Σοφία Παράσχου: "Η αυτογνωσία καθορίζει με αρκετά ασφαλή τρόπο τις επιλογές σου".

 

1. Τι σας ενέπνευσε να γράψετε το "Το καφέ της οδού Σκουφά";

Τα προσωπικά μου βιώματα. Η φοιτητική ζωή στη Φιλοσοφική Αθηνών, η παρέα με τις φίλες και συμφοιτήτριες μου, οι συναντήσεις μας στο καφέ της Σκουφά και βέβαια η εκπόνηση της διατριβής μου σε ένα περιοδικό του μεσοπολέμου.

2. Πώς γεννήθηκε η ιδέα για τις ηρωίδες σας, την Άρτεμη, τη Μάρω και τη Ρένα;

Οι χαρακτήρες των τριών ηρωιδων έχουν αρκετά   κοινά χαρακτηριστικά με τις δικές μου στενές φίλες και συμφοιτήτριες. Καθώς φοιτούσαμε στη Φιλοσοφική και τη Νομική σχολή στην οδό Σόλωνος, τα διάφορα  κοντινά καφέ ήταν ο τόπος των συναντήσεων μας. Και εμείς, όπως οι ηρωίδες του έργου, συμφωνήσαμε-και υπογράψαμε!- να συναντιόμαστε στο καφέ και να μην αφήσουμε να χαθεί η φιλία μας. Και το πέτυχαμε!

3. Ποιες ήταν οι κύριες πηγές έμπνευσής σας για την ιστορία του Στρατή και της Ελίζας;

Ο Στρατής και η Ελίζα ήταν οι ψευδώνυμοι συνδρομητές του περιοδικού, ‘Υποκόμης Σεσιλ’ και ‘Υποκομισσα Σεσιλ’. Αυτοί οι συνδρομητές υπήρχαν στο περιοδικό που εγώ μελέτησα για τη διατριβή μου. Στο μυθιστόρημα χρησιμοποιώ απλά τα ίδια ψευδώνυμα, όλα τα άλλα που τους αφορούν είναι προϊόν μυθοπλασίας.

 4. Η ιστορία του "Νεανικού Κόσμου" φαίνεται να έχει καθοριστικό ρόλο στην πλοκή. Τι σας ώθησε να επιλέξετε αυτό το περιοδικό ως κεντρικό στοιχείο της ιστορίας;

Το αντικείμενο της δικής μου διατριβής ήταν το περιοδικό «Παιδικός Κόσμος», το οποίο κυκλοφορούσε το διάστημα  1930- 1952. Αυτή η εμπειρία υπήρξε η κινητήρια δύναμη στη συγγραφή του μυθιστορήματος.

5. Ποιο είναι το βασικό μήνυμα που θέλετε να μεταφέρετε στους αναγνώστες σας μέσω της σχέσης της Άρτεμης με τον Αλέξανδρο Περαντινό;

Κατά τη γνώμη μου δυο είναι οι σημαντικότερες προϋποθέσεις προκειμένου να λειτουργήσει η σχέση άνδρα-γυναίκας. Η μια είναι ο σεβασμός της προσωπικότητας του άλλου και η δεύτερη η παραχώρηση ελεύθερου χώρου ώστε καθένας να μπορεί να ικανοποιεί τις προσωπικές του επιλογές. Αυτή η σχέση κατανόησης και ελευθερίας είναι το μήνυμα που δίνουν οι δυο πρωταγωνιστές  

6. Πώς συνδέεται η ακαδημαϊκή έρευνα της Άρτεμης με την προσωπική της ζωή και τις σχέσεις της;

Ο  Μάνος αντιμετώπιζε  εγωιστικά την ακαδημαϊκή ενασχόληση της  Άρτεμης, ως κάτι που θα την απομάκρυνε από εκείνον ή θα του μείωνε την προσωπική του λάμψη. Αντίθετα, ο Αλέξανδρος ενθάρρυνε την Άρτεμη στην έρευνά της, αναγνωρίζοντας το δικαίωμά της για γνώση και επαγγελματική ανέλιξη. Είναι προφανές ποιος από του δυο θα κερδίσει την Άρτεμη.

7. Ποιον από τους χαρακτήρες του βιβλίου θεωρείτε πιο κοντινό σε εσάς και γιατί;

Η Άρτεμη είναι ο πιο κοντινός μου χαρακτήρας. Παραλείποντας άλλες ομοιότητες,  στέκομαι μόνο σε τρεις: είμαι φιλόλογος, έκανα με υποτροφία διατριβή σε ένα περιοδικό και σύχναζα με τις φίλες μου στο καφέ της Σκουφά.

8. Πώς δημιουργήσατε τη δυναμική μεταξύ των τριών φίλων; Τι είδους προκλήσεις αντιμετώπισαν κατά τη διάρκεια της ιστορίας;

Αδιέξοδοι έρωτες, χωρισμοί, απώλεια αγαπημένων προσώπων, επαγγελματική ανέλιξη και επιλογές ζωής είναι οι προκλήσεις που αντιμετώπισαν

9. Η Άρτεμη περνάει από μια σημαντική διαδικασία αυτογνωσίας. Ποιες ήταν οι πιο δύσκολες στιγμές για την ηρωίδα σας;

Πρώτα από όλα, η απώλεια του πατέρα της, γεγονός που σηματοδοτεί το τέλος της ανέφελης οικογενειακής ζωής.  Ύστερα, ο εκφυλισμός της σχέσης της με το Μάνο, που την φέρνει μπροστά στην αναγνώριση των δικών της ευθυνών.  Οι παγίδες και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει μέσα στην ακαδημαϊκή κοινότητα την οπλίζουν με υπομονή και επιμονή. Τέλος, η σχέση της με τον Αλέξανδρο, με τις όποιες δυσκολίες, την οδηγεί στη συγκρότηση του ελεύθερου χαρακτήρα της και στην αυτογνωσία.

10. Ποια ήταν η διαδικασία που ακολουθήσατε για να συνδέσετε το παρελθόν με το παρόν στο βιβλίο σας;

Αναγκαστικά, θα απαντήσω με φιλολογικούς όρους. Ο αναγνώστης που θα διαβάσει το έργο θα δει ότι μέσα στην κύρια αφήγηση, σε αυτή που έχει να κάνει με το παρόν των τριων φιλενάδων, εγκιβωτίζεται η ιστορία του Στρατή και της Ελίζας, των πρωταγωνιστών του περιοδικού. Προκειμένου να φωτίσω την εποχή του εμφυλίου κάνω συχνές αναδρομές  στο παρελθόν, σε προτερόχρονα συμβάντα, ενώ για να κρατήσω το ενδιαφέρον του αναγνώστη κάνω κατά διαστήματά προλήψεις, δηλαδή υπονοούμενα για όσα θα ακολουθήσουν. Με λίγα λόγια, δεν ακολουθώ ευθύγραμμη χρονική ροή αφήγησης , αλλά τεθλασμένη.

11. Ποια είναι η προσωπική σας μέθοδος για να κρατάτε ισορροπημένο το ρυθμό της αφήγησης όταν εργάζεστε σε ένα μυθιστόρημα;

Ένα μυθιστόρημα είναι, όπως προφανώς γνωρίζετε,  πολυπρόσωπο έργο.  Υπάρχει ο κεντρικός χαρακτήρας, ο πρωταγωνιστής,  του οποίου την εξέλιξη παρακολουθεί η πλοκή, αλλά υπάρχουν και άλλα πρόσωπα που έχουν τη δική τους παρουσία και εξέλιξη μέσα στην ιστορία. Η ισορροπία της αφήγησης έχει να κάνει με την ισόρροπη ανάπτυξη όλων των ιστοριών, τόσο των πρωταγωνιστών όσο και των δευτεραγωνιστών.

12. Έχετε εμπνευστεί από πραγματικά γεγονότα ή πρόσωπα για την πλοκή ή τους χαρακτήρες του βιβλίου;

Ναι. Εκτός από το πραγματικό γεγονός της δικής μου υποτροφίας και της εκπόνησης διατριβής γύρω από ένα περιοδικό, και οι  χαρακτήρες του έργου, οι φίλες, οι σχέσεις των ηρώων, τα ταξίδια, αποτελούν προσωπικά μου βιώματα.

13. Ποιο είναι το πιο σημαντικό μήνυμα που θέλετε οι αναγνώστες να πάρουν από το "Το καφέ της οδού Σκουφά";

Συνήθως υπάρχουν πολλά μηνύματα σε ένα εκτεταμένο πολυπρόσωπο έργο. Αν πρέπει να επιλέξω ένα, θα έλεγα ότι είναι  η σημασία της  αυτογνωσίας. Το να γνωρίσεις τον εαυτό  σου, σημαίνει ότι έχεις καθαρή εικόνα των επιδιώξεων σου, τι θέλεις και τι δεν θέλεις στη ζωή σου. Η αυτογνωσία καθορίζει με αρκετά ασφαλή τρόπο τις επιλογές σου.

14. Ποιες αντιδράσεις έχετε λάβει από τους αναγνώστες μέχρι στιγμής και ποια ήταν η πιο συγκινητική ή ενδιαφέρουσα για εσάς;

Ακούω πολύ ενθαρρυντικά σχόλια από τους αναγνώστες. Μου λένε ότι ξενυχτούσαν διαβάζοντας γιατί είχαν αγωνία για την εξέλιξη της πλοκής. Ένα σχόλιο που μου λένε συχνά και μου αρέσει ιδιαίτερα, είναι ότι οι διάλογοι είναι τόσο ζωντανοί, ώστε νιώθουν σαν να είναι δίπλα στους ήρωες και ακούνε τα λόγια τους. «Νιώθω σαν να είμαι μέλος της παρέας των φιλενάδων  και να πίνω καφέ μαζί τους», μου είπε μια αναγνώστρια.

15. Έχετε ήδη σκεφτεί το επόμενο έργο σας; Αν ναι, μπορείτε να μας δώσετε μια γεύση από αυτό;

Το πρώτο μου μυθιστόρημα , «Τα φαντάσματα να τα κοιτάς στα μάτια», είχε κεντρικό θέμα τη σχέση μάνας-κόρης, το δεύτερο, «Το καφέ της οδού Σκουφά, τη φιλία ανάμεσα στις γυναίκες. Με το τρίτο ολοκληρώνω  την αναφορά στους γυναικείους χαρακτήρες επικεντρώνοντας στη σχέση δυο αδερφών. 

16. Ποιες θεματικές ή είδη σας ενδιαφέρουν να εξερευνήσετε στο μέλλον;

Οι οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις στην ελληνική επαρχία στη δεκαετία του πενήντα, οι προκαταλήψεις και  οι αδικίες θα μπορούσαν να είναι ιδέες διηγημάτων.   

17. Πώς πιστεύετε ότι το θέμα της ταυτότητας και της προσωπικής αναζήτησης επηρεάζει τη σημερινή κοινωνία;

Ελπίζω να επηρεάζουν αρκετά. Το να γνωρίσω και να αποδεχτώ τον εαυτό μου είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να αναγνωρίσω και να σεβαστώ τον άλλο. Αυτό αποτελεί της βάση της δίκαιης  κοινωνικής συνύπαρξης.

18. Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που βλέπετε σήμερα για τις νέες γυναίκες στην Ελλάδα;

Νομίζω ότι γενικά πηγαίνουμε προς το καλύτερο. Ωστόσο, το δικαίωμα της ίσης αναγνώρισης με τον άνδρα στους χώρους, εργασίας, μόρφωσης, αυτοδιάθεσης , παραμένει ακόμα και σήμερα το επιτακτικά ζητούμενο.

19. Πώς διαχειρίζεστε τη συγγραφή με τις άλλες σας υποχρεώσεις;

Καμιά υποχρέωση, κοινωνική ή οικογενειακή, δεν μπορεί να με αποκόψει από τη συγγραφή. Δυο μόνο πράγματα έχω ανάγκη, υγεία και έμπνευση!

20. Τι είναι αυτό που σας δίνει τη μεγαλύτερη χαρά όταν γράφετε;

Οι χιουμοριστικοί διάλογοι ανάμεσα στους ήρωες . Γράφω και ταυτόχρονα γελάω με αυτά που γραφω!!!

 

Της Αλεξίας Βλάρα, 25/9/2024