Είδαμε και προτείνουμε: «ΜΕΤΑΝΑΑΑΑΣΤΕΣ» ή «Είμαστε πάρα πολλοί πάνω σ’ αυτήν τη βάρκα» του Ματέι Βιζνιέκ

 

Το έργο «ΜΕΤΑΝΑΑΑΑΣΤΕΣ» ή «Είμαστε πάρα πολλοί πάνω σ’ αυτήν τη βάρκα» του Ματέι Βιζνιέκ, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο Θέατρο Σημείο, είναι μια γροθιά στο στομάχι και ταυτόχρονα ένα κάλεσμα αφύπνισης. Βασισμένο στην τραγωδία του Αιγαίου και γραμμένο το 2016, μέσα στην καρδιά της προσφυγικής κρίσης, το κείμενο παραμένει δραματικά επίκαιρο, φωτίζοντας με θάρρος τη σκληρή αλήθεια της προσφυγικής εμπειρίας.

Η σκηνοθεσία της Έρσης Βασιλικιώτη και του Νίκου Γκεσούλη επιλέγει μια τραχιά και ρεαλιστική γραμμή. Δεν στολίζει το δράμα, δεν προσφέρει παρηγοριά. Χρησιμοποιεί βίντεο-ντοκουμέντα, εικόνες από πραγματικά γεγονότα, για να καταργήσει τη θεατρική «ασφάλεια» και να φέρει το κοινό αντιμέτωπο με εικόνες που συχνά επιλέγει να ξεχνά ή να αγνοεί. Οι θεατές δεν είναι απλοί παρατηρητές, γίνονται συνένοχοι, συνοδοιπόροι, κομμάτι μιας ασταμάτητης κίνησης ανθρώπων που αναζητούν σωτηρία.

Το έργο παρουσιάζει την πορεία των προσφύγων μέσα από μικρές σκηνές: τη βίαιη εκτόπιση, τα ματωμένα μονοπάτια, τις διακινήσεις με κίνδυνο ζωής, την απάνθρωπη εκμετάλλευση από δουλεμπόρους και εμπόρους οργάνων, την κυνική γλώσσα της πολιτικής, την παγερή αδιαφορία της "πολιτισμένης" Δύσης. Ο Βιζνιέκ, με πικρό χιούμορ και δραματική ένταση, αποδομεί τη ρητορική της υποκρισίας: εκεί που μιλούν για "δικαιώματα", στην πράξη υψώνονται φράχτες και φτιάχνονται στρατόπεδα αποκλεισμού.

Οι ηθοποιοί – Έλληνες και μετανάστες μαζί – φέρουν πάνω τους την αλήθεια των προσώπων που ενσαρκώνουν. Χωρίς περιττές δραματουργικές υπερβολές, αλλά με βαθιά ειλικρίνεια, μας μεταφέρουν τον τρόμο, την ελπίδα, την απόγνωση, την επιμονή των ανθρώπων που διασχίζουν στεριές και θάλασσες για να βρουν μια νέα ζωή. Είναι πολύτιμο ότι η παράσταση δεν μιλάει «για» τους πρόσφυγες ερήμην τους, αλλά μαζί τους.

Η σκηνική δράση διαρκώς μετακινείται, ακριβώς όπως οι άνθρωποι που περιγράφει. Σαν να μη βρίσκεις ποτέ σταθερό έδαφος κάτω από τα πόδια σου. Η βάρκα του τίτλου είναι γεμάτη, έτοιμη να βουλιάξει, και όλοι πάνω της, ανεξάρτητα από καταγωγή ή ιδιότητα, γινόμαστε ένα: ευάλωτοι, ίσοι, φοβισμένοι, αλλά και ελπιδοφόροι μέσα στην κοινή μοίρα.

Το έργο τελικά δεν περιορίζεται στο να αφηγηθεί μια ιστορία προσφυγιάς. Φτάνει βαθύτερα: καταγγέλλει μια Ευρώπη που συχνά ξέχασε τις δικές της προσφυγικές μνήμες, που υψώνει τοίχους αντί να χτίζει γέφυρες. Καταγγέλλει έναν κόσμο που έχει βολευτεί στον φόβο και την αδιαφορία, την ίδια ώρα που δίπλα του άνθρωποι χάνονται.

Η φράση του συγγραφέα, ότι «το θέατρο πρέπει να γίνει χώρος προβληματισμού και διαλόγου», εδώ γίνεται πράξη. Το κοινό βγαίνει από την παράσταση πιο ανήσυχο, πιο ταραγμένο, ίσως και πιο υπεύθυνο. Γιατί, όπως υπογραμμίζει το έργο, το πρόβλημα δεν είναι κάποιοι "μακρινοί άλλοι" είναι ζήτημα κοινής ανθρωπιάς.

Το έργο «ΜΕΤΑΝΑΑΑΑΣΤΕΣ» ή «Είμαστε πάρα πολλοί πάνω σ’ αυτήν τη βάρκα» του Ματέι Βιζνιέκ, είναι ένα έργο-καθρέφτης και η παράσταση στο Σημείο κατορθώνει να το σεβαστεί και να το υπηρετήσει με τρόπο ουσιαστικό και συγκλονιστικό.

Της Αλεξίας Βλάρα, 28/04/2025