Νικολέτα Κριαρά: "Η σύνδεση που επιδιώκω ανάμεσα στις ιστορίες και στους τίτλους έγινε κάπως αυτόματα, καθώς το κάθε φόρεμα είναι ουσιαστικά ο τρόπος που οι χαρακτήρες αυτών ακούμπησαν μέσα μου".

Στο 13 φορέματα – 13 μικρές ιστορίες, η Νικολέτα Κριαρά υφαίνει με αόρατες κλωστές τοπία ψυχής, ιστορίες εύθραυστες, σχεδόν ψιθυριστές, που φοριούνται πάνω στο δέρμα όπως ένα αγαπημένο, παλιό φόρεμα. Κάθε αφήγηση είναι κι ένα βλέμμα προς το εσωτερικό, μια εξομολόγηση που αγγίζει τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στην απώλεια και την αποδοχή, στη ρωγμή και στη λύτρωση. Με ευαισθησία, ενσυναίσθηση και ποιητικό λόγο, η συγγραφέας μας καλεί να ακούσουμε τη φωνή της ψυχής, όχι για να τη θεραπεύσουμε, αλλά για να τη γνωρίσουμε.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα για τα «13 φορέματα»; Κάθε ιστορία είναι κι ένα ρούχο ψυχής, ήταν συνειδητή αυτή η σύνδεση;

Δεν είμαι απόλυτα σίγουρη να πω πώς γεννήθηκε η ιδέα. Νομίζω ήταν ένα σύνολο πραγμάτων, μα κυρίως η φυσική περιέργεια να θέλω να μπω στα παπούτσια των άλλων. Αφορμή ωστόσο για να ξεκινήσω να γράφω επάνω στο συγκεκριμένο θέμα, νομίζω στάθηκε το ποίημα που ανοίγει και το βιβλίο, που άγγιξε τη δική μου ψυχή. 

Η σύνδεση που επιδιώκω ανάμεσα στις ιστορίες και στους τίτλους έγινε κάπως αυτόματα, καθώς το κάθε φόρεμα είναι ουσιαστικά ο τρόπος που οι χαρακτήρες αυτών ακούμπησαν μέσα μου. 

Το βιβλίο σας αγγίζει με ευαισθησία ζητήματα ψυχικής υγείας και ισορροπίας. Πώς προσεγγίσατε τόσο λεπτά θέματα χωρίς να τα δραματοποιήσετε;

Δεν ξέρω πώς είναι δυνατόν να διατηρηθούν οι ισορροπίες και αν όντως δεν έχουν χαθεί στα σημεία. Αν αυτό έχει επιτευχθεί σε κάποιον βαθμό, πιστεύω συμβάλλει ο τρόπος που είναι γραμμένες οι ιστορίες, η μικρή φόρμα που έχουν και η προσπάθεια που έκανα όχι τόσο να εμβαθύνω στο τι και αν πάει λάθος, αλλά να επικοινωνήσω συγκεκριμένα χαρακτηριστικά από την κάθε διαταραχή.

Οι ήρωες σας είναι καθημερινοί άνθρωποι. Τι σας εμπνέει περισσότερο: οι αδυναμίες τους ή η δύναμη που αναδύεται μέσα από αυτές;

Αισθάνομαι, γιατί από τη φύση μου σαν ιδιοσυγκρασία με ελκύει το μαύρο, εκείνο που μοιραία μου δίνει κίνητρο και με εμπνέει είναι περισσότερο η αδυναμία που κρύβει ένας χαρακτήρας. Σαν άνθρωποι, άλλωστε, είμαστε τρωτοί και ο τρόπος που ακροβατούμε στις καταστάσεις είναι από μόνη της μια συνθήκη που μπορεί να σε γοητεύσει. 

Μιλάτε ουσιαστικά για τη λύτρωση που έρχεται μέσα από την αποδοχή της ψυχικής ασθένειας. Ήταν προσωπική σας ανάγκη αυτή η θεματική;

Νομίζω πως, όσο ωραίο και βαθύ να ακούγεται, η λύτρωση δεν έρχεται κατά παραγγελία. Είναι κάπως τετριμμένο να μιλάμε για λύτρωση όταν στον πραγματικό κόσμο αυτή η δύναμη της αποδοχής είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Ιδεατά, η ανάγκη μου ήταν απλώς να πω πως είναι εντάξει να είσαι αυτός που είσαι, χωρίς να επιδιώκω κάτι περισσότερο και για εμένα αυτό είναι από μόνο του ένα μεγάλο μάθημα. 

Πόσο σημαντική θεωρείτε την ενσυναίσθηση ως κοινωνικό εργαλείο; Μπορεί πράγματι να «γεννηθεί» από μικρή ηλικία;

Είναι αρχικά προσωπική και ύστερα κοινωνική ευθύνη να καταφέρουμε να γεννήσουμε στα παιδιά μας ένα τόσο σπουδαίο συναίσθημα. Μεγαλώνοντας η ίδια ένα παιδί και βλέποντας τα πράγματα πιο κοντά, δεν ξέρω να απαντήσω αν είναι δυνατόν να συμβεί, μα σίγουρα γνωρίζω πως είναι επιτακτική η ανάγκη να το προσπαθήσουμε. 

Στο βιβλίο σας υπάρχει μια συνεχής συνομιλία με την ψυχή, σαν να την ακούτε να μιλάει. Πιστεύετε πως η ψυχή μπορεί να θεραπεύσει τον εαυτό της όταν την ακούμε;

Και ναι και όχι. Εξαρτάται από πολλά περισσότερα από όσα μπορώ να εκφράσω εγώ που απλώς γράφω ιστορίες. Σε κάθε περίπτωση, η επαφή με τον εαυτό, η επικοινωνία και η αποδοχή αποτελούν βήματα που μας φέρνουν πιο κοντά στην πραγματικότητα κι αυτό φαντάζομαι πως είναι πάντα ένα βήμα μπροστά. 

Πώς προσεγγίζετε τη γραφή των μικρών ιστοριών; Είναι στιγμιότυπα ζωής ή μικρές εξομολογήσεις;

Θα έλεγα πως οι περισσότερες γράφτηκαν και ειπώθηκαν εντός μου, περισσότερο σαν μικρές εξομολογήσεις. Ίσως αν έπρεπε να το ορίσω, θα έλεγα πως είναι στιγμιότυπα που εξομολογούνται μικρές ιστορίες.

Το τελευταίο διήγημα έχει έντονο ποιητικό ύφος. Πόσο ρόλο παίζει για εσάς η ποίηση μέσα στην πρόζα;

Το τελευταίο διήγημα είναι ουσιαστικά εκείνο που γράφτηκε πρώτο, με αφορμή το ποίημα που ανέφερα νωρίτερα, πριν καν δημιουργηθεί η ιδέα του βιβλίου. Όσον αφορά την ποίηση, μεγαλώνοντας, έχει επηρεάσει σημαντικά τα γραπτά μου και τον τρόπο που θέλω και πλέον μπορώ να εκφράζομαι, επομένως παίζει μάλλον ρόλο παντού.

Ποια ιστορία από τις 13 σας συγκίνησε περισσότερο προσωπικά και γιατί;

Το μαύρο φόρεμα είναι εκείνο που ξεχωρίζει μέσα μου, κυρίως γιατί έχει πολλά κομμάτια από τον τρόπο που εγώ βίωσα την απώλεια του δικού μου πατέρα. Επομένως, αν και δεν είναι αυτοβιογραφικό σε καμία περίπτωση, αισθάνομαι πως με κάποιον τρόπο έχω φορέσει αυτό το φόρεμα. 

Αν το βιβλίο σας μπορούσε να αφήσει ένα μήνυμα στον αναγνώστη, ποιο θα ήταν αυτό με μία φράση;

Είσαι αυτό που είσαι και είναι εντάξει αυτό.

Βλάρα Αλεξία