Άννα Τζόλα-Γούλα: "Προσπαθώ να γράφω όσο το δυνατόν πιο κοντά στην πραγματικότητα, στην πραγματικότητα των χαρακτήρων, ίσως και στη δική μου πραγματικότητα".

Στο «Μόνο αυτή γλύτωσε», η Άννα Τζόλα-Γούλα υφαίνει ιστορίες γυναικών που κινούνται στα όρια: ανάμεσα στη θλίψη και στη δύναμη, στην απώλεια και στην ελπίδα, στο σκοτάδι και στο φως που πάντα επιμένει. Με μια γραφή εσωτερική, σιωπηλή αλλά βαθιά, η συγγραφέας αποτυπώνει μικρές ήττες και μυστικές αντοχές, φτιάχνοντας έναν κόσμο όπου η σωτηρία, όσο εύθραυστη κι αν μοιάζει, παραμένει πάντα πιθανή. Μιλήσαμε μαζί της για τον τίτλο, τις ηρωίδες της, τον χρόνο, τη θλίψη που μεταμορφώνεται σε δύναμη και τελικά για την αδιαπραγμάτευτη λέξη που καθορίζει το βιβλίο: Ελπίδα.

Άννα Τζόλα-Γούλα

Ο τίτλος του βιβλίου, «Μόνο αυτή γλύτωσε», παραπέμπει σε μια οριακή κατάσταση, σχεδόν υπαρξιακή. Ποια ήταν η αφετηρία του τίτλου; Υπάρχει πραγματικά «σωτηρία» για τις ηρωίδες σας;

Α. Πιστεύω ότι εφόσον ζούμε, πάντα υπάρχει σωτηρία. Αρκεί οι προσπάθειές μας να είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

Οι γυναίκες στα διηγήματά σας φαίνεται να ισορροπούν ανάμεσα στη θλίψη και στη δύναμη. Είναι η θλίψη κινητήριος δύναμη ή εμπόδιο στη δική σας λογοτεχνική ματιά;

Α. Κάθε συναίσθημα μπορούμε να το «χρησιμοποιήσουμε» με διάφορους τρόπους. Εξαρτάται από τον χαρακτήρα του κάθε ανθρώπου. Η θλίψη και κυρίως η κατάθλιψη έχουν μεγάλη δύναμη και μπορούν να σε καταστρέψουν.

Τα θραύσματα ζωής που αποτυπώνετε δίνουν την αίσθηση ενός εσωτερικού ρεαλισμού, μιας ζωής που δεν φωνάζει αλλά αφήνει ίχνη. Πώς διαμορφώνετε αυτή την «σιωπηλή ένταση» στη γραφή σας;

Α. Προσπαθώ να γράφω όσο το δυνατόν πιο κοντά στην πραγματικότητα, στην πραγματικότητα των χαρακτήρων, ίσως και στη δική μου πραγματικότητα.

Στο βιβλίο διαφαίνεται έντονα η ανάγκη για κατανόηση και αλληλεγγύη. Πιστεύετε πως η γυναικεία εμπειρία σήμερα εξακολουθεί να ζητά χώρο για να ακουστεί, ή βρισκόμαστε σε μια νέα φάση έκφρασης;

Α. Σίγουρα βρισκόμαστε σε μια νέα φάση έκφρασης, όμως μερικές φορές αναρωτιέμαι αν πορευόμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση. Και βέβαια, ποιος μπορεί να κρίνει ποια είναι η σωστή κατεύθυνση; Μόνο το πώς θα διαμορφωθεί το μέλλον θα δώσει την απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα.

Οι ηρωίδες σας μοιάζουν να αποδέχονται τη ζωή «όπως είναι». Πόσο προσωπική ή βιωματική είναι αυτή η στάση;

Α. Πάντα υπάρχει κάτι το βιωματικό σ’ αυτά που γράφουμε. Τουλάχιστον έτσι λειτουργώ εγώ. Μου είναι δύσκολο να φαντάζομαι καταστάσεις και να μπορώ να τις περιγράψω με αυθεντικότητα.

Έχετε σπουδάσει Humanities και Δημόσιες Σχέσεις, αλλά και παρακολουθήσει μαθήματα Καλών Τεχνών. Πώς συνδιαλέγεται η εικαστική ματιά με τη λογοτεχνική γραφή;

Α. Έχω την αίσθηση ότι το ένα βοηθάει το άλλο. Δηλαδή η Σχολή Καλών Τεχνών με έβαλε σε μια εσωτερική διαδικασία που δεν ήταν συνειδητή, αλλά λειτούργησε μέσα μου προς μια κατεύθυνση διαφορετικής ωριμότητας.

Στις ιστορίες σας υπάρχει μια βαθιά αίσθηση χρόνου, του περάσματος, της απώλειας, της μνήμης. Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς τον χρόνο ως αφηγηματικό εργαλείο;

Α. Έχω την ανάγκη να «καταλαγιάζουν» μέσα μου οι εντυπώσεις και οι συγκινήσεις, πριν τις καταγράψω. Κάποιες ιστορίες είναι γραμμένες αρχικά πριν 5 ή 8 χρόνια και χρειάστηκε να τις ξαναδουλέψω μέχρι να πάρουν την τελική τους μορφή.

Ανάμεσα στα διηγήματα, υπάρχει κάποια γυναίκα-ηρωίδα που σας συγκίνησε περισσότερο, που ίσως λειτουργεί ως alter ego σας;

Α. Θα έλεγα η Χριστίνα στο διήγημα «Η αποκλειστική».

Πόσο δύσκολο είναι να γράφεις για «τις μικρές ήττες της ζωής» χωρίς να βυθίζεσαι στη μελαγχολία, αλλά να κρατάς ζωντανό έναν τόνο ελπίδας;

Α. Ίσως παρατηρώντας κάτι θετικό που συμβαίνει στην καθημερινότητα του καθενός μας. Κι αν ψάξουμε όλοι, ακόμη και οι πιο ταλαιπωρημένοι μπορούν να νιώσουν τον ήλιο μια παγωμένη μέρα του χειμώνα να τους ζεσταίνει το πρόσωπο.

Αν έπρεπε να συνοψίσετε το βιβλίο σας σε μια φράση-μήνυμα προς τις γυναίκες που το διαβάζουν, ποια θα ήταν αυτή;

Α. Δεν είναι φράση, είναι μια λέξη: «ΕΛΠΙΔΑ» 

Βλάρα Αλεξία