Διαβάσαμε και προτείνουμε: Πέτα το στη θάλασσα του Σάκη Σερέφα

 

Το νέο βιβλίο Πέτα το στη θάλασσα του Σάκη Σερέφα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, το οποίο είναι βασισμένο σε μία αληθινή ιστορία, μιλάει για μία μάνα που πέταξε ένα βρέφος στη θάλασσα στη Θεσσαλονίκη το 1963. Και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο αρχίζει και ξετυλίγεται ένα κουβάρι. Μία σύγχρονη παραλλαγή, θα λέγαμε, μίας κοινωνίας που βουλιάζει, μίας κοινωνίας που μπάζει νερά, και που τα λιμνάζοντα νερά αρχίζουν και βρωμάνε, μια σαπίλα που αναδύει την άσχημη μυρωδιά.

Οι λεπτομέρειες που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για τη διαδικασία του πνιγμού, όπως οι περιγραφές πάνω σε μία νεκροψία, είναι τόσο ζωντανές που ο αναγνώστης είναι σαν να το ζει. Το συγκεκριμένο βιβλίο δεν σε βάζει μόνο να το διαβάσεις, αλλά και να το ζήσεις. Είναι μία εμπειρία που δεν θα σε κάνει να φτάσεις στο τέλος· αν φτάσεις στο τέλος, τότε σίγουρα θα βγεις κερδισμένος, αλλά όχι ελαφρωμένος.

Ο συγγραφέας μας έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί παράλληλες αφηγήσεις, παρόν, παρελθόν και μέλλον, σε μία γραμμική πορεία. Ο Ψυχρός Πόλεμος Αμερικανών και Ρώσων, αλισβερίσια δημοσιογράφων και αστυνομίας, πολιτικοί μέσα στη λάσπη, κύκλωμα βρεφών, ένας Γάλλος πρόεδρος, και μέσα σε όλα αυτά έχουμε και το κύριο θέμα, που είναι μία μητέρα που πετά το μωρό στη θάλασσα, συνάδουν σε ένα μυθιστόρημα γροθιά στο στομάχι.

Επίσης, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί πολλές φωτογραφίες, άλλοτε άσχετες με το θέμα, όπως είναι μία συνταγή μαγειρικής, ένα πιάτο φαγητό, χειρόγραφη παρτιτούρα της Μήδειας, αφίσα της ταινίας Ο Δράκος του Νίκου Κούνδουρου, μία σκηνή από την ταινία Μια υπέροχη ζωή, ο Λευκός Πύργος, ο βασιλεύς Παύλος με τη βασίλισσα Φρειδερίκη. Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται ασύνδετα μεταξύ τους, αλλά όπως είπα και στην αρχή, η παραλλαγή και η παρομοίωση καταστάσεων και στιγμών είναι πρόδηλες σε όλο το εύρος του διηγήματος.

Επίσης, πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν τα social media, τα like και τα views, η χρήση βίας, ο εθισμός στη βία. Όσο βλέπεις το τέρας, τόσο αρχίζεις να του μοιάζεις και το συμπονάς. Όσο παράδοξα κι αν φαίνονται όλα αυτά τα στοιχεία μεταξύ τους, ο συγγραφέας παίρνει ξεκάθαρη θέση και δίνει ένα ηχηρό πολιτικό μήνυμα, σε διασταυρώσεις εδώ και πάνω από 50 χρόνια.

Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι πιο διαχρονικό από ποτέ, ειδικά τώρα που ζούμε μια περίοδο φαινομενικής δικτατορίας, ή να το θέσω πιο ήπια, μίας ελεγχόμενης δημοκρατίας, όπου το κυρίαρχο πολίτευμα είναι η δημοκρατία, αλλά ο πολίτης δεν έχει λόγο πέρα από τη βασική του επιβίωση.

Ένα άλλο σημείο πολύ χαρακτηριστικό είναι ότι ο συγγραφέας χρησιμοποιεί μικρές ενότητες στο βιβλίο και πολλές φορές αφήνει μετέωρη την πλοκή, κάνοντας τα μπρος-πίσω. Αυτό, σε έναν μυημένο αναγνώστη, τον βοηθάει πολύ στο να συνδυάζει καταστάσεις και γεγονότα και να μη δίνει τόσο έμφαση στη γραμμική αφήγηση.

Μία κατάθεση ψυχής: σε ένα απόσπασμα από μία επιστολή υιοθετημένου παιδιού προς τον συγγραφέα τον Μάρτιο του ’22, αρχίζει και κλείνει το κουβάρι ενός νήματος. Η παιδοκτονία, η φόνισσα, η εγκατάλειψη του πατέρα ή μήπως ας θυμηθούμε καλύτερα και τη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη; Δεν μας θυμίζουν το σήμερα και το παρελθόν σε ένα ενιαίο, αποδομημένο πλαίσιο μίας κοινωνίας που διψά για αίμα και θάνατο;

Ο ισχυρός και ο έχων δύναμη και χρήματα είναι αυτός που μπορεί να επιβιώσει; Προσωπικά, το συγκεκριμένο βιβλίο με ταρακούνησε σύγκορμα για την ωμότητά του και τη ρηξικέλευθη γραφή του, καθώς δίνει έμφαση όχι τόσο στη φόνισσα ή στην ψυχολογία της και τον συναισθηματισμό, όσο στα γεγονότα και στην κοινωνία γενικότερα.

Θα μπορούσε να ήταν και ένα τυχαίο συμβάν ή ένα αληθινό συμβάν μέσα στον χρόνο. Αλλά το πρόβλημα είναι ότι είναι επαναλαμβανόμενο συμβάν, με επίγνωση του προβλήματος που μαστίζει και εκδηλώνεται με οποιαδήποτε μορφή βίας και με οποιαδήποτε μορφή τοξικότητας απέναντι στον συνάνθρωπο. Ο Σερέφας, άλλη μία φορά, δεν έρχεται να χαϊδέψει τα αυτιά, αλλά να αναδείξει το πρόβλημα από τη ρίζα του.