Βίκυ Αναστασοπούλου: "Η συγγραφή παιδικών βιβλίων με γοητεύει γιατί προσφέρει την ευκαιρία να εμπνεύσεις, να διδάξεις και να αγγίξεις τις καρδιές των παιδιών με τρόπους που τα βοηθούν να κατανοήσουν τον κόσμο και τον εαυτό τους".

 

1. Κάνατε το ντεμπούτο σας στο κόσμο του παιδικού βιβλίου με το βιβλίο σας “ Η γιαγιά μου είναι μελισσοκόμος”. Τι σας ενέπνευσε να γράψετε ένα βιβλίο για τις μέλισσες; Ποια είναι η σχέση σας με αυτές;

 

Το παιδικό βιβλίο, «Η γιαγιά μου είναι μελισσοκόμος», όπως αποκαλύπτει και ο τίτλος του, αναφέρεται στις μέλισσες και την μελισσοκομία.  Η εμπειρία μου με τις μέλισσες είναι καθαρά βιωματική. Κυψέλες μελισσών υπήρχαν πάντα στο κήπο του σπιτιού μας, και οι μέλισσες με την πρώτη ηλιαχτίδα του ήλιου, ζουζούνιζαν στα λουλούδια μας. Ασχολήθηκαν αρχικά με τη μελισσοκομία η γιαγιά και ο παππούς μου, και σήμερα η μαμά μου.

 

 Η έμπνευση μου, για να γραφτεί αυτό το βιβλίο ήταν μια στιγμή,  ένα φωτογραφικό κλικ! Το εν λόγω καρέ, απεικόνιζε το γιο μου -τότε πέντε χρονών- και τη μητέρα μου. Με τη στολή  μελισσοκόμου, μπροστά από μια ανοιχτή κυψέλη και με το καπνιστήρι και το πλαίσιο ανά χείρας. Σε πρώτο πλάνο ακριβώς μπροστά στο φακό μου, μια μέλισσα που μάλλον με περιεργαζόταν! Προσωπικά θαυμάζω και αγαπώ αυτά τα απίστευτα και συναρπαστικά πλάσματα, γιατί μέσα από τον τρόπο που ζουν με τις οργανωμένες κοινωνίες τους, προάγουν πανανθρώπινες αξίες  όπως  η συνεργασία, η συλλογικότητα και η ανιδιοτέλεια. Οι  μέλισσες γίνονται σύμβολα αλληλεγγύης, υπευθυνότητας, δημιουργικότητας και αρμονίας τόσο στην προσωπική μας ζωή όσο και στη ζωή του ίδιου του πλανήτη.

2. Πόσο σημαντική θεωρείτε την έννοια της συνεργασίας και της ομαδικότητας, που είναι κεντρικά θέματα στο βιβλίο, για την παιδική ηλικία;

 

Σε μια κοινωνία που έχουμε ξεχάσει να συνεργαζόμαστε και το ατομικό συμφέρον υπερισχύει του κοινού καλού, νομίζω ότι η συνεργασία και η ομαδικότητα είναι βασικές έννοιες που θα πρέπει να διδαχθούν στα παιδιά.  

 

Οι έννοιες της συνεργασίας και της ομαδικότητας,  διαμορφώνουν τις βάσεις για την κοινωνική ανάπτυξη και την καλλιέργεια υγιών σχέσεων. Μέσα από τη συνεργασία, τα παιδιά μαθαίνουν να μοιράζονται, να αλληλοϋποστηρίζονται και να αναγνωρίζουν τη δύναμη του κοινού στόχου. Οι δεξιότητες αυτές δεν τους βοηθούν μόνο στις σχέσεις τους με τους άλλους, αλλά τους προετοιμάζουν για μια πιο συνεργατική και αποτελεσματική ενήλικη ζωή.

 

Συγκεκριμένα στο βιβλίο, η συνεργασία και η ομαδικότητα προβάλλονται μέσα από την κοινότητα των μελισσών, όπου το κάθε μέλος παίζει έναν ζωτικό ρόλο στο σύνολο. Αυτό διδάσκει στα παιδιά ότι όλοι μπορούν να προσφέρουν και ότι η επιτυχία της ομάδας εξαρτάται από τη συμβολή του καθενός. Έτσι, ενθαρρύνονται να εκτιμούν τόσο τη δική τους συνεισφορά όσο και των άλλων, αναπτύσσοντας την ενσυναίσθηση, τον σεβασμό και την αλληλοϋποστήριξη.

 

3. Τι σας τράβηξε στο να γράψετε παιδικά βιβλία; Τι είναι αυτό που σας γοητεύει περισσότερο στη συγγραφή για παιδιά;

 

Η συγγραφή παιδικών βιβλίων με γοητεύει γιατί προσφέρει την ευκαιρία να εμπνεύσεις, να διδάξεις και να αγγίξεις τις καρδιές των παιδιών με τρόπους που τα βοηθούν να κατανοήσουν τον κόσμο και τον εαυτό τους. Η μαγεία του να δημιουργείς κόσμους γεμάτους φαντασία και χρώματα, όπου οι χαρακτήρες και οι ιστορίες μεταφέρουν μηνύματα και αξίες στα παιδιά, όπως αυτές της φιλία, της ενσυναίσθησης, της συνεργασία και της αυτοεκτίμησης, αποτελεί ανεκτίμητη αξία για μένα.

 

Η πρόκληση της συγγραφής παιδικών βιβλίων είναι να δημιουργείς ιστορίες που να είναι προσβάσιμες και διασκεδαστικές και ταυτόχρονα γεμάτες βαθύτερα νοήματα που θα τα βοηθήσουν να μεγαλώσουν και να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους. Η ειλικρίνεια και η αμεσότητα της παιδικής ηλικίας με παροτρύνουν να γράψω κάτι που θα τα αγγίζει βαθιά και θα τα συντροφεύει στην πορεία της ζωής τους.

Οι παιδικές ιστορίες για μένα είναι ένας φάρος, που μπορεί ταυτόχρονα να προφυλάξει, να προειδοποιήσει και να φωτίσει τις καρδίες των παιδιών. Αγαπώ τα παιδιά και τα βιβλία, θαυμάζω το μαγικό κόσμο που κινούνται τα παιδιά και αυτόν που εξιστορούν τα παιδικά παραμύθια. Η φαντασία και τα όνειρα είναι έννοιες που προσωπικά με απελευθερώνουν και μου θυμίζουν ότι στη ζωή πρέπει να πιστεύουμε στο αδύνατο που γίνεται δυνατό και στα θαύματα που γίνονται πραγματικότητα.

 

4. Πώς επηρεάζει η εμπειρία σας ως νηπιαγωγός τη συγγραφή παιδικών βιβλίων; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη εμπειρία από τη δουλειά σας που ενσωματώσατε στο βιβλίο;

 

Ως νηπιαγωγός,  η ώρα της αφήγησης του παιδικού βιβλίου είναι η αγαπημένη μου. Αυτό που αγαπώ και χαίρομαι την ώρα που διαβάζω ένα παιδικό βιβλίο στην τάξη μου, είναι οι αντιδράσεις και  τα μάτια των παιδιών. Που πότε είναι γεμάτα αγωνία και απογοήτευση, και άλλοτε γεμάτα χαρά και ανακούφιση, ανάλογα με την εξέλιξη της ιστορίας που αφηγούμαι.

 

Η εμπειρία μου ως νηπιαγωγός με έχει επηρεάσει βαθιά ως προς τη συγγραφή παιδικών βιβλίων. Τα είκοσι χρόνια που διδάσκω, με οδήγησαν στο να έχω διαβάσει ένα πολύ μεγάλο αριθμό παιδικών βιβλίων, διαφόρων θεμάτων και κατηγοριών και να μπορώ πλέον να αντιληφθώ τί προσελκύει το ενδιαφέρον των παιδιών αυτής της ηλικίας.

 

Ένα επίσης σημαντικό στοιχείο,  είναι ότι η εμπειρία μου στη διδασκαλία παιδιών προσχολικής ηλικίας, μου επιτρέπει να κατανοώ ποια γλώσσα και ποιες έννοιες είναι κατάλληλες για κάθε στάδιο ανάπτυξης. Αυτό με βοηθάει στο να γράφω ιστορίες με απλό και κατανοητό λεξιλόγιο που διατηρούν την προσοχή των παιδιών, ενώ ταυτόχρονα τα ενθαρρύνουν σε καινούριες λέξεις και ιδέες.

 

Συχνά παρατηρώ τα παιδιά στην τάξη, να αντιμετωπίζουν κοινωνικές και συναισθηματικές προκλήσεις, ένα τέτοιο παράδειγμα που θα αναφέρω, αποτελεί ένα κοριτσάκι της οποίας ήταν φοβερά δύσκολο να δει τη θετική πλευρά, μιας οποιαδήποτε κατάστασης. Συχνά παραπονιόταν  και δεν μπορούσε εύκολα να νιώσει χαρά. Αυτή η εμπειρία μου με ενέπνευσε να μιλήσω για τη θετική στάση απέναντι στη ζωή, μέσα από την ηρωίδα της ιστορίας μου. Η οποία μετά από δυσκολίες και προκλήσεις φτάνει στο τέλος της ιστορίας, να συμβουλεύει πως η ομορφιά και η χαρά στη ζωή είναι καθαρά προσωπική ευθύνη του καθενός.

 

5. Το βιβλίο είναι γεμάτο στοιχεία που αφορούν τη φύση και τα ζώα. Πώς η σχέση σας με τη φύση έχει επηρεάσει τη συγγραφή σας;

 

Η σχέση μου με τη φύση και τα ζώα, με καθόρισε όσον αφορά τη συγγραφή, αφού το βιβλίο «Η γιαγιά μου είναι μελισσοκόμος», είναι γεμάτο στοιχεία που σχετίζονται με τη φύση και πιο συγκεκριμένα τη ζωή της μέλισσας. Η επαφή με το φυσικό περιβάλλον παρέχει έμπνευση, αυθεντικότητα και βαθιά σύνδεση με τον κόσμο γύρω μας, κάτι που ανακλάται στη συγγραφή.

 

Βασική προϋπόθεση για τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου ήταν η παρατήρηση της ζωής της μέλισσας και του περιβάλλοντος χώρου. Η φύση επομένως προσφέρει έναν πλούτο λεπτομερειών που μπορεί να ενσωματωθεί στη συγγραφή  και οι οποίες δίνουν ρεαλισμό και ζωή στις περιγραφές.

 

Ο σεβασμός και η αγάπη μου για το περιβάλλον ήταν ένα ακόμη κίνητρο για τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου, με σκοπό την ευαισθητοποιήση των μικρών αναγνώστων και όχι μόνο. Είναι σημαντικό να κατανοήσουν τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος, της ίδιας της μέλισσας που κινδυνεύει με εξαφάνιση και την ισορροπία που χρειάζεται να υπάρχει ανάμεσα στον άνθρωπο και το φυσικό κόσμο.

 

Συνοψίζοντας, η φύση και τα ζώα είναι η έμπνευση μου. Από όταν θυμάμαι τον εαυτό μου, ήμουν πάντα κοντά τους, αφού εκτός το ότι μου προσφέρουν γαλήνη και συναισθηματική ισορροπία, πολλές φορές με ανακουφίζουν και με θεραπεύουν. Με αυτό τον τρόπο η φύση με οδηγεί στη κάθαρση.

 

6. Έχετε ασχοληθεί με τη σημειωτική και την επικοινωνία. Πώς αυτά τα στοιχεία επηρεάζουν το πώς προσεγγίζετε τη συγγραφή και την αφήγηση σε παιδικά βιβλία;

 

Η επιστήμη της σημειωτικής τόσο στη συγγραφή όσο και στην αφήγηση παιδικών βιβλίων παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς βοηθάει το συγγραφέα ή τον αφηγητή στο να κατανοεί καλύτερα, πως τα σημεία (όπως λέξεις, σύμβολα, εικόνες ) λειτουργούν για να μεταφέρουν νοήματα. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να χρησιμοποιεί τα σημεία αυτά με περισσότερη πρόθεση και ακρίβεια για να μεταφέρει συγκεκριμένα μηνύματα στους αναγνώστες ή τους ακροατές.

 

Στα παιδικά βιβλία, τα σύμβολα και οι εικόνες είναι πρωταρχικά εργαλεία επικοινωνίας και

η σχέση μεταξύ κειμένου και εικόνας είναι κεντρική. Η σημειωτική επιτρέπει να αναλυθεί πώς οι εικόνες και τα κείμενα συνεργάζονται για να δημιουργήσουν πλήρη νοήματα. Στο βιβλίο «Η γιαγιά μου είναι μελισσοκόμος», η εικονογράφηση μεταφέρει πολλά σύμβολα που συνοδεύουν το κείμενο και το καταστούν περισσότερο κατανοητό στα παιδιά. Για παράδειγμα, οι εικόνες με το πλαίσιο, το καπνιστίρι, την κυψέλη.

 

Στη συγγραφή παιδικών βιβλίων, οι χαρακτήρες λειτουργούν επίσης ως σύμβολα συγκεκριμένων αξιών ή θεμάτων. Η σημειωτική βοηθά να κατανοήσουμε πώς κάθε χαρακτήρας μπορεί να συμβολίζει κάτι βαθύτερο. Το μικρό αγόρι της ιστορίας, εκπροσωπεί την αθωότητα και την περιέργεια, ενώ η γιαγιά συμβολίζει την αγάπη και την προσφορά. Η μέλισσα χρησιμοποιείται για να συμβολίσει την ανιδιοτέλεια, τη συνεργασία και την εργατικότητα. Μέσα από τους χαρακτήρες, τα παιδιά μαθαίνουν για την ηθική, την κοινωνική συμπεριφορά και την κατανόηση του κόσμου.

 

Τα χρώματα έχουν επίσης ισχυρή σημειωτική αξία στα παιδικά βιβλία, καθώς συχνά συνδέονται με συναισθήματα και διαθέσεις. Το πράσινο χρώμα που υπερέχει στο βιβλίο συμβολίζει την ανάπτυξη και τη φύση. Το κίτρινο χρώμα της μέλισσας, του μελιού και της γύρης μεταφέρουν μηνύματα χαράς και ευτυχίας ενώ το λευκό στα ρούχα της γιαγιάς και του μικρού αγοριού συμβολίζουν την αθωότητα, την απλότητα και την αλήθεια.  Χρησιμοποιώντας  συγκεκριμένες χρωματικές επιλογές, ο συγγραφέας μπορεί να καθοδηγήσει το συναίσθημα του παιδιού κατά την αφήγηση.

 

Επιπλέον στη σημειωτική η χρήση απλής, επαναλαμβανόμενης γλώσσας στα παιδικά βιβλία  δημιουργεί μοτίβα που τα παιδιά εύκολα θυμούνται και αναγνωρίζουν. Τα σημειωτικά μοτίβα αυτά ενισχύουν την αφήγηση και βοηθούν τα παιδιά να εμπλέκονται πιο βαθιά στην ιστορία. Έτσι στο εν λόγω βιβλίο,  έχουμε αρκετά επαναλαμβανόμενα μοτίβα όπως η προτροπή του μικρού αγοριού στη γιαγιά, να βρουν τη μέλισσα της κυψέλης.

 

Συνολικά, η σημειωτική βοηθά στη δημιουργία βαθύτερων επιπέδων κατανόησης και νοηματοδότησης για τα παιδιά, μετατρέποντας τη συγγραφή και αφήγηση παιδικών βιβλίων σε μια πολύ πιο δυναμική και καθηλωτική εμπειρία.

 

7. Έχετε ασχοληθεί με τις τέχνες και το animation. Πώς πιστεύετε ότι μπορούν να ενσωματωθούν πιο αποτελεσματικά στην εκπαιδευτική διαδικασία;

Οι τέχνες και το animation μπορούν να ενσωματωθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία με εξαιρετικά αποτελεσματικό τρόπο, προσφέροντας δυναμικά εργαλεία μάθησης που προσελκύουν το ενδιαφέρον των παιδιών . Σε αντίθεση με την έμφαση που δίνεται σε τυπικά γλωσσικά σχήματα, τόσο με τις τέχνες όσο και με το animation προωθείται μια διαφοροποιημένη επικοινωνιακή διαδικασία. Ο εκπαιδευτικός λόγος με το animation εμπλουτίζεται και απαλλάσσεται από παραδοσιακά σχήματα διδακτισμού και εντάσσεται στην ελεύθερη διαδικασία διαπραγμάτευσης μαθητών και εκπαιδευτικών.

Το animation ως τεχνική μεθοδολογικά ενισχύει το εκπαιδευτικό έργο, μπορεί να διασκεδάσει, να υπερβάλει, να απλοποιήσει, να παρουσιάσει ακόμα και δύσκολες έννοιες και να μιλήσει για πανανθρώπινες αξίες.

Γενικότερα οι τέχνες στην εκπαίδευση παίζουν ζωτικό ρόλο, καθώς ενισχύουν τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη και την συναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών

Συνολικά, η ενσωμάτωση των τεχνών στην εκπαίδευση προάγει όχι μόνο την ακαδημαϊκή επιτυχία, αλλά και την ολόπλευρη ανάπτυξη του ατόμου, ενισχύοντας τις κοινωνικές, συναισθηματικές και γνωστικές του δεξιότητες.

Διαβάσαμε και προτείνουμε

Το βιβλίο «Η γιαγιά μου είναι μελισσοκόμος» της Βίκυς Αναστασοπούλου είναι ένα έργο που συνδυάζει τη γοητεία του παιδικού παραμυθιού με βαθιά μηνύματα για τη συνεργασία, την αποδοχή του διαφορετικού, και την ουσία της κοινότητας. Μέσα από μια απλή αλλά μαγική αφήγηση, το βιβλίο καταφέρνει να ενθουσιάσει μικρούς και μεγάλους αναγνώστες, προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία μάθησης και ψυχαγωγίας.

Το βιβλίο ακολουθεί την ιστορία ενός μικρού παιδιού που, μαζί με τη γιαγιά του, ανακαλύπτει τον κόσμο των μελισσών. Το ταξίδι τους μέσα στην κυψέλη δεν περιορίζεται μόνο σε φυσικές παρατηρήσεις, αλλά και σε φιλοσοφικές και κοινωνικές αναζητήσεις. Ο κόσμος των μελισσών δεν είναι απλώς ένα σύμβολο της φύσης, αλλά και ένα καθρέφτισμα της ανθρώπινης κοινωνίας, όπου η ομαδικότητα και η συνεργασία παίζουν κεντρικό ρόλο. Η προσθήκη του χαρακτήρα της Μελίσσα, η μέλισσα που αμφισβητεί την αξία της ζωής στην κυψέλη και αναζητά την ελευθερία έξω από αυτήν, προσφέρει μια σημαντική παραβολή για τις προσωπικές επιλογές, τις προκλήσεις της ανεξαρτησίας και τη σημασία της αλληλοϋποστήριξης.

Η Βίκυ Αναστασοπούλου χρησιμοποιεί μια γλώσσα απλή, ζωντανή και γεμάτη εικόνες, που ταιριάζει απόλυτα στο ηλικιακό κοινό στο οποίο απευθύνεται. Οι περιγραφές της κυψέλης και των μελισσών είναι λεπτομερείς και συναρπαστικές, επιτρέποντας στους μικρούς αναγνώστες να βυθιστούν στη μαγεία του κόσμου των μελισσών. Ταυτόχρονα, η γλώσσα είναι πλούσια σε συμβολισμούς και νοήματα, τα οποία μπορεί να κατανοήσει και να εκτιμήσει ένας πιο ώριμος αναγνώστης.

Το βιβλίο εστιάζει στην αξία της ομαδικότητας και της συνεργασίας. Μέσα από την κυψέλη, η συγγραφέας μας δείχνει πώς κάθε μέλος της κοινότητας παίζει έναν αναντικατάστατο ρόλο, συμβάλλοντας στην αρμονία και την ευημερία του συνόλου. Η ιστορία της Μελίσσας, η οποία απογοητευμένη από τον μονότονο ρόλο της θέλει να φύγει, ενσαρκώνει την αμφιθυμία που νιώθουμε συχνά όταν αμφισβητούμε τη θέση μας στον κόσμο. Ωστόσο, το ταξίδι της Μελίσσας μας δείχνει ότι η απομόνωση και η ανεξαρτησία, χωρίς τη στήριξη των άλλων, μπορεί να φέρει μοναξιά.

Επίσης, το βιβλίο μιλά για την αποδοχή του διαφορετικού. Κάθε μέλισσα, κάθε άνθρωπος, έχει τον δικό του ρόλο και αξία, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αναγνωρίζουμε και να σεβόμαστε. Η κυψέλη συμβολίζει έναν μικρόκοσμο, στον οποίο τα μέλη της κοινωνίας αλληλοϋποστηρίζονται για το κοινό καλό.

Ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι η επαφή με τη φύση. Μέσα από την ιστορία της γιαγιάς και του παιδιού, οι αναγνώστες μαθαίνουν για τη φύση, τη σημασία της μελισσοκομίας και τον ρόλο των μελισσών στο οικοσύστημα. Το βιβλίο προάγει έναν περιβαλλοντικό σεβασμό και καλλιεργεί στα παιδιά την αγάπη για τη φύση και τα πλάσματά της.

Δυνατά Σημεία

- Εκπαιδευτική αξία: Το βιβλίο παρέχει γνώσεις για τις μέλισσες και την οικολογία τους με έναν εύπεπτο τρόπο, κάνοντας το ιδανικό για χρήση στο εκπαιδευτικό πλαίσιο.

- Συμβολισμός και Νοήματα: Η ιστορία ξεπερνά τα όρια ενός απλού παραμυθιού και προσφέρει μηνύματα που αγγίζουν και τους ενήλικες αναγνώστες.

- Εικονογράφηση: Αν και δεν έγινε αναφορά στην εικονογράφηση, το κείμενο είναι δομημένο με τρόπο που δημιουργεί εικόνες στο μυαλό του αναγνώστη, κάτι που καθιστά το βιβλίο πιο ζωντανό.

Αδύναμα Σημεία

- Απουσία ενήλικης προοπτικής: Παρόλο που η γιαγιά συμμετέχει στην αφήγηση, θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερη σοφία ή γνώση από την πλευρά του ενήλικα.

Το βιβλίο «Η γιαγιά μου είναι μελισσοκόμος» είναι ένα τρυφερό παραμύθι που ξεχειλίζει από ζωντάνια, φαντασία και πολύτιμα διδάγματα. Μέσα από την απλότητα της ιστορίας και των χαρακτήρων, η συγγραφέας καταφέρνει να περάσει ισχυρά μηνύματα για την αξία της συνεργασίας, της αποδοχής και της επαφής με τη φύση. Είναι ένα βιβλίο που μπορεί να γίνει ένας οδηγός για τα παιδιά, αλλά και μια ευχάριστη ανάγνωση για ενήλικες που αποζητούν μια υπενθύμιση των βασικών αξιών της ζωής.

 

Της Αλεξίας Βλάρα, 13/10/2024