Διαβάσαμε και προτείνουμε: "Νικηταράς Ήρως και Ύβρις. Στο Πάνθεον των Ηρώων" της Ζαχαρούλας Παπαδάκη

Το βιβλίο της Ζαχαρούλας Παπαδάκη αποτελεί μία ουσιαστική επανατοποθέτηση της μορφής του Νικήτα Σταματελόπουλου στη συλλογική μας μνήμη, απαλλαγμένη από στερεότυπα και επιδερμικές εξιδανικεύσεις. Δεν πρόκειται απλώς για μία ιστορική βιογραφία ούτε για μία λογοτεχνική αναδιήγηση ενός γνωστού προσώπου της Ελληνικής Επανάστασης, πρόκειται για ένα δομημένο ιστορικό ταξίδι, το οποίο επιτυγχάνει να φωτίσει εξίσου την λάμψη και τη σκιά της εποχής.

Η συγγραφέας καταφέρνει να ισορροπήσει ανάμεσα σε τρεις απαιτητικές περιοχές, την ιστορική ακρίβεια, την αρχειακή τεκμηρίωση και

την συγκινησιακή δύναμη της αφήγησης.

Με τρόπο διαυγή και μελετημένο, ανασυνθέτει τη δημόσια δράση του Νικηταρά, αλλά και την ανθρώπινη διαδρομή του, τον ενθουσιασμό του Αγώνα, την άδολη αφοσίωση στην ιδέα της ελευθερίας, και την τραγική του κατάληξη στο περιθώριο της νέας κρατικής πραγματικότητας. Αυτή η αντίστιξη ανάμεσα στον ηρωισμό και την αδικία αποτελεί και τον κεντρικό άξονα της μελέτης.

Ιδιαίτερη αξία έχει ο τρόπος με τον οποίο η συγγραφέας αξιοποιεί το πρωτογενές υλικό, αρχεία, τεκμήρια, τόπους και υλικά κατάλοιπα ως ενεργά στοιχεία αφήγησης. Ο αναγνώστης δεν «πληροφορείται» απλώς την ιστορία τη ζει, καθώς μεταφέρεται σε πεδία μαχών, σε σπίτια, σε τόπους εξορίας και μνήμης. Η συγγραφέας δεν στέκεται μόνο στα γεγονότα, αλλά αναδεικνύει και την ηθική διάσταση της εποχής, τις εσωτερικές αντιφάσεις του Αγώνα, τις ενδοελληνικές συγκρούσεις, τις συνέπειες της πολιτικής ευτέλειας σε ανθρώπους που επέλεξαν την αυταπάρνηση.

Το βιβλίο διαθέτει επίσης μία εσωτερική ποιητικότητα, χωρίς να χάνει ούτε στιγμή τη σοβαρότητα και την επιστημονική του βάση. Η γλώσσα παραμένει καθαρή, μεστός λόγος που δεν επιζητεί δραματοποίηση, αλλά σεβασμό προς το πρόσωπο και το γεγονός.

Η συμβολή του έργου είναι διπλή. Για τον ειδικό μελετητή, προσφέρει νέο και συστηματοποιημένο υλικό. Για τον ευρύτερο αναγνώστη, προσφέρει κατανόηση, συγκίνηση και πρόσκληση για ουσιαστική επαφή με την ιστορική μνήμη.

Στην εποχή της επιφανειακής πληροφορίας και της γρήγορης κατανάλωσης ιστορίας, αυτό το βιβλίο λειτουργεί ως αντίδοτο, μας καλεί να θυμηθούμε, να στοχαστούμε και να αναμετρηθούμε με την αξία της ανιδιοτελούς προσφοράς.

Είναι ένα έργο που δεν ανασύρει απλώς έναν ήρωα από το παρελθόν αλλά τον επαναφέρει ζωντανό στο σήμερα, ως σύμβολο ανθρωπιάς, ευθύνης και συλλογικής αξιοπρέπειας.