"Ο Όρκος της Ευρώπης" του Ουαζντί Μουαουάντ

 

Ο Όρκος της Ευρώπης Λίγες μέρες πριν την παγκόσμια πρεμιέρα στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου – La Colline - théâtre national - Wajdi Mouawad Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου | 1 και 2 Αυγούστου 2025

Λίγες ημέρες μόνο απομένουν για την πολυαναμενόμενη παγκόσμια πρεμιέρα της παράστασης Ο Όρκος της Ευρώπης του διεθνούς φήμης συγγραφέα, ηθοποιού και σκηνοθέτη Ουαζντί Μουαουάντ, στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου στις 1 και 2 Αυγούστου. Από κοινού με έξι σημαντικούς ηθοποιούς – τη βραβευμένη Juliette Binoche, τη Violette Chauveau, τη Δανάη Επιθυμιάδη, τη Daria Pisareva, τη Leora Rivlin και τον Emmanuel Schwartz– φέρνουν στη σκηνή του Αργολικού θεάτρου ένα έργο που επιχειρεί να αναμετρηθεί με τη σκοτεινή ρίζα της βίας, αναζητώντας την καταγωγή της στον μυθολογικό πυρήνα της Ευρώπης. Η παράσταση είναι μια συμπαραγωγή του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου με το La Colline - théâtre national και υλοποιείται με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Σε ανάθεση του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά γεγονότα του φετινού Κύκλου Contemporary Ancients ο οποίος περιλαμβάνει παραστάσεις εμπνευσμένες από την αρχαία ελληνική γραμματεία, δοσμένα με σύγχρονη ματιά. Ο Όρκος της Ευρώπης πραγματεύεται θέματα όπως ο διχασμός, η οικογενειακή ιστορία, ο ξεριζωμός και η αναζήτηση κάθαρσης, αντλώντας έμπνευση από την αρχαία τραγωδία. «Όταν έλαβα την πρόταση από την Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Κατερίνα Ευαγγελάτου, πλημμύρισαν το μυαλό μου εικόνες: το καλοκαίρι, ο ελληνικός ουρανός, οι φίλοι. Η σκέψη να δημιουργήσω θέατρο σε έναν τόσο ιστορικό χώρο, μαζί με ανθρώπους που αγαπώ, μου φάνηκε σαν ένα καθαρό δώρο — μια πρόταση που δεν μπορούσα να αρνηθώ», θυμάται ο Λιβανοκαναδός δημιουργός Ουαζντί Μουαουάντ, αναφερόμενος στη γέννηση της παράστασης Ο Όρκος της Ευρώπης. «Ο συνδυασμός όλων αυτών — τα συμβολικά, αισθητηριακά και συναισθηματικά στοιχεία κάτω από τον ουρανό της Επιδαύρου — με συγκλονίζει. Η δυνατότητα να δημιουργήσω σε αυτόν τον χώρο είναι μια ανεπανάληπτη ευκαιρία», πρόσθεσε, ενώ μάλιστα η παράσταση συμπίπτει με την ολοκλήρωση της θητείας του στο θέατρο La Colline. Η ιστορία του Όρκου της Ευρώπης Σε ηλικία οκτώ ετών, ένα μικρό κορίτσι γίνεται –άθελα του– μάρτυρας της σφαγής ενός πληθυσμού. Το έγκλημα διαπράττεται από τους δικούς της ανθρώπους και –εν αγνοία της και πέρα από την κατανόησή της– στέκεται συνένοχη. Σχεδόν ογδόντα χρόνια αργότερα, μια έρευνα ξανανοίγει τα τραύματα του παρελθόντος. Αναζητούνται μάρτυρες και οι όποιες σιωπές αμφισβητούνται. Τώρα, καλείται πλέον να μιλήσει. Πώς όμως κάποιος αντικρίζει αυτό που έχει θαφτεί βαθιά μέσα του; Πώς κάποιος αντιμετωπίζει εκείνο που ποτέ δεν κατονομάστηκε; Ο Όρκος της Ευρώπης βουτάει βαθιά μέσα στη μνήμη ενός εγκλήματος, στο άχθος της σιωπής και στον τρόπο με τον οποίο το τραύμα μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά. Με το νέο του έργο που δημιουργείται στην Επίδαυρο, ο Μουαουάντ διευρύνει την εξερεύνησή του πάνω στην κληροδοτημένη βία και σε ένα θέατρο που γίνεται συνάμα τόπος συλλογισμού και ίασης. Μιλώντας για τη σύλληψη του έργου, ο δημιουργός εξήγησε: «Αυτό που θα ήθελα να πω είναι πως, είτε το δούμε ως μύθο είτε ως παραμορφωμένο είδωλο μιας αληθινής ιστορίας, η αρπαγή της Ευρώπης αποτελεί την πρώτη μεγάλη σφαγή, την αρχική βία. Μια γυναίκα αρπάζεται και μεταφέρεται αλλού, και πάνω σ’ αυτήν την αρπαγή θεμελιώνεται ένας ολόκληρος πολιτισμός. Από αυτή την πράξη ξετυλίγεται ένα νήμα βίας — ένα νήμα που διαχρονικά απλώνεται πάνω στα σώματα των γυναικών. Κι αυτό το νήμα ήθελα να αγγίξω και να μιλήσω γι’ αυτό· όχι μέσα από τη λογική της εξιστόρησης, αλλά μέσω της μετάδοσης μιας εμπειρίας. Γιατί, από γενιά σε γενιά, δεν φτάνει πάντα η αφήγηση — πολλές φορές το μόνο που περνά είναι το τραύμα, η σιωπή του, το άρρητο. Ένα βάρος που κληροδοτείται όχι με λέξεις, αλλά με βλέμματα, σκιές και σώματα που κουβαλούν μνήμη χωρίς να την εκφέρουν. Αυτή την αίσθηση προσπάθησα να αποτυπώσω στο έργο, και την κουβαλώ μέσα στη διαδικασία της παράστασης. Δεν υπάρχει παραδοσιακή δομή — δεν υπάρχει αρχή, μέση και τέλος — αλλά ένα παζλ, ένα σύνολο εικόνων, φωνών, σιωπών και σπασμένων κομματιών, που μπορούν να κλειδώσουν αναπάντεχα μεταξύ τους. Κάθε σκηνή μπορεί να σταθεί αυτόνομα ή να αναζητήσει τη θέση της μέσα στην αφήγηση, αν τελικά υπάρξει αφήγηση» σχολίασε μιλώντας για την παράσταση. «Για μένα, ο Ουαζντί είναι πολύ κοντά στο πνεύμα του Σοφοκλή» έχει σχολιάσει η Juliette Binoche αναφερόμενη στον συγγραφέα και σκηνοθέτη του Όρκου της Ευρώπης. «Δεν μπορώ να αποκαλύψω πολλά, το μόνο που μπορώ να πω είναι πως αυτό που ζούμε είναι ένα μοναδικό ταξίδι. Το έργο συνεχίζει να γράφεται και εμείς, οι ηθοποιοί, είμαστε μέρος αυτής της δημιουργικής ροής, σαν να υφαίνουμε μαζί μια ιστορία που μεγαλώνει και αλλάζει». Ουαζντί Μουαουάντ Ο Λιβανοκαναδός συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός Ουαζντί Μουαουάντ, καλλιτεχνικός διευθυντής τα τελευταία χρόνια του Théâtre National de la Colline, έγινε γνωστός στην Ελλάδα κυρίως ως ο σεναριογράφος του υποψήφιου για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας Μέσα από τις φλόγες (σκην. Denis Villeneuve, 2010), που βασίστηκε στο θεατρικό έργο του Πυρκαγιές (Incendies).Το σκοτεινό αυτό οδοιπορικό στον Λίβανο του εμφυλίου, που ξετυλίγεται μέσα από μια τραυματική οικογενειακή ιστορία, έχει στη ρίζα του μια βαθιά σύνδεση με την αρχαία τραγωδία, η οποία αποτελεί την κυριότερη πηγή έμπνευσης του Μουαουάντ: ο διχασμός στην καρδιά της οικογένειας, η πάλη των δύο φύλων, ο ξεριζωμός, η ολέθρια κληρονομιά της προηγούμενης γενιάς στις επόμενες και η αναζήτηση κάθαρσης είναι θέματα που επανέρχονται στα θεατρικά του έργα, τα περισσότερα σε διάλογο με ήρωες του Αρχαίου Δράματος. Θέατρο πολιτικό σε συνομιλία με τη σύγχρονη ιστορία, εμβαθύνει ταυτόχρονα στον Μύθο επιδιώκοντας να αναδείξει τις αρχετυπικές διαστάσεις της ανθρώπινης περιπέτειας, ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου. Από την άλλη, εστιάζει στην αναζήτηση ταυτότητας πέρα από φυλετικά, θρησκευτικά, οικογενειακά όρια, και ο φωτισμός των προσώπων μ’ έναν έντονα λυρικό λόγο προσδιορίζει μια ιδιαίτερα σύγχρονη προσέγγιση, όπως το είδαμε και στο τελευταίο του έργο Όλοι εμείς πουλιά, που ανέβηκε στο Εθνικό Θέατρο πέρσι. Το 2011 παρουσίασε στο Ηρώδειο τον κύκλο Γυναίκες, σπονδυλωτή σκηνοθεσία των έργων του Σοφοκλή Αντιγόνη, Ηλέκτρα και Τραχίνιαι, με γαλλοκαναδικό θίασο σε μια διεθνή συμπαραγωγή. Μέγας Δωρητής Επετειακού Προγράμματος στην Επίδαυρο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος Ως Μέγας Δωρητής του Επετειακού Προγράμματος στην Επίδαυρο, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) στηρίζει την παραγωγή τεσσάρων κορυφαίων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων που σχεδιάστηκαν με αφορμή την επέτειο των 70 χρόνων του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου: τις θεατρικές παραστάσεις Αντιγόνη (27, 28 και 29 Ιουνίου), Οιδίπους. Η ιστορία μιας μεταμόρφωσης από το σκοτάδι στο φως (25 και 26 Ιουλίου), Ο Όρκος της Ευρώπης (1 και 2 Αυγούστου) και τη συναυλία της ορχήστρας Utopia σε έργα Γκούσταφ Μάλερ με μαέστρο τον Θεόδωρο Κουρεντζή (19 Ιουλίου). Συντελεστές Κείμενο – Σκηνοθεσία Wajdi Mouawad Βοηθός σκηνοθέτη Cyril Anrep Δραματουργία Charlotte Farcet Σκηνικά Emmanuel Clolus Σχεδιασμός φωτισμού Laurent Schneegans Σχεδιασμός ήχου Annabelle Maillard Μουσική σύνθεση Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης Κοστούμια Isabelle Flosi Μακιγιάζ – Κομμώσεις Cécile Kretschmar Ελληνικοί υπέρτιτλοι Βασίλης Δογάνης Αγγλικοί υπέρτιτλοι Linda Gaboriau Παίζουν Juliette Binoche,Violette Chauveau, Δανάη Επιθυμιάδη, Daria Pisareva, Leora Rivlin, Emmanuel Schwartz Συμμετέχει η Adèle Réto-Lefort INFO Ο όρκος της Ευρώπης / Le Serment d’Europe Ουαζντί Μουαουάντ 1 και 2 Αυγούστου 2025 στις 21:00 Γλώσσα: Γαλλικά Με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους Αγορά εισιτηρίων ·        aefestival.gr και more.com ·        ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ Πλατεία Συντάγματος (This is Athens Infopoint Δήμου Αθηναίων) Δε-Πα 10:00-18:00 ·        ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ: Δε-Πα 10:00-18:00  +30 2118008181 ·        ΑΜΕΑ: +30 2104834913 | Δε-Πα 10:00-17:00