Διαβάσαμε και προτείνουμε: Το μυστηριώδες χαμόγελο της Αθηνάς του Θάνου Κονδύλη

 

Στο Μυστηριώδες Χαμόγελο της Αθήνας, ο Θάνος Κονδύλης στήνει ένα αστυνομικό θρίλερ που λειτουργεί ταυτόχρονα ως κοινωνικό σχόλιο και στοχασμός πάνω στη δύναμη, τη διαφθορά και τη σημασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η αφορμή, μια καταγγελία για την κλοπή μαρμάρινης πλάκας από το Μουσείο της Ακρόπολης, εκκινεί ένα αφηγηματικό νήμα που απλώνεται με μαεστρία σε όλα τα στρώματα της σύγχρονης αθηναϊκής πραγματικότητας: την πολιτική εξουσία, τον επιχειρηματικό κόσμο, την αστυνομία, αλλά και τον υπόκοσμο και τους απλούς πολίτες που γίνονται, άλλοτε ηθελημένα κι άλλοτε άθελά τους, μέρος ενός αφανούς πολέμου για τον έλεγχο του παρελθόντος και της αλήθειας.

Η αφήγηση είναι δυναμική, διαρκώς κινητική, με ανατροπές που αιφνιδιάζουν, χωρίς να καταφεύγουν στο εύκολο ή στο τεχνητό. Η δράση εναλλάσσεται με στιγμές σιωπής και εσωτερικής έντασης, οι διάλογοι αποδίδουν αυθεντικά τη σύγχρονη γλώσσα και τις διακυμάνσεις της, ενώ η πόλη της Αθήνας λειτουργεί σχεδόν σαν ένας ζωντανός οργανισμός, μια σκηνή αρχαίου δράματος, όπου το φως και η σκιά εναλλάσσονται συνεχώς. Δεν πρόκειται απλώς για ένα μυθιστόρημα μυστηρίου είναι μια αλληγορία για την Ελλάδα του σήμερα, για τις χαμένες αξίες, για την ευθραυστότητα της ηθικής, αλλά και για τη σαγήνη της εξουσίας.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η οπτική με την οποία προσεγγίζεται η έννοια της καθοδήγησης και του ελέγχου. Οι χαρακτήρες, ανεξαρτήτως κοινωνικής θέσης, μοιάζουν με πιόνια σε μια παρτίδα που δεν γνωρίζουν ούτε τους κανόνες ούτε τον αντίπαλο. Η μυστηριώδης γυναίκα που φαίνεται να κινεί τα νήματα ενσαρκώνει την αμφισημία ανάμεσα στο αίνιγμα και την πρόθεση, στο προσωπείο και την αλήθεια, στην ελευθερία και τη χειραγώγηση. Μέσα από την παρουσία της, το μυθιστόρημα αποκτά σχεδόν μεταφυσικές αποχρώσεις, προσθέτοντας βάθος σε ένα ήδη σύνθετο πλέγμα αφήγησης.

Στο βάθος του, το έργο δεν αφορά μόνο την αναζήτηση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, αλλά θέτει υπό αμφισβήτηση το τι σημαίνει «θησαυρός» στην εποχή μας: είναι άραγε τα υλικά τεκμήρια ενός ένδοξου παρελθόντος ή μήπως η ηθική εντιμότητα, η αλήθεια, η δικαιοσύνη που διαρκώς απουσιάζει; Ο συγγραφέας, χωρίς να ηθικολογεί, προσφέρει έναν καμβά πάνω στον οποίο συγκρούονται το συμφέρον με το καθήκον, η φιλοδοξία με την ευθύνη, η επιβίωση με την αλήθεια.

Η γλώσσα του Κονδύλη είναι λιτή αλλά αιχμηρή, με φράσεις που συχνά λειτουργούν σαν λεκτικά σπαθιά. Ο ρυθμός είναι ακριβής, χωρίς φλυαρίες, και διατηρεί την ένταση χωρίς να καταρρέει σε θεατρινισμούς. Η τελική ανατροπή, είναι ευφυής και φωτίζει εκ των υστέρων όλη την αφήγηση με ένα νέο, υπαρξιακό σχεδόν φως.

Το Μυστηριώδες Χαμόγελο της Αθήνας είναι μια σύνθετη, βαθιά πολιτισμική και ηθική τοιχογραφία, μια σκοτεινή ματιά στην ψυχή μιας πόλης και των ανθρώπων της, μια ιστορία που δεν εξαντλείται στο «ποιος το έκανε», αλλά θέτει επίμονα το ερώτημα: «ποιος είμαι εγώ μέσα σε όλα αυτά;». Και αυτό, ίσως, είναι το πιο πολύτιμο στοιχείο του.

Της Αλεξίας Βλάρα,30/7/2025