Είδαμε και προτείνουμε: Πέντε μικρά έργα του Σ. Μπέκετ

 

Η έναρξη της νέας σκηνής ΜΠΕΚΕΤ με μια παράσταση αφιερωμένη στον Σάμιουελ Μπέκετ αποτελεί μια τολμηρή και ουσιαστική καλλιτεχνική δήλωση. Η επιλογή των πέντε μικρών έργων του – Footfalls, Play, Rockaby, Come and Go – δεν είναι τυχαία. Πρόκειται για κείμενα που συμπυκνώνουν την ουσία της μπεκετικής δραματουργίας, λειτουργώντας σαν αποστάγματα της υπαρξιακής αγωνίας, του αδιεξόδου της επικοινωνίας και της αποδοχής της ματαιότητας.  

Η σκηνοθεσία κινήθηκε σε μια πειθαρχημένη, ακριβή και υπολογισμένη προσέγγιση, αποφεύγοντας περιττές ερμηνείες ή συναισθηματικές εξάρσεις που θα απομάκρυναν από την αυστηρότητα του Μπέκετ. Η λιτότητα του χώρου και των σκηνικών στοιχείων ήταν αναμενόμενη, καθώς ο Μπέκετ χτίζει τον δικό του κόσμο μέσα από την απουσία παρά την παρουσία, την ακινησία παρά τη δράση.  

Οι φωτισμοί λειτούργησαν σχεδόν ψυχαναγκαστικά, απομονώνοντας τις φιγούρες μέσα στο σκοτάδι, υπερτονίζοντας την αίσθηση παγιδευμένων συνειδήσεων που δεν μπορούν να ξεφύγουν από το ίδιο τους το είναι. Κάθε λεπτομέρεια ήταν μελετημένη στη δυναμική της, με αποτέλεσμα μια παράσταση όπου η μορφή και το περιεχόμενο βρίσκονταν σε απόλυτη ισορροπία.  

Οι ηθοποιοί απέδωσαν με χειρουργική ακρίβεια την υπαρξιακή σύγχυση και το αδιέξοδο των χαρακτήρων τους. Ο λόγος, κοφτός και επαναλαμβανόμενος, λειτουργούσε σαν ηχώ του τίποτα, ενώ η σωματική τους παρουσία ισορροπούσε ανάμεσα στην κινησιολογική απελπισία και την ακινησία της παραίτησης.  

- Στο Footfalls, οι ρυθμικοί ήχοι των βημάτων δεν ήταν απλώς στοιχείο του έργου αλλά ο ίδιος ο παλμός του χρόνου, που κυλά αμείλικτα χωρίς σκοπό.  

- Στο Rockaby, η επαναληπτικότητα του μονολόγου και ο ρυθμός του λικνίσματος στην κουνιστή καρέκλα έμοιαζαν με ένα τελετουργικό αποδοχής του τέλους, μια σχεδόν υπνωτιστική προσμονή του θανάτου.  

- Το Play με τις τρεις απομονωμένες μορφές ήταν μια ωδή στην παράνοια της ανθρώπινης επικοινωνίας. Οι φωνές διασταυρώνονταν χωρίς να συναντιούνται, επιβεβαιώνοντας ότι ακόμη και η γλώσσα – το πιο ισχυρό μέσο έκφρασης – μπορεί να είναι παγίδα.  

- Στο Come and Go η τελετουργική αλληλουχία των κινήσεων και οι εναλλαγές των χαρακτήρων υπογράμμισαν την αέναη κυκλικότητα της ζωής και της λήθης.  

Αν και τα έργα παρουσιάστηκαν ως ξεχωριστές ενότητες, υπήρχε μια υποδόρια συνομιλία μεταξύ τους. Το κοινό στοιχείο ήταν η αναμονή, η στατικότητα και η επίγνωση της φθοράς. Οι χαρακτήρες του Μπέκετ δεν προσπαθούν να δραπετεύσουν – αποδέχονται τη μοίρα τους και την ξαναζούν σε βρόχο, χωρίς λύση, χωρίς απάντηση.  

Η παράσταση δεν επιδίωξε να ερμηνεύσει τον Μπέκετ, αλλά να τον βιώσει και να τον μεταφέρει αυτούσιο στον θεατή. Δεν προσέφερε συναισθηματικές εξάρσεις ούτε προσπάθησε να κάνει το κείμενο πιο «προσιτό». Αντίθετα, παρέμεινε πιστή στην αφαίρεση, στη λιτότητα και στη βουβή αγωνία του μεγάλου δραματουργού.  

Το αποτέλεσμα ήταν μια εμπειρία περισσότερο παρά μια παράσταση, ένας καθρέφτης που μας υποχρέωσε να κοιτάξουμε μέσα του, αναζητώντας – χωρίς να βρίσκουμε – απαντήσεις για τη θέση μας στον κόσμο. Και ακριβώς αυτή η αδυναμία να βρούμε απαντήσεις είναι που κάνει το θέατρο του Μπέκετ τόσο ανατριχιαστικά αληθινό.

Μια άρτια καλλιτεχνική επιλογή για το ξεκίνημα της σκηνής ΜΠΕΚΕΤ.

Της Αλεξίας Βλάρα, 16/03/2025