Γιάννης Παπάζογλου: " Ο έρωτας, κατά τη γνώμη μου, είναι το τελευταίο καταφύγιο στην εποχή των τεράτων".

Στα όρια ανάμεσα στο νουάρ, το θρίλερ και την τζαζ ατμόσφαιρα, ο Κόκκινος Ιπποπόταμος δεν είναι απλώς ένα θεατρικό έργο. Είναι μια βαθιά υπαρξιακή και πολιτική τομή πάνω στην καταστολή, τον έρωτα και τη δύναμη της τέχνης. Μια καθηγήτρια Ιστορίας, μια άδικη κατηγορία, ένας μουσικός που κινείται στις παρυφές της επανάστασης και ένα τζαζ μπαρ που γίνεται το σύμβολο του πάθους και της ελευθερίας. Σε αυτή τη συνέντευξη, ο δημιουργός του έργου, Γιάννης Παπάζογλου μας μιλά για τις πηγές έμπνευσης, τις αφηγηματικές επιλογές και τα ερωτήματα που θέλει να αφήσει ανοιχτά για το κοινό.

Τι σας ενέπνευσε να γράψετε τον Κόκκινο Ιπποπόταμο;

 Αφετηρία ήταν η σύλληψη και προφυλάκιση διδακτορικής φοιτήτριας με την κατηγορία συμμετοχής σε οργάνωση ένοπλης πάλης. Μοναδικά στοιχεία το αποτύπωμά της σε κινητό αντικείμενο και η σχέση της με έναν απ' τους υπόλοιπους κατηγορούμενους.

Το έργο ισορροπεί ανάμεσα στο θρίλερ, τη νουάρ αισθητική και τη jazz ατμόσφαιρα. Πώς συνδυάστηκαν αυτά τα στοιχεία στη συγγραφή του;

 Το νουάρ συνήθως αντικατοπτρίζει τη μελαγχολία των μεγαλουπόλεων και τη σκοτεινή πλευρά τους. Επίσης το αδιέξοδο των ηρώων που αδυνατούν να ορίσουν τη μοίρα τους, καθώς συνθλίβονται από δυνάμεις που τους υπερβαίνουν. Το θρίλερ και το σασπένς έτσι κι αλλιώς συνυπάρχουν σ' αυτό. Οι νότες της τζαζ ντύνουν ταιριαστά το ύφος εντείνοντας τη μελαγχολική διάθεση.

Η ιστορία αφορά την καταστολή και την ερωτική σύνδεση υπό διωγμό. Θεωρείτε ότι έχει πολιτική χροιά ή είναι περισσότερο μια υπαρξιακή μελέτη;

 Ο κάθε άνθρωπος ζει σε μια συγκεκριμένη κοινωνία. Κατά συνέπεια ό,τι συμβαίνει γύρω του τον επηρεάζει άμεσα. Ο εκφασισμός του περίγυρου επιδρά στη ψυχολογία του ατόμου και ορίζει τη συμπεριφορά του. Ο αυταρχισμός της εξουσίας λειτουργεί διαλυτικά πάνω στην ανθρώπινη ύπαρξη.

Ο χαρακτήρας της καθηγήτριας Ιστορίας βιώνει την προσωπική και κοινωνική της σύνθλιψη. Πώς διαμορφώθηκε αυτός ο ρόλος;

 Η ηρωίδα είναι καθηγήτρια Ιστορίας. Μέλημά της η διαφύλαξη της μνήμης και η μεταφορά της στις νεότερες γενιές. Η σύλληψή της την οδηγεί στον προσωπικό της Γολγοθά και στον επανακαθορισμό των σχέσεων με τους άλλους, φίλους και συναδέλφους. Μ' ενδιέφερε να καταγράψω την πορεία της απ' τον εφησυχασμό της καθημερινής ρουτίνας ως το χάος της αβύσσου.

Το έργο σχολιάζει τη δύναμη του έρωτα απέναντι στους κατασταλτικούς μηχανισμούς. Πιστεύετε πως σήμερα υπάρχει ακόμα χώρος για τόσο απόλυτα συναισθήματα;

 Ο έρωτας, κατά τη γνώμη μου, είναι το τελευταίο καταφύγιο στην εποχή των τεράτων. Η συντροφικότητα είναι το απάγκιο στους δίσεκτους καιρούς. Η ηρωίδα χωρίς αυτόν δε θα' χε τις αντοχές να σταθεί όρθια μπροστά στη βαρβαρότητα που της επιφυλάσσουν οι κατασταλτικοί μηχανισμοί.

Ο τίτλος Κόκκινος Ιπποπόταμος είναι αρκετά ιδιαίτερος. Τι συμβολίζει;

 Ο ''ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΙΠΠΟΠΟΤΑΜΟΣ'' είναι το όνομα ενός τζαζ μπαρ, όπου η ηρωίδα γνωρίζει και ερωτεύεται τον πιανίστα. Το κόκκινο είναι το χρώμα του αίματος και του πάθους, του έρωτα και της επανάστασης.

Η αφήγηση μοιάζει να βασίζεται σε έναν ερωτικό μονόλογο. Τι σας οδήγησε σε αυτή τη θεατρική φόρμα;

 Είναι ένας πολυφωνικός μονόλογος. Η ηρωίδα κλεισμένη στο κελί φέρνει στη μνήμη της  εικόνες, ήχους και διαλόγους. Η κινηματογραφική φόρμα δίνει τη δυνατότητα πολύπλευρης προσέγγισης των θεμάτων. Μεταφέρει στη σκηνή πρόσωπα και συμβάντα που φωτίζουν τη ψυχοσύνθεση της γυναίκας αυτής.

Ποια είναι η σχέση σας με τη jazz μουσική και γιατί επιλέξατε αυτή την αισθητική για το έργο;

 Η τζαζ ανέκαθεν με γοήτευε. Είναι μουσική συνυφασμένη με την ελευθερία του αυτοσχεδιασμού. Γι' αυτό διώχθηκε στο παρελθόν από ανελεύθερα καθεστώτα.

Στο έργο τίθεται το ερώτημα αν ο ήρωας είναι αληθινός επαναστάτης ή θύμα σκευωρίας. Εσείς έχετε ξεκάθαρη απάντηση ή αφήνετε το κοινό να αποφασίσει;

 Ο μουσικός κατηγορείται απ' τις αρχές ως μέλος οργάνωσης ένοπλης πάλης. Ο ίδιος δεν πιστεύει ότι η αλλαγή θα έρθει με τα όπλα, αλλά με την τέχνη και την παιδεία. Δηλαδή με τη διαμόρφωση συνειδήσεων. Η ενασχόλησή του με τη τζαζ τον καθιστά ύποπτο. Κάθε είδος τέχνης αποτελεί κόκκινο πανί για την εξουσία και στοχοποιείται. Ο θεατής καλείται να λειτουργήσει κριτικά και να σκεφτεί αν πρόκειται για σκευωρία.

Ποιο είναι το κύριο συναίσθημα ή η σκέψη που θα θέλατε να αφήσει το έργο στους θεατές μετά την παράσταση;

 Θα ήθελα η παράσταση και το έργο να οδηγήσουν τους θεατές σε συζητήσεις για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Να δουν χωρίς παρωπίδες την πραγματικότητα. Την επέλαση του μαύρου στις ζωές μας.

Της Αλεξίας Βλάρα, 28/03/2025