Αινειας Αλυ Νουρ - Ποντικης: "Το θέμα της εξουσίας και της ανισότητας παραμένει έντονα παρόν".

Ο Ζαν Ζενέ, μέσα από το αριστουργηματικό του έργο Δούλες, υφαίνει ένα σκοτεινό και πολυεπίπεδο ψυχολογικό παιχνίδι εξουσίας, καταπίεσης και ταυτότητας. Η παράσταση, με τη διαχρονική της ένταση και την προκλητική της θεματολογία, απαιτεί από τους ηθοποιούς να βυθιστούν σε έναν κόσμο γεμάτο σύγκρουση και ρόλους που μεταμορφώνονται διαρκώς.

Ο Αινείας Αλύ Νουρ Ποντίκης, ένας από τους πρωταγωνιστές της παράστασης, μας μιλά για την πρόκληση της ερμηνείας σε ένα τόσο απαιτητικό έργο, τη σχέση του με τον ρόλο του, τη συνεργασία του με τους υπόλοιπους συντελεστές και τη σημασία που έχει το έργο του Ζενέ στη σύγχρονη εποχή. Πώς προσεγγίζει ένας ηθοποιός έναν τόσο σύνθετο χαρακτήρα; Ποια είναι η σκηνική δυναμική που δημιουργείται μεταξύ των ηρώων; Ο Αινείας Αλύ Νουρ Ποντίκης μάς αποκαλύπτει το ταξίδι του μέσα στις Δούλες.

Το έργο του Ζαν Ζενέ είναι γεμάτο παιχνίδια ρόλων και μεταμορφώσεις. Πώς προσέγγισες την ερμηνεία ενός γυναικείου ρόλου, και τι προκλήσεις αντιμετώπισες σε αυτή τη διαδικασία;

Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση, καθώς το έργο του Ζαν Ζενέ έχει πολύπλοκους χαρακτήρες και εξερευνά θέματα εξουσίας, ταυτότητας και κοινωνικών ρόλων.

Η ερμηνεία ενός γυναικείου ρόλου δεν ήταν η πραγματική πρόκληση καθώς το έργο έχει γραφτεί για άντρες και αυτό το στοιχείο το κρατήσαμε και πατήσαμε σε αυτό. Για μένα μια πρόκληση ήταν να κατανοήσω όχι μόνο τις ψυχολογικές αλλά και τις κοινωνικές πτυχές του χαρακτήρα.

Να ισορροπήσω την ένταση του ρόλου, δίνοντας βάθος στην ταυτότητα του χαρακτήρα, ενώ ταυτόχρονα να είμαι σε θέση να μεταφέρω την αίσθηση της πολυπλοκότητας και της έντασης του έργου.

Στην παράσταση υποδύεσαι τη μια δούλα εναλλάξ με τους άλλους ηθοποιούς. Πώς επηρεάζει αυτό τη δυναμική του ρόλου και πώς διαφοροποιείται η ερμηνεία σου από των υπολοίπων;

Η εναλλαγή του ρόλου της δούλας με άλλους ηθοποιούς δημιουργεί μια πολύ ιδιαίτερη δυναμική γιατί κάθε ερμηνεία προσφέρει κάτι μοναδικό στη σκηνή. Παρότι υποδύομαι τον ίδιο χαρακτήρα, η αλλαγή συνεργατών και η διάθεση του καθενός φέρνουν διαφορετική ενέργεια σε κάθε παράσταση. Αυτό με αναγκάζει να παραμένω ευέλικτος και ανοιχτός στις διαφορετικές ερμηνείες που θα φέρουν οι συνάδελφοί μου, κάνοντάς με να επαναπροσδιορίζω τη δική μου προσέγγιση κάθε φορά. Αν έπρεπε να διαλέξω κάτι που ξεχωρίζει την ερμηνεία μου αυτό θα ήταν η αγριότητα και το πόσο υπερασπίζομαι τον ρόλο μου.

Οι Δούλες βρίσκονται σε έναν συνεχή φαύλο κύκλο, παγιδευμένες στην ίδια τελετουργία. Πώς δουλέψατε σωματικά και εκφραστικά αυτή την αίσθηση της επανάληψης και της εμμονής στη σκηνή;

Σωματικά πρόκειται για δύο ταλαιπωρημένα πλάσματα. Αυτό που δουλέψαμε ήταν να φαίνεται η κούραση στο σώμα χωρίς όμως να χάνεται το στοιχείο ότι γνωρίζουν πολύ καλά την δουλειά τους καθαρίζοντας και τακτοποιώντας με "μηχανικές" κινήσεις. 

Εκφραστικά επικεντρωθήκαμε στο να μεταδώσουμε την ένταση και την καταπίεση που νιώθουν οι χαρακτήρες εστιάζοντας στην εκφραστικότητα του προσώπου και της φωνής. Η αλήθεια είναι ότι ένα τέτοιο κείμενο σου μεταδίδει αυτήν την επαναληψιμότητα την οποία βιώνουν. 

Η σκηνοθεσία της Λίλλυς Μελεμέ προσφέρει μια σύγχρονη και ανατρεπτική ματιά στο έργο. Ποιες σκηνοθετικές επιλογές σε βοήθησαν να ανακαλύψεις βαθύτερες πτυχές του χαρακτήρα σου;

Το να σε σκηνοθετεί η Λίλλυ Μελεμέ κάνει τα πράγματα πιο εύκολα. Αυτή η σύγχρονη ματιά της σε συνδυασμό με τις σκηνοθετικές της οδηγίες, σε βοηθούν να ανακαλύπτεις συνεχώς πτυχές του χαρακτήρα. Επιπλέον η επιλογή της μετατροπής της σκηνής σε "αρένα " σου ξυπνά το ένστικτο της επιβίωσης το οποίο αποτελεί χαρακτηριστικό των Δουλών.

Το έργο θέτει το ζήτημα της εξουσίας, της καταπίεσης και της ταυτότητας. Υπήρξαν στοιχεία της Σολάνζ και Κλαίρ που βρήκες προσωπικά οικεία ή αναγνώρισες στο σήμερα;

Ειδικά στην εποχή μας, το θέμα της εξουσίας και της ανισότητας παραμένει έντονα παρόν. Η καταπίεση δεν περιορίζεται μόνο στις κοινωνικές ή οικονομικές δομές, αλλά μπορεί να βρίσκεται και στις προσωπικές σχέσεις ή στην ίδια την αντίληψη του εαυτού μας. Ειδικά όσον αφορά την ταυτότητα, οι χαρακτήρες δείχνουν πώς η αίσθηση του ποιοι είμαστε ή ποιοι θέλουμε να γίνουμε, μπορεί να διακυβεύεται από εξωτερικές επιρροές ή από τις ίδιες τις επιλογές που κάνουμε.

Αναγνωρίζω στον σύγχρονο κόσμο αυτή την ένταση μεταξύ της επιθυμίας για ελευθερία και την επιρροή της εξουσίας που περιορίζει τις επιλογές μας είτε σε ατομικό είτε σε κοινωνικό επίπεδο. Το έργο αναδεικνύει πως η εξουσία συχνά διαμορφώνει τις σχέσεις μας με τους άλλους και με τον ίδιο μας τον εαυτό, κάτι που είναι εξαιρετικά επίκαιρο σήμερα.

Η σχέση της Σολάνζ με την Κλαίρ είναι σχεδόν ψυχαναγκαστική – είναι δεμένες μεταξύ τους αλλά και ανταγωνιστικές. Πώς χτίσατε αυτή τη σύνθετη σχέση με τους άλλους ηθοποιούς;

Η σχέση της Σολάνζ με την Κλαιρ είναι όντως πολύπλοκη και γεμάτη ένταση. Η ανταγωνιστικότητα και η βαθιά σύνδεση μεταξύ τους δημιουργούν μια μοναδική δυναμική που απαιτεί προσοχή, μελέτη και καλή συνεργασία. Στις πρόβες επικεντρωθήκαμε στο να κατανοήσουμε τις συναισθηματικές διακυμάνσεις των χαρακτήρων μας και το τι τρέφουν η μία για την άλλη.

Με τη σκηνοθέτη καταφέραμε να χτίσουμε μια ισχυρή σχέση εμπιστοσύνης που μας επέτρεψε να παίζουμε σε αυτό το έντονο συναισθηματικό τοπίο χωρίς να χάνουμε την αίσθηση του σεβασμού και της υποστήριξης. Η χημεία μας στη σκηνή με τον υπόλοιπο θίασο ήταν το αποτέλεσμα της κοινής μας προσήλωσης στο να κατανοήσουμε τις αντιφάσεις των χαρακτήρων και να τις αναδείξουμε με τρόπο που να είναι πειστικός και συναισθηματικά φορτισμένος.

Το σκηνικό και η ατμόσφαιρα της παράστασης συμβάλλουν πολύ στη θεατρική εμπειρία. Πώς ένιωσες να παίζεις σε αυτό το περιβάλλον και πώς σε βοήθησε στην απόδοσή σου;

Όταν το περιβάλλον είναι σωστά διαμορφωμένο, μου επιτρέπει να ''βυθιστώ'' καλύτερα στο ρόλο. Η αλληλεπίδραση με το σκηνικό, το φωτισμό, και τα ηχητικά εφέ δημιουργεί έναν ρυθμό που με καθοδηγεί και με εμπνέει. Ανάλογα με το πώς είναι φτιαγμένο το περιβάλλον, μπορεί να ενισχύσει ή να αναδείξει κάποιες πτυχές του χαρακτήρα μου, βοηθώντας με να εκφράσω συναισθήματα ή να κατανοήσω καλύτερα τη δυναμική των σχέσεων στη σκηνή. Το περιβάλλον δημιουργεί ένα πλαίσιο που μπορεί να σε μεταφέρει στη ψυχολογία του χαρακτήρα και της ιστορίας.

Ο Ζενέ θεωρούσε τις Δούλες «τέρατα». Εσύ πώς βλέπεις τη Σολάνζ; Είναι θύμα, θύτης ή κάτι ενδιάμεσο;

Η Σολανζ δεν είναι μονοδιάστατη.

Αν τη δούμε ως θύμα, μπορούμε να σκεφτούμε την κοινωνική της θέση, την καταπίεση και την εκμετάλλευση που υπομένει από την κυρία της. Η Σολανζ βιώνει την αδικία και την ανισότητα σε ένα βαθύ και προσωπικό επίπεδο. Από την άλλη, αν την εξετάσουμε ως θύτη, μπορούμε να δούμε την ανάγκη της για εκδίκηση και για εξουσία μέσω της χειραγώγησης και της βίας, στοιχεία που την καθιστούν ένα "τέρας" μέσα στο σύστημα καταπίεσης που τη διαμορφώνει.

Αυτό την καθιστά βαθιά ανθρώπινη.

Η Σολανζ είναι, επομένως, το απόλυτο ενδιάμεσο, ένας χαρακτήρας που ενσωματώνει τις αντιφάσεις του ανθρώπινου ψυχισμού.

Η παράσταση έχει ήδη γνωρίσει μεγάλη επιτυχία. Πώς έχει επηρεάσει η ανταπόκριση του κοινού την ερμηνεία σου και την προσέγγισή σου στον ρόλο;

Είναι μεγάλη μας χαρά και επιτυχία που καταφέραμε στην πρώτη μας δουλειά ως " Disarters " να αναγνωριστεί εγκάρδια η δουλειά μας από το κοινό.  

Η παράσταση γνωρίζει μεγάλη επιτυχία και το κοινό ανταποκρίνεται θερμά και αυτό ενισχύει την ενέργεια μου πάνω στη σκηνή. Η αλληλεπίδραση με το κοινό είναι κρίσιμη καθώς η θεατρική εμπειρία δεν είναι ποτέ μονόπλευρη. Η θετική ανταπόκριση με βοηθά να εξελίσσομαι και να "ξεκλειδώσω" νέες πτυχές του χαρακτήρα που ενδεχομένως δεν είχα εντοπίσει στις πρώτες παραστάσεις. Αυτή η αλληλεπίδραση με το κοινό είναι πραγματικά αναζωογονητική και επηρεάζει θετικά την καλλιτεχνική μου προσέγγιση και τη σκηνική μου παρουσία.

Μετά από αυτή την εμπειρία, τι κρατάς ως ηθοποιός από το έργο και τον ρόλο; Υπάρχει κάτι που άλλαξε στον τρόπο που βλέπεις το θέατρο ή την υποκριτική;

Αυτή η εμπειρία, τόσο από το έργο όσο και από τον ρόλο, με έχει επηρεάσει βαθιά ως ηθοποιό. Ο ρόλος μου με ανάγκασε να εξερευνήσω τις σκοτεινές πτυχές του χαρακτήρα, τις αντιφάσεις του, και πώς οι άνθρωποι μπορούν να είναι ταυτόχρονα θύματα και θύτες, δυνατοί και αδύναμοι. Αυτό με έχει κάνει να εκτιμώ την ανάγκη για βάθος και αυθεντικότητα σε κάθε ρόλο, χωρίς να φοβάμαι να αγγίξω τις πιο αμφιλεγόμενες πλευρές του χαρακτήρα που υποδύομαι.

Η εμπειρία με έχει επίσης διδάξει πόσο σημαντική είναι η αλληλεπίδραση με το σκηνικό, το κοινό και τους συνεργάτες μου. Το θέατρο δεν είναι ποτέ μόνο το κείμενο ή ο χαρακτήρας, είναι μια δυναμική διαδικασία που διαμορφώνεται καθημερινά από τις συνθήκες της παράστασης και αυτό έχει επηρεάσει τον τρόπο που προσεγγίζω την υποκριτική. Η υποκριτική δεν είναι απλώς μια τεχνική ή μια ερμηνεία ενός ρόλου, αλλά μια συνεχής εξερεύνηση, ένα ταξίδι αυτογνωσίας που είναι καθοριστικό για την ανάπτυξή μου ως ηθοποιός και άνθρωπος.

Της Αλεξίας Βλάρα, 26/03/2025