Δημήτρης Σαρρής: "Κάθε ταξίδι είναι μια αναζήτηση και κάθε αναζήτηση κρύβει μέσα της μια ιστορία που περιμένει να ειπωθεί".

"Κάθε ταξίδι είναι μια αναζήτηση. Και κάθε αναζήτηση κρύβει μέσα της μια ιστορία που περιμένει να ειπωθεί." Με αυτό το πνεύμα, ο Δημήτρης Σαρρής μας εισάγει στον κόσμο του βιβλίου του Οι Μνηστήρες των Πέντε Ποταμών, ένα έργο που μας μεταφέρει στην ιστορικά και πολιτισμικά πλούσια περιοχή της Πενταποταμίας, εκεί όπου οι δρόμοι της Ελλάδας και της Ανατολής συναντήθηκαν ξανά και ξανά μέσα στους αιώνες.

Σε αυτή τη συνέντευξη, συζητάμε με τον συγγραφέα για το πώς ένα προσωπικό ταξίδι στην Ινδία τον οδήγησε στη συγγραφή του βιβλίου, τι τον γοήτευσε στη συγκεκριμένη γεωγραφική και ιστορική τοποθεσία και πώς η έρευνα, η μυθοπλασία και η φιλοσοφία υφαίνονται σε ένα αφήγημα που αγγίζει τόσο το παρελθόν όσο και το παρόν. Ανακαλύπτουμε μαζί του τη σημασία των πέντε ποταμών, τη σχέση του ελληνισμού με την Ανατολή, αλλά και τις διαχρονικές ανησυχίες που αναδύονται μέσα από την αφήγησή του.

Ας ταξιδέψουμε, λοιπόν, στα νερά των πέντε ποταμών, μέσα από τη ματιά του Δημήτρη Σαρρή.

Τι σας ενέπνευσε να γράψετε για την Πενταποταμία (Παντζάμπ) και την ιστορία της; Πώς γεννήθηκε η ιδέα του βιβλίου;

Η ιδέα του βιβλίου γεννήθηκε ύστερα από ένα ταξίδι στην περιοχή, όταν επισκέφθηκα ένα τοπικό αρχαιολογικό μουσείο και είδα εκεί πολλά ελληνικά ευρήματα και νομίσματα. Τότε κατάλαβα το βάθος της ιστορικής της αξίας. Είναι μια περιοχή με πολλούς αιώνες συνεχούς και σημαντικής ιστορίας. 

Ο τίτλος του βιβλίου, Οι Μνηστήρες των Πέντε Ποταμών, παραπέμπει σε έναν αγώνα διεκδίκησης. Ποιοι είναι αυτοί οι "μνηστήρες" και τι τους συνδέει με την ιστορία της περιοχής; 

Ο όρος μνηστήρες πράγματι παραπέμπει στη διεκδίκηση ενός "τροπαίου", μιας ανταμοιβής και αυτός ο όρος αναφέρεται μεταφορικά σε όσους κατά καιρούς προσπάθησαν να καταλάβουν αυτή την περιοχή, σε όσους πέρασαν από εκεί, σε όσους δημιούργησαν, σε όσους κόπιασαν. Ο καθένας με τον τρόπο του, ο καθένας από αυτούς στον τομέα του, ο καθένας με τα μέσα που διέθετε, στην εποχή του. Τελικά όλοι οι μνηστήρες αποτυγχάνουν, όπως και εκείνοι της Οδύσσειας, γιατί η ανθρώπινη δύναμη και η εξουσία είναι έννοιες εφήμερες.

Στο βιβλίο σας, η Πενταποταμία παρουσιάζεται ως ένας τόπος γεμάτος συμβολισμούς, συγκρούσεις, αλλά και πολιτισμικές ζυμώσεις. Τι πιστεύετε ότι καθιστά αυτήν την περιοχή τόσο καθοριστική για την πορεία της ανθρωπότητας; 

Η περιοχή αυτή έχει όλα τα στοιχεία που συνθέτουν την ανθρώπινη ιστορία : δημιουργία πολιτισμών, γέννηση θρησκειών, διαδοχή πολλών λαών, εμπορικοί δρόμοι. Θα σταθώ κυρίως στο θέμα των συμβολισμών, καθώς, μελετώντας την Πενταποταμία, μάλλον αναζητούμε πανανθρώπινες αξίες αλλά και παγκόσμιους και διαχρονικούς προβληματισμούς που έχουν να κάνουν με την κοινωνία μας. 

Μιλάτε για τεχνίτες, αγρότες, πολεμιστές, βασιλείς, εισβολείς, καλλιτέχνες και πνευματικούς ηγέτες. Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη φιγούρα ή ιστορία που σας συγκίνησε περισσότερο κατά τη συγγραφή; 

Μπορώ να πω ότι με συγκινούν πιο πολλοί οι ανώνυμοι της Ιστορίας και όχι τόσο οι προβεβλημένοι και οι επώνυμοι. Νομίζω ότι είναι άδικο, για παράδειγμα , να στεκόμαστε στα επιτεύγματα ενός και μόνο στρατηγού, ενώ υπήρξαν τόσοι άλλοι που έπαιξαν κομβικό ρόλο. Οι ανώνυμοι είναι αυτοί έστησαν γέφυρες για να περάσει έναν ποταμό ο στρατός του Μ.Αλεξάνδρου, αλλά δεν θα μιλήσει ποτέ κανείς για αυτούς. Ένας ανώνυμος θα δουλέψει σε ένα ορυχείο για να βγουν οι πολύτιμες πέτρες για το Τατζ Μαχάλ, αλλά όλοι μνημονεύουμε τον βασιλιά ή τον ευγενή που το χρηματοδότησε. Η μικρές ιστορίες των "μικρών" και ταπεινών ανθρώπων είναι αυτές που με συγκινούν περισσότερο. 

Η αφήγησή σας συνδυάζει την ιστορική τεκμηρίωση με τη λογοτεχνική ματιά. Πώς ισορροπείτε ανάμεσα στο γεγονός και τη μυθοπλασία;

Η μυθοπλασία είναι αυτή που δίνει χρώμα στην ιστορική αφήγηση. Από την άλλη, σκέφτομαι πως τώρα που ζούμε την εποχή της υπερπληροφόρησης, το ίντερνετ μας δίνει πληροφορίες για όλους και για όλα, είναι ίσως πιο χρήσιμο να ασχοληθούμε με την ανθρώπινη ματιά, την πιο συναισθηματική, την πιο χρωματιστή. Αυτά τα κάνει όλα η μυθοπλασία, καθώς δίνει την ελευθερία της πιο αυθόρμητης προσέγγισης των πραγμάτων. Η ιστορία είναι ο καμβάς με το ήδη προσχεδιασμένο περίγραμμα και η λογοτεχνική αφήγηση είναι τα χρώματα.

Η θρησκεία, η πνευματικότητα και η φιλοσοφία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο βιβλίο. Πώς προσεγγίζετε τη σύνδεση ανάμεσα στον μυστικισμό της Ανατολής και στην ανθρώπινη αναζήτηση της αλήθειας; 

Όλες οι θρησκείες, είτε πρόκειται για Ανατολικές είτε για "δυτικές", είναι προεκτάσεις της ανθρώπινης φιλοσοφίας. Άλλωστε και η δική μας θρησκεία έρχεται από την Ανατολή κι επηρεάστηκε στη δημιουργία της από άλλες, πιο μακρινές και πιο αρχαίες κοσμοθεωρίες. Η δική μου προσέγγιση είναι η ανάγκη του ανθρώπου διαχρονικά και σε όλες της περιοχές του πλανήτη να αναζητήσει τις απαρχές της ζωής, της εξήγηση των φαινομένων, την κατανόηση του θανάτου. Είναι κάτι που δεν θα σταματήσει ποτέ να συμβαίνει. 

Ο Ινδός ποταμός και οι πέντε παραπόταμοί του έχουν μια σχεδόν μυθική διάσταση στο έργο σας. Ποιον συμβολισμό φέρουν για εσάς; 

Ο συμβολισμός της ένωσης πολλών παραποτάμων για να προκύψει ένας πολύ μεγαλύτερος και πολύ ισχυρότερος. Η ένωση των πολλών για να καταφέρουν κάτι μεγαλύτερο, η παράλληλη και συνεχής πορεία των ποταμών, η αιώνια προσπάθεια. Νομίζω αυτή είναι η προφανής εικόνα που δημιουργείται στη σκέψη μου. 

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση στη συγγραφή ενός βιβλίου που αγγίζει τόσο διαφορετικές χρονικές περιόδους, λαούς και πολιτισμούς;

Η πολλή και συνεχής μελέτη. Η έκπληξη που ένιωθα όταν έβρισκα κάτι το τελείως καινούριο ενώ διάβαζα για κάτι διαφορετικό. Και φυσικά η δυσκολία του να τα βάλω όλα αυτά σε μια σειρά και να τα "δέσω" με ένα πέπλο μυθικής και λογοτεχνικής αφήγησης. 

Πιστεύετε ότι η ιστορία της Πενταποταμίας και οι "μνηστήρες" της έχουν αναλογίες με σύγχρονες γεωπολιτικές καταστάσεις;

Αυτός θα έλεγα ότι είναι και ο τελικός σκοπός ενός τέτοιου βιβλίου. Να καταδείξει ότι ο ανθρώπινος κόσμος είχε διαχρονικά τις ίδιες ανησυχίες, τους ίδιους προβληματισμούς, αλλά και τις ίδιες αδυναμίες. 

Αν μπορούσατε να μεταφέρετε στους αναγνώστες σας ένα βασικό μήνυμα από το βιβλίο, ποιο θα ήταν αυτό;

Να διαβάζουμε ιστορία με ανοιχτό μυαλό και να ταξιδεύουμε με ανοιχτά ματιά. Είναι δύο τρόποι, ευχάριστοι και ουσιαστικοί που μπορούν να μας κάνουν να γνωρίσουμε καλύτερα τον ίδιο μας τον εαυτό. 

Της Αλεξίας Βλάρα, 26/03/2026