"Μην μου πεις το τέλος" της Μαρίας Λιάσκα

H Μαρία Λιάσκα, η συγγραφέας του μυθιστορήματος "Μην μου πεις το τέλος" μιλάει στο all4fun για το νέο της μυθιστόρημα.Μία δυναμική συγγραφέας που μας προσφέρει δυνατές συγκινήσεις και με ένα τέλος απρόβλεπτο..

 

Η αντίσταση σε κάθε μορφή φασισμού. Η γνώση για το τι είναι φασισμός. Η ενημέρωση.  Η αμφισβήτηση.  Όταν κάποιοι πεθαίνουν από την πείνα κι άλλοι ζούνε στην υπέρ πολυτέλεια σίγουρα κάτι δεν πάει καλά.  Στην εποχή μας η πρόσβαση στην γνώση είναι πιο εύκολη από ποτέ. Τουλάχιστον ακόμη. Γιατί αν και αυτό σβήσει τότε οι κοινωνίες θα καταδικαστούν στο σκοτάδι, εκείνο το σκοτάδι που δεν έρχεται επειδή κάποιος απλά έσβησε το φως αλλά  σκεπάζει σαρωτικά τα πάντα, το νου, το  πνεύμα, τις καρδιές, τις ψυχές, τις ζωές. 

 

Ένας συγγραφέας μπορεί να «αλλάξει» τον κόσμο;

 

Ένα βιβλίο μπορεί να αλλάξει κομμάτια του εαυτού μας. Αν αλλάξει ο καθένας μας τότε θα  υπάρξει ένας άλλος κόσμος. Και για να χρησιμοποιήσω μια φράση του βιβλίου μου «θα υπάρξει ο κόσμος που μας αξίζει. Αυτός που βλέπουν τα μάτια των ποιητών» Ειδικά τα βιβλία που διαβάζουμε μικροί μπορούν να σμιλέψουν τον χαρακτήρα μας ανάλογα. Ένα τέτοιο βιβλίο ήταν για μένα το «Μιλώντας στα παιδιά για την αδικία» του Ντενί Λανγκλουά. Το βιβλίο είναι αριστερό, πολιτικό, και για κάποια χρονιά υπήρξε απαγορευμένη η κυκλοφορία του. Φυσικά όταν είσαι παιδί δεν το γνωρίζεις αυτό και δεν έχει και  τόση σημασία. Είναι ένα εγχειρίδιο πολιτισμού που διδάσκει πως πρέπει να φερόμαστε σε όλες τις κοινωνικά αδύναμες ομάδες ή στα πρόσωπα με διάφορες ιδιαιτερότητες. Όλα τα παιδιά πρέπει να το διαβάσουν κατά τη γνώμη μου. 

 

Ιστορικά ο «καλλιτεχνικός κόσμος» υπήρξε προοδευτικός. Πόση δύναμη έχουν οι καλλιτέχνες σήμερα; Η σύγχρονη διανόηση μπορεί να επηρεάσει τον κόσμο για να δράσει προς την κατεύθυνση της αλλαγής;

 

Εξαρτάται τι εννοούμε με τον όρο «καλλιτεχνικός κόσμος». Σαφώς θα μπορούσαν να επηρεάσουν τους λαούς, να διώχνουν τον τρόμο, να χαρίζουν φως μέσα από τις δουλειές τους, να υπογραμμίσουν τις ευθύνες, να μοιραστούν τις αδικίες, να μην σιωπούν. Όχι όλοι αλλά οι περισσότεροι φέρονται σαν να συμμερίζονται την «τιμωρία» μας στην επίπλαστη πραγματικότητα του «μαζί τα φάγαμε». Οι συναυλίες φιλανθρωπικού χαρακτήρα καλές είναι όμως η φτώχια δεν αντιμετωπίζεται με τον έρανο. Λύνεται με την δικαιοσύνη. Αυτό υπογραμμίζεται στο «Μη μου πεις το τέλος».  Ελάχιστοι -αλλά κορυφαίοι- όπως ο Γιώργος Κιμούλης, κι ο Αλκίνοος Ιωαννίδης έχουν γράψει κι έχουν μιλήσει ανοιχτά. Για αυτό  νομίζω εκείνοι που κυβερνούν  έδρασαν έτσι ώστε να προσπαθήσουν-ανεπιτυχώς- να σπιλώσουν για παράδειγμα το όνομα και την προσφορά του κυρίου Κιμούλη.   Όμως όσες «δυνάμεις καταστολής» και να υπάρξουν οι αληθινοί ποιητές, οι αληθινοί συγγραφείς βρίσκουν τον τρόπο να τρυπώσουν στις καρδιές των ανθρώπων. Κι αν αλλάξεις τις καρδιές των ανθρώπων τότε θα αλλάξεις τον κόσμο. Τα βιβλία του Πάμπλο Νερούντα ήταν απαγορευμένα μέχρι το 1990. Όλοι αυτοί που σκίζονται στα παράθυρα της τηλεόρασης για την κατάσταση της Αργεντινής σήμερα δεν είδα να δείχνουν ποτέ τον ίδιο ζήλο για τα δικτατορικά καθεστώτα της Λατινικής Αμερικής. Ο Νερούντα έχει χαρακτηρισθεί ο Όμηρος του 20ου αιώνα. Κι όμως ένας τέτοιος άνθρωπος ζούσε δυστυχισμένος και κυνηγημένος. Κρυβόταν στην Χιλή  -μέσα στην ίδια του την πατρίδα-επειδή θα τον σκότωναν σαν κομμουνιστή. Κι όμως  δεν κατάφεραν να τον «σβήσουν». Είναι ο πιο πολυδιαβασμένος  ποιητής.  

 

Τι μπορεί να σηματοδοτήσει την «αλλαγή»; Το «Μη μου πεις το τέλος» μέσω της ηρωίδας του της Άννας, αλλά και των υπολοίπων προσώπων, μιλάει για την δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου, δίκαιου και ανθρώπινου…

 

Η αντίσταση σε κάθε μορφή φασισμού. Η γνώση για το τι είναι φασισμός. Η ενημέρωση.  Η αμφισβήτηση.  Όταν κάποιοι πεθαίνουν από την πείνα κι άλλοι ζούνε στην υπέρ πολυτέλεια σίγουρα κάτι δεν πάει καλά.  Στην εποχή μας η πρόσβαση στην γνώση είναι πιο εύκολη από ποτέ. Τουλάχιστον ακόμη. Γιατί αν και αυτό σβήσει τότε οι κοινωνίες θα καταδικαστούν στο σκοτάδι, εκείνο το σκοτάδι που δεν έρχεται επειδή κάποιος απλά έσβησε το φως αλλά  σκεπάζει σαρωτικά τα πάντα, το νου, το  πνεύμα, τις καρδιές, τις ψυχές, τις ζωές. 

 

Γιατί κάποιος να διαβάσει το «Μη μου πεις το τέλος»; Μήπως  όμως ο κόσμος θέλει κάτι ανάλαφρο –ειδικά τώρα το καλοκαίρι-και όχι ένα «ιστορικό μυθιστόρημα» που πιθανόν να τον προβληματίσει;

 

Σε πρώτη ματιά, έτσι είναι. Ο κόσμος δεν θέλει να σκοτίζεται παραπάνω. Αρκούν όλα τα βάσανα της πραγματικής ζωής του για να βάλει κι άλλα.  Το συγκεκριμένο βιβλίο πάντως δεν είναι ιστορικό μυθιστόρημα. Είναι ένα σύγχρονο λογοτεχνικό κείμενο, γραμμένο από έναν νέο άνθρωπο, και  πιστεύω πως πιο πολύ το «βλέπεις» , το ζεις, παρά το διαβάζεις. Παράλληλα, μαθαίνεις –ή ξανά θυμάσαι-τα συνταρακτικά γεγονότα από τον προηγούμενο αιώνα μέχρι σήμερα και ταυτίζεσαι μαζί τους.  Η δύναμη του είναι αυτό ακριβώς πως δεν σε βαραίνει αλλά σίγουρα δημιουργεί συγκινησιακή φόρτιση έντονη.

 

Μήπως το θέμα είναι τετριμμένο; Η μήπως αναμασώντας τα ίδια, δικτατορίες, προδοσίες, εμφυλίους, δεν τα ξεχνάμε και δεν προχωράμε.

 

Το θέμα ενός βιβλίου συχνά σε προδιαθέτει θετικά ή αρνητικά στο να το διαβάσεις. Είναι πιο σημαντική όμως η γραφή. Τα θέματα έχουν σαφώς σχεδόν εξαντληθεί. Οι σχέσεις, ο έρωτας , οι φιλίες, τα ιστορικά γεγονότα, τα υπαρξιακά ερωτήματα. Ο τρόπος προσέγγισης είναι αυτό που κάνει την διαφορά. Ακούς Ντοστογιέφσκι, ακούς «έγκλημα και τιμωρίᨻ και τρομάζεις.. σκέφτεσαι «ας πάρω κάτι άλλο». Μόνο αν το διαβάσεις θα δεις πόσο άνετη είναι η γραφή, θα νιώσεις ένας διαφορετικός άνθρωπος θα γίνεις ένας καλύτερος άνθρωπος,  και φυσικά θα μετανιώσεις για ότι έχανες τόσο καιρό! Όσο για να ξεχάσουμε ..τι να ξεχάσουμε; Την ιστορία μας; Αν γίνει αυτό ο φασισμός θα μας αφανίσει. Όχι σαν έθνος, σαν πρόσωπα, σαν οντότητες.  «Ξεχνάς»  μόνο με την έννοια της ίασης, όχι με την έννοια της λήθης. Οι πληγές κλείνουν με την δικαιοσύνη όχι με τα τσιρότα. 

 

Αν τα βιβλία ήταν δωρεάν περισσότερος κόσμος θα διάβαζε;

 

Τα βιβλία είναι δωρεάν στις βιβλιοθήκες. Ακόμη και στο ιντερνέτ. Υπάρχουν λέσχες ανάγνωσης με συμβολικά ποσά. Χίλιοι τρόποι μπορούν να οδηγήσουν κάποιον στο να διαβάσει αυτό που θέλει με ελάχιστο αντίτιμο ή και εντελώς δωρεάν. Αν κάποιος πιστεύει πως οι άνθρωποι γύρω από τη συγγραφή είναι πλούσιοι ζει σε άλλο κόσμο.  Η  έλξη προς τα βιβλία είναι θέμα παιδείας. Αν πας για παράδειγμα στις μεγάλες αλυσίδες σουπερ μάρκετ θα δεις εξαντλημένες τις προσφορές στα ειδή σπιτιού, στα τρόφιμα, στα πάντα. Αν δεις τις προσφορές στα βιβλία θα διαπιστώσεις πως ακόμη κι αν πωλούνταν ένα ευρώ μπορεί να μένουν στα σκονισμένα ράφια. Γιατί; Μα δεν καλλιεργήσαμε ποτέ αυτήν την  πλευρά. Είναι θλιβερό οι διεκδικήσεις να στρέφονται γύρω από τον καταναλωτισμό υλικών αγαθών πάσης φύσεως  . Πρέπει και λίγο να ζοριστούμε. Να ανασκουμπωθούμε. Να μάθουμε. Αλλιώς θα αργοπεθαίνουμε και πάντα θα φταίει κάποιος άλλος. 

 

Μια «επανάσταση»  όμως ξεκινάει επειδή δεν υπάρχει πρόσβαση στη γνώση ή επειδή δεν έχει ο κόσμος να φάει;

 

Όντως μια «επανάσταση» ξεκινάει μάλλον όταν δεν έχεις να θρέψεις τα παιδιά σου κι εσένα. Όμως για να φτάσεις στο σημείο αυτό φταίει που δεν μερίμνησες να έχεις την κατάλληλη παιδεία, την γνώση, την παράδοση, τον πολιτισμό, την έννοια, την κοινωνική συνείδηση, την συμμετοχή στα κοινά. Αυτά πρέπει να δούμε πριν το σημείο που γίνεται επανάσταση. Γιατί τότε είναι πόλεμος.  Και σε ένα πόλεμο πάλι οι πιο αθώοι θα την πληρώσουν. 

 

Μία όμορφη συνέντευξη με αξιόλογες απόψεις που σίγουρα μας βάζουν σε σκέψεις και μας προβληματίζουν...Μία ζυγαριά που βαραίνει μόνο από την μία πλευρά , μέσα από την ανοχή και την λησμονιά...μέσα από τα μάτια και τις μύχιες σκέψεις πολλών ανθρώπων...τα υπόλοιπα στο μυθιστόρημα της συγγραφέως.

 

Της Αλεξίας Βλάρα,23-7-2014

http://www.all4fun.gr/fun/books/8969-to-q-q-.html