Διαβάσαμε και προτείνουμε: "Διαδρομές γονεϊκότητας" της Μερόπης Μιχαλέλη

 

Το βιβλίο αυτό είναι ένα έργο που κάθε γονέας, νέα μητέρα ή εκκολαπτόμενη μητέρα ή πατέρας χρειάζεται να διαβάσει, είτε πριν είτε και κατά τη διάρκεια της γονεϊκής ζωής. Με απλά παραδείγματα, κατανοητή γλώσσα και καθαρή γραφή, η ψυχαναλύτρια-συγγραφέας μάς προσφέρει απτά παραδείγματα για το κατάλληλο και υποστηρικτικό περιβάλλον γύρω από το κάθε παιδί.

Από την πιο πρώιμη ηλικία, ακόμη και από τη στιγμή που το παιδί βρίσκεται μέσα στην κοιλιά, και σε όλη την πορεία της εξέλιξής του, μας παρουσιάζει «διαδρομές» που συμβάλλουν στην ολόπλευρη ανάπτυξη μιας ελεύθερης προσωπικότητας. Η επίκληση σε αυθεντίες όπως ο Φρόιντ και άλλοι ερευνητές της ψυχικής υγείας αποτελούν εφόδια που ενισχύουν τις θέσεις της συγγραφέως και προσδίδουν επιστημονικό υπόβαθρο.

Η μετάβαση από τη γέννηση και η σχέση μητέρας–βρέφους διαπερνά διάφορες φάσεις, τόσο σωματικής όσο και ψυχικής υγείας, με ιδιαίτερη έμφαση στον αποχωρισμό και τις επιπτώσεις του. Ο ρόλος του ψυχοθεραπευτή ή του προσώπου φροντίδας είναι απαραίτητος σε πολλές περιπτώσεις. Η συγγραφέας δεν έρχεται να καλλωπίσει ή να αποκρύψει τα προβλήματα, αλλά να τα αποτυπώσει με σαφήνεια και ευθύτητα.

Η μέριμνα της πολιτείας για τη γονεϊκότητα αναδεικνύεται ως ουσιαστικά ανύπαρκτη, ενώ η ανάγκη για υποστήριξη παραμένει μηδενική. Τίθενται καίρια ερωτήματα: είμαστε πραγματικά έτοιμοι να γίνουμε γονείς; Ποια χαρακτηριστικά μάς καθιστούν καλούς γονείς; Τι είναι αυτό που μας ωθεί να θέλουμε να γίνουμε γονείς; Πόσο μάς επηρεάζουν οι απόψεις των τρίτων προσώπων και πώς μπορούμε να τις διαχειριστούμε;

Αναδεικνύεται και το ζήτημα της ανθρώπινης φύσης: είμαστε πράγματι μόνο θηλαστικά όντα αναπαραγωγής ή υπάρχουν όρια που δεν πρέπει να ξεπερνιούνται;

Ένα άκρως ευαίσθητο και ουσιαστικό θέμα είναι τα λεγόμενα «τραύματα» της γονεϊκότητας. Η πρόωρη γέννηση, οι επιπλοκές της εγκυμοσύνης, τα αναπνευστικά προβλήματα και η μετάβαση από την κοιλιά της μητέρας στον εξωτερικό κόσμο είναι εμπειρίες που κανείς δεν είναι ποτέ πλήρως έτοιμος να αντιμετωπίσει ή να αποδεχθεί.

Το βιβλίο αυτό δεν περιορίζεται στην πληροφόρηση. Αποτελεί ένα ολοκληρωμένο εγχειρίδιο γνώσης γύρω από τα κακώς κείμενα που συχνά δεν συζητιούνται. Αναδεικνύεται και πάλι η απουσία κρατικής μέριμνας και η μετέπειτα έλλειψη στήριξης.

Ένα άλλο ιδιαίτερα ευαίσθητο ζήτημα που εξετάζεται είναι ο καρκίνος και η μητρότητα: πώς μπορεί να συνδυαστεί, τι ωφέλειες μπορεί να προκύψουν και πώς μέσα από το τραύμα μπορεί να αναδυθεί κάτι καινούργιο, με έναν βαθύ μετασχηματισμό σε ψυχική εμπειρία ενταγμένη στη ζωή μας.

Η συγγραφέας αγγίζει και ένα σύγχρονο κεφάλαιο: την πανδημία του COVID-19. Πώς αυτή μπήκε στη ζωή μας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τι βιώματα διαμορφώνουν τα παιδιά ήδη από την πρώιμη ηλικία. Η χρήση της μάσκας, οι προφυλάξεις και η νέα καθημερινότητα καταγράφονται ως εμπειρίες βαθιά καταγεγραμμένες στο σώμα και στη συνείδηση.

Στα δυνατά σημεία του βιβλίου συγκαταλέγονται η εμπειρία, η γνώση και η πρακτικότητα του ως εγχειρίδιο για νέους γονείς. Στα αδύναμα, θα μπορούσε κανείς να επισημάνει την απουσία συναισθηματικής φόρτισης, κάτι που συνδέεται με παγιωμένες αρχές και ψυχαναλυτική ψυχρότητα.

Τέλος, μας προσφέρεται ένα γλυκό μήνυμα αντί επιλόγου: τι σημαίνει τελικά γονική λειτουργία, τι μπορεί να σημαίνει το να είσαι γυναίκα και μητέρα. Μπορεί κάτι να χάνεται, όμως παράλληλα κάτι άλλο –ίσως μεγαλύτερης αξίας– κερδίζεται.

Της Αλεξίας Βλάρα