Παπαδόπουλος Νίκος: "Πιστεύω οι τέχνες θα σώσουν την ομορφιά αυτού του κόσμου".

Η Μελατονίνη δεν είναι απλώς μια ορμόνη που ρυθμίζει τον ύπνο, αλλά και ένα λογοτεχνικό σύμπαν όπου η αϋπνία, η μνήμη, η απώλεια και η πόλη της Αθήνας συνυπάρχουν σε μια λεπτή ισορροπία. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο Νίκος Παπαδόπουλος, μάς ξεναγεί στον κόσμο του βιβλίου του/της, μιλώντας για τις υπαρξιακές αναζητήσεις των ηρώων, τον ρόλο της καθημερινότητας στη λογοτεχνία και τη σχέση του ρεαλισμού με την ποιητικότητα. 

Μέσα από μια αφήγηση που κινείται ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, στις μικρές και μεγάλες απώλειες, η Μελατονίνη γίνεται μια γέφυρα επικοινωνίας με τον αναγνώστη, προσφέροντάς του τη σκέψη ότι «είμαστε πολλοί εκεί έξω»—και ότι, ίσως, «όλα θα πάνε καλά στο τέλος».

Ο τίτλος Μελατονίνη παραπέμπει στη σχέση του βιβλίου με την αϋπνία, αλλά και στη ρυθμιστική λειτουργία του ύπνου. Πώς συνδέεται αυτός ο τίτλος με την ουσία του έργου σας;

Η μελατονίνη είναι εκείνη η ορμόνη που ρυθμίζει τη λειτουργία του ύπνου, και δημιουργεί μία ομαλή μετάβαση από το φως στο σκοτάδι κι αντίστροφα. Με έναν τρόπο, έτσι σκέφτομαι και τους χαρακτήρες του βιβλίου μου: ανθρώπους που μπαλαντζάρουν ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι, ανάμεσα στα όνειρα και στην πραγματικότητα.

Στο βιβλίο σας βλέπουμε στιγμιότυπα από την καθημερινότητα, συναντήσεις, χωρισμούς, υπαρξιακές αναζητήσεις. Υπάρχει κάποιο κοινό νήμα που ενώνει όλες αυτές τις ιστορίες;

Αν υπάρχει κάποιο κοινό νήμα, θα έλεγα ότι αυτό είναι η απώλεια. Η απώλεια παίρνει διαφορετικές μορφές, χωρισμοί, θάνατοι, λήθη. Μοιάζει κάπως και με το νερό, πάντα βρίσκει μία κάποια διέξοδο.

Η Αθήνα φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην αφήγηση, με αναφορές σε μια "κάτω πόλη". Είναι η πόλη ένας ακόμα πρωταγωνιστής της ιστορίας;

Η πόλη είναι πρωταγωνίστρια στις αφηγήσεις, και συνοδοιπόρος μου στο γράψιμο. Χωρίς την πόλη, οι ιστορίες μας θα ήταν διαφορετικές.

Γράφετε για ανθρώπους που βρίσκονται στο μεταίχμιο, ανάμεσα στη μνήμη και τη λήθη, το όνειρο και την πραγματικότητα. Πώς διαμορφώνεται αυτή η λεπτή ισορροπία στην αφήγησή σας;

Προσπαθώ να ζω τη ζωή μου βαδίζοντας πάνω σε αυτή τη λεπτή γραμμή που χωρίζει όνειρο και πραγματικότητα, κι έτσι προσπάθησα να βάλω και τους ήρωες των αφηγήσεων να παίζουν με τα όρια. Έχω την αίσθηση ότι οι ιστορίες έχουν ενδιαφέρον όταν κάποιος βρίσκεται σε ένα μεταίχμιο, όταν ριψοκινδυνεύει, όταν έχει πράγματα να χάσει.

Η γλώσσα του βιβλίου είναι έντονα ποιητική, αλλά και ρεαλιστική ταυτόχρονα. Πώς προσεγγίζετε τη σχέση λογοτεχνίας και καθημερινότητας;

Λατρεύω τη λογοτεχνία που ασχολείται με επιστημονική φαντασία, με μακρινούς πλανήτες και αστερισμούς και παράξενες φυλές εξωγήινων. Δυστυχώς, εγώ μπορώ να μιλήσω μόνο για όσα συμβαίνουν σε μένα, στους φίλους μου, γύρω μου.

Μιλάτε για έναν κόσμο που δεν θα τελειώσει με εκρήξεις, αλλά με μια υπογραφή στο πρωτόκολλο του ΕΦΚΑ. Υπάρχει εδώ μια αίσθηση ματαιότητας ή πρόκειται για μια σκληρή υπενθύμιση της πραγματικότητας;

Υπάρχει μία αίσθηση νοσταλγίας στο βιβλίο, μίας νοσταλγίας ίσως για εποχές που οριακά δεν προλάβαμε να ζήσουμε. Η συνειδητοποίηση της ματαιότητας στο μυαλό μου λειτουργεί απελευθερωτικά: αν όλα είναι μάταια, αν όλα θα τελειώσουν με μια υπογραφή στο πρωτόκολλο του ΕΦΚΑ, τουλάχιστον ας κάνουμε το μεσοδιάστημα ενδιαφέρον.

Ο χωρισμός, η απώλεια, οι παρεξηγήσεις και η μοναξιά είναι κεντρικά θέματα του βιβλίου. Πιστεύετε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος βιώνει περισσότερο από ποτέ αυτά τα συναισθήματα;

Δεν ξέρω, μπορεί ο άνθρωπος πάντοτε να βίωνε έντονα αυτά τα συναισθήματα, αλλά τώρα πια όλα μοιάζουν κάπως μεγεθυμένα μέσα από τις οθόνες των κινητών και των υπολογιστών μας. Κάποτε δεν υπήρχε καμία απαίτηση να είσαι διαθέσιμος στους άλλους, τώρα μαθαίνουμε να είμαστε 24/7 διαθέσιμοι σε τηλέφωνα και εφαρμογές. Εκεί βιώνεται διαφορετικά η μοναξιά και η απώλεια, χωρίς καμία υπομονή, έντονα, υπαρξιακά.

Η ραδιοφωνική φωνή που "λιγοστεύει το σκοτάδι" είναι μια δυνατή εικόνα. Πιστεύετε ότι οι τέχνες και η επικοινωνία μπορούν να λειτουργήσουν ως αντίδοτο στην υπαρξιακή μοναξιά;

Ναι, πιστεύω οι τέχνες θα σώσουν την ομορφιά αυτού του κόσμου. Δεν με νοιάζει αν θα είναι κάποιος πίνακας σε κάποιο μουσείο ή μια μελωδία που κάποιος σκέφτηκε περπατώντας στην υπόγεια Αθήνα. Το σκοτάδι λιγοστεύει όταν κάποιος στέκεται μπροστά στους άλλους και τους λέει, με τον τρόπο του, κοιτάξτε- εγώ αυτό είμαι, εσείς;

Ο ρεαλισμός του βιβλίου σας είναι συχνά ανελέητος, αλλά και τρυφερός. Πώς καταφέρνετε να ισορροπείτε ανάμεσα στη σκληρότητα και την ευαισθησία;

Πολύ συχνά φοβάμαι ότι θα χάσω την ισορροπία και θα μεταχειριστώ τους χαρακτήρες των διηγημάτων είτε με μεγάλη σκληρότητα, στα όρια της βιαιότητας, είτε με υπερβολική ευαισθησία, κάτι που θα τους κάνει μαλθακούς. Είναι σημαντικό να αποφύγουμε και τα δύο.

Αν η Μελατονίνη μπορούσε να αφήσει ένα συναίσθημα ή μια σκέψη στον αναγνώστη, ποιο θα θέλατε να είναι αυτό;

Με συγκινεί βαθιά όταν κάποιος αναγνώστης βρίσκει τον εαυτό του σε κάποια από τις ιστορίες. Σημαίνει ότι κλείνει το βιβλίο και σκέφτεται, είμαστε πολλοί εκεί έξω. Ίσως να σκέφτεται, όλα θα πάνε καλά, στο τέλος.

Της Αλεξίας Βλάρα, 20/03/2025