Χάρης Γεωργιάδης: "Το μήνυμα μου δεν αφορά μόνο τους Κύπριους, αλλά όλους τους Έλληνες".

 

 Κύριε Γεωργιάδη, θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το βιβλίο σας "Η Τέλεια Καταιγίδα" και τι σας ενέπνευσε να το γράψετε;

 

Η τέλεια καταιγίδα ήταν αυτή που αντιμετώπισε η κυπριακή οικονομία με κορύφωση το 2013. Σειρά λαθών και παραλήψεων είχαν οδηγήσει την άλλοτε δυναμική οικονομία της Κύπρου στον εκτροχιασμό. Υπήρξε ταυτόχρονα κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος - που οδήγησε μάλιστα στο κούρεμα καταθέσεων - δημοσιονομικό αδιέξοδο, μεγάλα ελλείματα, διαδοχικές υποβαθμίσεις, απώλεια πρόσβασης στις αγορές, βαθιά ύφεση και εκτόξευση της ανεργίας. Ανέλαβα το υπουργείο Οικονομικών ακριβώς στην κορύφωση αυτής της κρίσης, στο οποίο περιέμεινα για επτά σχεδόν χρόνια και είναι ευτύχημα πως μέσα από μια δύσκολη και συλλογική προσπάθεια, η Κύπρος πέτυχε μια  αξιοσημείωτη ανάκαμψη. Είναι αυτή την πορεία που καταγράφω στο βιβλίο μου «Η Τέλεια Καταιγίδα», που έγραψα στη διάρκεια της πανδημίας, αμέσως μετά την αποχώρηση μου από το υπουργείο Οικονομικών.

 

Ως πρώην Υπουργός Οικονομικών, πώς αξιολογείτε την πορεία της κυπριακής οικονομίας από την ανάκαμψη μέχρι σήμερα;

 

Είναι πολύ καλή πλέον η κατάσταση της κυπριακής οικονομίας. Οι δύσκολες αποφάσεις που λήφθηκαν στα χρόνια μετά το 2013 και οι επίπονες προσπάθειες των συμπολιτών μας και των παραγωγικών μας τομέων έχουν αποδώσει καρπούς. Εδώ και χρόνια καταγράφονται ισχυροί ρυθμοί ανάπτυξης, η ανεργία ουσιαστικά έχει εξαλειφθεί, λειτουργούμε με πλεονασματικούς προϋπολογισμούς, οι τράπεζες έχουν ισχυροποιηθεί και υπάρχει σημαντική προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Υπάρχουν βέβαια και οι κίνδυνοι, που επιβάλλουν σύνεση και προσοχή.   

 

Το βιβλίο σας "Νέος ρεαλισμός" αναφέρεται στη συμπλήρωση 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή. Ποιες είναι οι βασικές σας σκέψεις για τη σημερινή κατάσταση του Κυπριακού;

 

Ακριβώς η συμπλήρωση 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή με ώθησε να γράψω το δεύτερο μου βιβλίο. Είναι μια πολύ θλιβερή επέτειος η φετινή και επιβάλλεται ένας νηφάλιος προβληματισμός. Δυστυχώς η διχοτόμηση έχει εδραιωθεί στη πιο σκληρή της μορφή, έχει επέλθει δημογραφική αλλοίωση στην κατεχόμενη περιοχή και οι ελληνικές περιουσίες έχουν αναπτυχθεί. Η προοπτική μια συμφωνημένης λύσης είναι απόμακρη.   Από την άλλη, υπήρξαν και θετικές εξελίξεις στη διάρκεια αυτών των 50 χρόνων με αποκορύφωμα θα έλεγα τη συμμετοχή τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι αυτά τα δεδομένα, τόσο τα αρνητικά όσο και τα θετικά, που πρέπει να αξιολογήσουμε προκειμένου να διαμορφώσουμε σωστές πολιτικές.

 

Ποια θεωρείτε ότι είναι τα βασικά λάθη που έγιναν στο παρελθόν στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό και πώς μπορούν να αποφευχθούν στο μέλλον;

 

Τα μεγάλα και ιστορικά λάθη έγιναν πριν το 1974. Ήταν μια περίοδος εθνικού διχασμού, διάστασης Αθηνών-Λευκωσίας, αφέλειας σε σχέση με τον διεθνή παράγοντα και απρονοησίας σε σχέση με τον τουρκικό κίνδυνο. Δόθηκαν αφορμές που επέτρεψαν στην Τουρκία να επιτεθεί και να υλοποιήσει τη διχοτόμηση. Μετά το 1974 είναι η Τουρκία που κρατά το κλειδί και στέκεται εμπόδιο σε μια συμφωνημένη λύση. Και σε αυτή τη φάση βέβαια, υπήρξαν περίοδοι που η τουρκική πολιτική μπορούσε να κλονιστεί, αλλά υπήρξε εκ μέρους μας ατολμία και αμφιταλάντευση που της επέτρεψε να συνεχίσει να ροκανίζει τον χρόνο και να εδραιώνει τη διχοτόμηση. Από αυτή την άποψη η προσέγγιση του μακροχρόνιου αγώνα εκ μέρους μας ήταν λανθασμένη, επειδή ακριβώς εξυπηρετούσε την τουρκική πολιτική εδραίωσης της διχοτόμησης.

 

Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος της διεθνούς κοινότητας στην επίλυση του Κυπριακού και πώς μπορούμε να επιτύχουμε μεγαλύτερη στήριξη από αυτήν;

 

Δεν πρέπει να τρέφουμε ψευδαισθήσεις για τον ρόλο της διεθνούς κοινότητας και κυρίως για το ρόλο των Ηνωμένων Εθνών και του Διεθνούς Δικαίου. Χωρίς να υποτιμώ τη σημασία του, υποδεικνύω ότι σε αντίθεση με τι ισχύει σε ένα κράτος δικαίου, στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχει αποτελεσματικός μηχανισμός απόδοσης και επιβολής της δικαιοσύνης. Σίγουρα όχι από τον ΟΗΕ. Το ισοζύγιο δυνάμεων παραμένει ο καθοριστικός παράγοντας στις διεθνείς σχέσεις και αυτό δυστυχώς γέρνει υπέρ της Τουρκίας, όχι της Κύπρου. Γι’ αυτό και δεν θα μπορούσε ποτέ να επιλυθεί το Κυπριακό πρόβλημα με απλή επίκληση του δικαίου μας. Από την άλλη, η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρξε μια εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη, που έχει θωρακίσει πολιτικά την Κυπριακή Δημοκρατία και έχει ακυρώσει σε κάποιο βαθμό τους τουρκικούς υπολογισμούς σε σχέση με την ανατολική Μεσόγειο. Άρα οι κατάλληλες συμμαχίες, η αξιόπιστη παρουσία της Ελλάδας και της Κύπρου  στην ΕΕ, ο αδιαμφισβήτητος δυτικός προσανατολισμός και η οικοδόμηση σχέσεων με κράτη όπως η Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, έχουν τη σημασία τους.

 

Αναφέρετε την ανάγκη για μια νέα ρεαλιστική προσέγγιση. Μπορείτε να εξηγήσετε τι ακριβώς εννοείτε με αυτόν τον όρο;

 

Η πολιτική μας πρέπει να βασίζεται στα δεδομένα ως έχουν και όχι ως θα τα επιθυμούσαμε να έχουν. Όχι βεβαίως για να αποδεχθούμε παθητικά τη μοίρα μας, αλλά για να αντιμετωπίσουμε όλα όσα απειλούν την εθνική επιβίωση των Ελλήνων της Κύπρου. Σε σχέση με το Κυπριακό η αναφορά στον Ρεαλισμό παραπέμπει στην πολιτική προσέγγιση του Γλαύκου Κληρίδη, την οποία επιχειρώ να αναδείξω και εξελίξω. Είναι μια πολιτική προσέγγιση που απορρίπτει τον εξευμενισμό της Τουρκίας αλλά την ίδια ώρα μένει μακριά και από τον ευσεβοποθισμό και τις ψευδαισθήσεις ότι μέσω της επίκλησης του δικαίου των αγώνα μας η Τουρκία θα υποχωρήσει. 

 

 Πώς αξιολογείτε τις επιδιώξεις της Τουρκίας και ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα;

 

Η ίδια η Τουρκία αποτελεί σήμερα την μεγαλύτερη πρόκληση για τον ελληνισμό. Ελλάδα και Κύπρος βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες με μια «Νέα Τουρκία», πιο επιθετική και αναθεωρητική από ποτέ. Μια Τουρκία που έχει απομακρυνθεί από τη Δύση, που θεωρεί ότι έχει αποκτήσει αυξημένο βάρος και ισχύ και που μπορεί, συνεπώς, να κινείται ως αυτόνομος δρων. Η σημερινή Τουρκία όχι μόνο δεν είναι έτοιμη να αποδεχθεί λογικούς συμβιβασμούς, αλλά διεκδικεί την επικυριαρχία στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο με βασικό εργαλείο τη στρατιωτική της ισχύ. Συνιστά, δηλαδή, ευθεία απειλή για την ασφάλεια και επιβίωση του ελληνισμού. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται πλέον το Κυπριακό πρόβλημα.

 

 Ποιες επιλογές πιστεύετε ότι έχει η Κυπριακή Δημοκρατία μπροστά της και ποια βήματα θεωρείτε πιο αποτελεσματικά για την προώθηση των εθνικών συμφερόντων μας;

 

Η πρώτη διάσταση είναι μια εθνική πολιτική ανάσχεσης της τουρκικής αναθεωρητικής πολιτικής. Μόνο εάν η Τουρκία διαισθανθεί ότι Ελλάδα και Κύπρος στέκουν δυνατά στα πόδια τους θα μεταβάλει πιθανώς την πολιτική της. Και αυτό επιβάλλει την αποφασιστική ενίσχυση του πολιτικού, οικονομικού και αμυντικού υπόβαθρου του ελληνισμού. Η ισχυρή οικονομία, η ισχυρή άμυνα, οι διεθνείς συμμαχίες και τα ερείσματα και ο απόλυτος συντονισμός Αθηνών-Λευκωσίας,  είναι τα μέσα που θα μας επιτρέψουν να διαφυλάξουμε τη θέση μας, να διατηρήσουμε την ειρήνη και να αποφύγουμε περαιτέρω υπονόμευση της κυριαρχίας μας. Την ίδια ώρα θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει ετοιμότητα διαπραγμάτευσης με την τουρκική πλευρά, που ίσως να μην στοχεύει αμέσως σε συνολική λύση αλλά σε κάποιες σημαντικές επιμέρους συμφωνίες που θα επέφεραν οφέλη στις εμπλεκόμενες πλευρές, θα βελτίωναν την υφιστάμενη κατάσταση και θα οικοδομούσαν σταδιακά σχέσεις εμπιστοσύνης. Από τη στιγμή, δηλαδή, που η προοπτική της συνολικής συμφωνίας είναι απόμακρη, η βήμα-προς-βήμα διαπραγμάτευση ίσως να αποτελεί τη μόνη διέξοδο έναντι της διαιώνισης του αδιεξόδου. Η Αμμόχωστος, το εδαφικό, οι ενεργειακοί σχεδιασμοί, οι σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας, το άνοιγμα λιμανιών, αεροδρομίων και εναέριου χώρου, το εμπόριο και η ασφάλεια θα μπορούσαν να αποτελέσουν –μέσα από τον φακό ενός νέου ρεαλισμού– τα συστατικά αυτής της διαπραγμάτευσης που θα ξεκλείδωνε έστω εν μέρει το μέρισμα ειρήνης. Αυτή θεωρώ πως είναι και η έννοια του διεκδικητικού και πατριωτικού ρεαλισμού στις μέρες μας.

 

Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους αναγνώστες του βιβλίου σας και στους Κύπριους πολίτες γενικότερα σχετικά με το μέλλον της Κύπρου;

 

Το μήνυμα μου δεν αφορά μόνο τους Κύπριους, αλλά όλους τους Έλληνες. Επειδή ακριβώς πιστεύω πως Κύπρος και Ελλάδα ανήκουν σε ένα ενιαίο γεωπολιτικό σύνολο, αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις και κοινή πρέπει να είναι και η αντιμετώπιση τους. Δεν πρόκειται να υπάρξει εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων χωρίς την Κύπρο, ούτε όμως το Κυπριακό θα επιλυθεί χωρίς εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Και επιμένω, πως για να υπάρξει εξομάλυνση και να βρεθούν λύσεις με την Τουρκία, πρέπει πρώτα και κύρια να ισχυροποιήσουμε τη θέση μας. Δεν πρέπει ποτέ ξανά να υποτιμήσουμε τους κινδύνους εξ ανατολών. Και δεν πρέπει ποτέ να καθοδηγούμαστε από τα εύηχα συνθήματα και την ανέξοδη ρητορεία που δεν οδηγεί πουθενά. Και να είμαστε την ίδια ώρα έτοιμοι, με αυτοπεποίθηση και τόλμη να συζητήσουμε και να αναζητήσουμε λύσεις, εάν και η τουρκική πλευρά είναι πραγματικά πρόθυμη να πράξει ανάλογα. Αυτό είναι το μήνυμα μου.  

Της Αλεξίας Βλάρα, 29/7/2024

Χάρης Γεωργιάδης
Νέος ρεαλισμός
Το Κυπριακό 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή
        Τιμή: 11.66 ευρώ, Σελίδες: 200, ISBN: 978-960-02-4324-6
Εκδόσεις Παπαζήση

Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Παπαζήση το νέο βιβλίο του Χάρη Γεωργιάδη «Νέος ρεαλισμός. Το Κυπριακό 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή».
Μισό αιώνα μετά την τουρκική εισβολή είναι πλέον η ώρα για μια νέα ρεαλιστική προσέγγιση. Δεν αρκεί η διακηρυκτική επανάληψη των θέσεών μας και η πρόσκληση της τουρκικής πλευράς σε διάλογο. Ούτε, βεβαίως, οδηγεί πουθενά η ανέξοδη και ανεύθυνη ρητορεία, που αγνοεί τις πραγματικότητες και την επίδραση του χρόνου. Με νηφαλιότητα οφείλουμε να αποτυπώσουμε τα δεδομένα, να διαμορφώσουμε καθαρή εικόνα για τις επιδιώξεις της Τουρκίας και να αξιολογήσουμε τόσο τους κινδύνους όσο και τις επιλογές που έχουμε μπροστά μας. Όχι για να αποδεχθούμε παθητικά τη μοίρα μας, αλλά για να αντιμετωπίσουμε όλα όσα απειλούν την εθνική επιβίωση των Ελλήνων της Κύπρου. Για να λάβουμε συνετές και ωφέλιμες αποφάσεις και να προσδιορίσουμε με αυτοπεποίθηση τα βήματα που θα διασφαλίσουν τον κυπριακό ελληνισμό. Αυτό σημαίνει διεκδικητικός και πατριωτικός ρεαλισμός.

 

Βιογραφικό
Ο Χάρης Χρ. Γεωργιάδης είναι πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων, πρόεδρος του Ινστιτούτου «Γλαύκος Κληρίδης» και πρώην Υπουργός Οικονομικών της Κυπριακής Δημοκρατίας (2013-19). Γεννήθηκε το 1972 στη Λευκωσία και σπούδασε Διεθνείς Σχέσεις και Οικονομικά (ΒΑ, ΜΑ) στο Πανεπιστήμιο του Reading της Βρετανίας. Εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής το 2011 και υπηρέτησε ως αναπληρωτής πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού. Το 2021 εξέδωσε το βιβλίο «Η Τέλεια Καταιγίδα» με αντικείμενο την οδυνηρή πτώση και τη δυναμική ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας. Είναι παντρεμένος με τη σύμβουλο-εκπαιδευτικό Εύα Γιάγκου-Γεωργιάδη και έχουν μια κόρη.

 

 

Κεντρική διάθεση: Εκδόσεις Παπαζήση
Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη 106 78, Αθήνα
Τηλ.: 210 3838020, info@papazisi.gr
www.papazissi.gr