Κώστας Πλιάτσικας: "Ο καλός συγγραφέας πρώτα διαβάζει και ύστερα γράφει".

 

Τι σας ενέπνευσε να γράψετε Η Παράμετρος του Αϊνστάιν; Υπάρχει κάποια πραγματική ιστορία ή προσωπική εμπειρία που λειτούργησε ως βάση για το βιβλίο;

Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη έμπνευση όταν ξεκινώ ένα βιβλίο. Στην πραγματικότητα είναι η αρχική φράση: Ήταν ακουμπισμένος στους αγκώνες πάνω στη μπάρα, με την αριστερή παλάμη στο μάγουλο.. Όχι δεν είχα ανάλογη βιωματική – προσωπική εμπειρία. Τι είναι πιο σπουδαίο; ν αρχίζεις ή να τελειώνεις; η ηδονή του τέλους ή το πάθος και η επιθυμία της αρχής; Ας πούμε: όταν αρχίζω ένα καινούργιο βιβλίο νιώθω σα να γνωρίζω μια καινούργια γυναίκα. Όταν ξεκινώ ένα μυθιστόρημα με συναρπάζει η συνέχεια, η διαδρομή και πάντα το κλείσιμο, η τελευταία φράση. Σε όλα όμως τα πράγματα μου φαίνεται πως το τέλος είναι πιο συναρπαστικό.

Ο Γιάννης Παράμετρος είναι ένας χαρακτήρας με ιδιαίτερη αθωότητα και ουδετερότητα. Πώς δημιουργήσατε αυτόν τον ήρωα, και πώς συνδέεται με τις αξίες που θέλατε να αναδείξετε;

Ψάχνω ενδόμυχα τα ονόματα των ηρώων μου, συνήθως έχουν ονόματα πρωτοφανή. Μπέρτας, Λυξάνη, Παράμετρος. Γλωσσοπλαστικά. Ίσως αυτός ο επηρεασμός έχει να κάνει επειδή έμαθα πως οι ήρωες πρέπει να ξεχωρίζουν, να είναι πιο μεγάλοι, περισσότερο φανταχτεροί από τους άλλους ανθρώπους. Αυτό το αντιλήφθηκα μελετώντας πολλούς από τους ήρωες μεγάλων συγγραφέων. Ο Παράμετρος απέκτησε αυτά τα στοιχεία ιδιαίτερη αθωότητα και ουδετερότητα στην διάρκεια της πλοκής και της σμίλευσης του χαρακτήρα του μέσα από τα γεγονότα και την ανάλογη συμπεριφορά του. [Εδώ μπορούμε να πούμε πως η επέμβαση του συγγραφέα είναι καταλυτική για το ήθος και όλες τις αρετές και τα ελαττώματα των ηρώων του].

Το βιβλίο πραγματεύεται έντονα κοινωνικά ζητήματα, όπως η φτώχεια, η αδικία, και οι συνθήκες στις φυλακές. Ποια είναι η δική σας άποψη για αυτά τα θέματα, και πώς πιστεύετε ότι αντικατοπτρίζονται στη σύγχρονη κοινωνία;

Δεν μπορώ να ξεφύγω από την φτώχεια που με κυνηγάει απ την κούνια, δεν ξέρω πως θα ήμουν αν είχα γεννηθεί πρίγκιπας. Ή μάλλον ξέρω: θα ήμουν πάντα ένας πρίγκιπας! Η αδικία είναι κατάφωρη εις βάρος όλων των φτωχών που η δεύτερη μεγαλύτερη τους επανάσταση από αυτήν του Σπάρτακου θα πρέπει να γίνει τώρα. Μόνο που δεν υπάρχουν Σπάρτακοι.

Στο μυθιστόρημα υπάρχουν φιλοσοφικές προεκτάσεις για τη ζωή και την ελευθερία. Πώς διαμορφώθηκε η φιλοσοφική διάσταση του έργου, και ποια μηνύματα θέλατε να περάσετε στους αναγνώστες;

Φυσικά η ζωή και η ελευθερία είναι έννοιες αλληλένδετες. Δυο όροι που ενεργοποιούν άμεσα τα κίνητρα του παντοτινού χόμο. Η ζωή χρειάζεται συνεχή αγώνα για την επιβίωση. Η ελευθερία είναι μια λέξη απίστευτα κακοποιημένη. Δεν υπάρχει ακριβώς ελεύθερος άνθρωπος. Είμαστε όλοι δέσμιοι του σώματος και του πνεύματος. Οι αγώνες και το αίμα που χύθηκε και χύνεται στο όνομα της ελευθερίας, μόλις εξαργυρωθούν, αμέσως οι ίδιοι ελευθερωτές εκμαιεύουν τις καταστάσεις όπως τους συμφέρει και επαναφέρουν ένα σύστημα υποδούλωσης των λαών καμουφλαρισμένο πίσω από τη μάσκα της λεγόμενης Δημοκρατίας. Δεν υπάρχει Δημοκρατία. Τα περιβόητα μηνύματα των βιβλίων που περνούν οι συγγραφείς στους αναγνώστες, δεν είναι ακριβώς μηνύματα. Αν μπορέσω να δώσω μια ηδονή, μια απόλαυση έστω και σε έναν αναγνώστη, θα πει πως δεν απέτυχα γράφοντας και αυτό το βιβλίο.

Πώς επιλέξατε τον τίτλο Η Παράμετρος του Αϊνστάιν; Ποια είναι η σύνδεσή του με την πλοκή και τη θεματολογία του βιβλίου;

Συνήθως τις περισσότερες φορές ο τίτλος των βιβλίων μου βγαίνει κατά την πορεία του γραψίματος. Είναι μια δύσκολη και επώδυνη κατάσταση να βρεις τον τίτλο. Ο Λουντέμης μελετούσε πάρα πολύ και έψαχνε τους τίτλους των βιβλίων του, όπως και οι περισσότεροι παλαιοί συγγραφείς στους οποίους ανήκω και εγώ. Οι σημερινοί συγγραφείς μάλλον προσπαθούν να εντυπωσιάσουν, συνήθως βάζοντας έναν εντυπωσιακό τίτλο. Φευ! Στα καλά βιβλία ο τίτλος δεν αντιπροσωπεύει το περιεχόμενο. Θέλω να πω ο τίτλος δεν μπορεί να επεξηγεί το περιεχόμενο. Αυτό είναι το βασικό μου συμπέρασμα διαβάζοντας πολλά χρόνια τόμους βιβλίων παντός είδους-γιατί ο συγγραφέας δεν μπορεί να γράψει αν δεν διαβάζει. [Ο καλός συγγραφέας πρώτα διαβάζει και ύστερα γράφει.] Η Παράμετρος του Αϊνστάιν, προέκυψε από την αγωνία μου να βρω μια άκρη με τις πολλές μεταβλητές –εκδοχές–που υπάρχουν σε ένα ερώτημα και που παραμένουν αναπάντητες. Το ερώτημα είναι μια διαρκής εντελέχεια, η αιώνια τάση του ανθρώπου προς την καλυτέρευση.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε κατά τη συγγραφή του βιβλίου; Υπήρχε κάποια σκηνή ή κεφάλαιο που σας δυσκόλεψε περισσότερο;

Οι προκλήσεις άρχισαν άμεσα με το που μπήκε το νερό στο αυλάκι. Η πρώτη ήταν γιατί να έγραφα ένα ακόμη βιβλίο και τι νόημα θα είχε αυτό για μένα ύστερα από την συγγραφή 16 βιβλίων, διακοσίων διηγημάτων, πεντακόσιες σελίδες δοκιμίων, τριών θεατρικών και ανάλογη γραφή σελίδων ποίησης. Κάτι όμως με σπάθιζε στα πλευρά πως έπρεπε να γραφτεί «Η Παράμετρος του Αϊνστάιν».  Αφού ξεπέρασα αυτό το δίλημμα, άρχισαν τα ερωτήματα για τους ήρωες, την πλοκή, την υφή, τον τρόπο και το στιλ που θα ακολουθούσα. Η σκηνή με τον θάνατο της Ρόσας Παύλοβα με δυσκόλεψε περισσότερο. [Συνήθως επηρεάζομαι αρκετά πάντα όταν πρόκειται να πεθάνουν κάποιοι ήρωες μου, κάποιες φορές έχω κλάψει – θάνατος του Τζαβάρα στην ΔΈΚΑΤΗ ΤΡΙΤΗ ΏΡΑ.]

Ο Μάικ, ένας από τους χαρακτήρες, αναφέρεται στην ελευθερία που δεν φυλακίζεται. Πώς βλέπετε εσείς την έννοια της ελπίδας και της ελευθερίας στη ζωή;

Οι ήρωες ενός βιβλίου είναι ελεύθεροι να εκφράζουν τη γνώμη τους. Ο Μάικ είναι ένας σύγχρονος Ζορμπάς, ένας άπλαστος, αρχέτυπος χαρακτήρας που βλέπει τα πάντα αγνά-υπάρχουν και τέτοιοι άνθρωποι. Η ελπίδα δεν υπάρχει ακριβώς, δεν είμαι απαισιόδοξος γενικά και πιστεύω πως όσες φορές και να ξεκινούσε ο άνθρωπος την πορεία του πάνω στη γη, στο σύμπαν, στο διάστημα, πάντα τα ίδια θα έκανε και τα ίδια αποτελέσματα θα έφερνε. Άρα δεν είναι θέμα ελπίδας. Από τότε που ανακάλυπτε τη φωτιά, μέχρι σήμερα που διαπραγματεύεται την τεχνητή νοημοσύνη. Άρα για ποια ελπίδα με ερωτάται; όχι δεν υπάρχει καμιά ανάσταση για καλυτέρευση του ανθρώπου-απλά τα πράγματα θα συνεχίσουν σε αυτόν τον φρενήρη ρυθμό που δύσκολα συλλαμβάνουμε τον χρόνο και το νόημα της ύπαρξης μας. [Για την ελευθερία σας μίλησα παραπάνω να συμπληρώσω μόνο πως δεν υπάρχει κανείς ελεύθερος, ιδιαίτερα οι θρησκευόμενοι που είναι δούλοι των θεών των.]

Πώς έχει υποδεχτεί το κοινό το βιβλίο σας μέχρι στιγμής; Υπάρχουν συγκεκριμένες αντιδράσεις ή σχόλια που σας εντυπωσίασαν;

Δεν υπάρχει ακριβώς ο όρος αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα. Οι άνθρωποι που διαβάζουν είναι ελάχιστοι, μετρημένοι σε κάποιες εκατοντάδες που θέλουν να λέγονται κουλτουριάρηδες. Αυτοί λοιπόν οι ίδιοι γράφουν διαβάζουν και αλληλολιβανίζονται μεταξύ τους στις παρουσιάσεις των βιβλίων. Απ τους άλλους, τους ελάχιστους που αντιπροσωπεύουν το “κοινό” με εντυπωσίασε η συγκίνηση που τους καταλάμβανε σε πολλές σκηνές του βιβλίου, η αμεσότητα των ηρώων, η πλοκή και η απλότητα της γραφής.

Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στο βιβλίο μετά την ολοκλήρωσή του, τι θα ήταν αυτό και γιατί;

Υπάρχουν πάντα κάποια ερωτήματα αν όλα έγιναν όπως πρέπει. Όταν τελειώνω ένα βιβλίο και ύστερα από αδιάκοπη επιμέλεια περισσότερο με απασχολεί η εκφραστική διατύπωση των νοημάτων, των λέξεων και των ορισμών. Νομίζω πως κάθε ένα βιβλίο είναι μοναδικό και όταν τελειώνει τίποτε δεν χρειάζεται ν αλλάξεις.

Έχετε ήδη σκεφτεί το επόμενο συγγραφικό σας βήμα; Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το μέλλον και ποιες θεματολογίες σας ενδιαφέρουν να εξερευνήσετε;

Ναι, δυστυχώς έχω σκεφτεί και για πρώτη φορά ξεκινώ με τον τίτλο! Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΣ ΚΌΣΜΟΣ ! Αυτός θα είναι ο τίτλος του επόμενου βιβλίου μου. Θα είναι ένα μυθιστόρημα που θα πραγματεύεται την σύγχρονη ζωή γύρω από τον εκδοτικό κόσμο μας. Μάλιστα. Οι ήρωες θα είναι εκδότες, μεγαλοεκδότες, συγγραφείς, πολλές γυναίκες, έτσι κι αλλιώς οι γυναίκες κατέχουν το μεγαλύτερο ποσοστό της πίτας και σαν συγγραφείς και σαν αναγνώστες και βεβαίως οι επιμελητές! Α, οι επιμελητές! Υπάρχει και στην Ελλάδα ο ρηράιτερ; φοβερό ρηράιτερ είναι ένας τύπος που απαντάει στερεότυπα στους επίδοξους συγγραφείς: Ωραίο το βιβλίο σας αλλά δεν συμπεριλαμβάνεται στις άμεσες υποχρεώσεις μας αυτόν τον καιρό. Σας ευχαριστούμε. Αυτή είναι η δουλειά που κάνει ένας επιμελητής και που συνήθως έχει ένα ύφος χιλιάδων καρδιναλίων. Βεβαίως ο επόμενος επιμελητής βιβλίων θα είναι ένα ρομπότ τεχνητής νοημοσύνης. Η συνέχεια και το τέλος στο μυθιστόρημα. Ευχαριστώ.

 Της Αλεξίας Βλάρα, 20/1/2025