Ξένια Κακάκη: "Η αφετηρία για την συγγραφή είναι πάντα η διάθεση και η έμπνευση να γράψω".

 

Τι αποτέλεσε την αφετηρία για τη συγγραφή της συλλογής "Συναντήσεις σε καφέ";

Η αφετηρία για την συγγραφή είναι πάντα η διάθεση και η έμπνευση να γράψω. Για την έκδοση της συλλογής όμως πολλά και μικρά πράγματα αποτέλεσαν την αφετηρία για να εκδοθεί: ποιήματα ήδη γραμμένα που έψαχναν τον χώρο και τον χρόνο τους να εκδοθούν και να αποτελέσουν το επόμενο βιβλίο. Κυρίως όμως η ανάγκη γι’ αυτό που γράφτηκε και εκφράστηκε να βγει στο φως, να ανασάνει, να ταξιδέψει, να κάνει τον κύκλο του κι έπειτα να καταλαγιάσει για να έρθει μετά το επόμενο… αν έρθει. Κι είναι ακόμα και μια άλλη «παγίδα» που υπάρχει -σε μένα τουλάχιστον: ότι αυτό που έγραψα όσο μένει στο συρτάρι αρχίζει να παλιώνει και πρέπει να το βγάλω γιατί όσο περνάει ο καιρός δεν θα είναι το ίδιο. Όπως αλλάζω εγώ καθώς περνάει ο καιρός, έτσι αλλάζουν και όλα όσα με συνθέτουν. Έτσι και με τη συγγραφή, όσο αργώ να βγω στο φως με αυτό που έχω γράψει, τόσο αλλάζω και καταλήγω να είμαι κάτι άλλο από εκείνο που έγραψα κάποτε ή τότε.

Γιατί επέλεξες τα καφέ ως σκηνικό για τις ποιητικές σου αφηγήσεις;

Τα καφέ για μένα συμβολίζουν την αρχή, τη μέση, το τέλος μια μέρας, μιας ιστορίας, μιας ζωής. Συμβολίζουν την αφετηρία ή και την ολοκλήρωση ενός πράγματος ή μιας κατάστασης. Αν το καλοσκεφτείτε, στα καφέ -και ιδιαίτερα αν είναι ήσυχα- γίνονται πάντα οι καλύτερες (ή και οι χειρότερες) συζητήσεις, παίρνονται αποφάσεις αλλά και δεν παίρνονται επίσης, χτίζονται ή διαλύονται σχέσεις, προσφέρονται στιγμές απόλαυσης, χαλάρωσης, περισυλλογής, αστεϊσμού, σοβαρότητας. Τα καφέ, τα καφενεία, οι καφετέριες πάντα ήταν και πάντα θα είναι μέρη κοινωνικής συναναστροφής παντός τύπου και καιρού.

Οι χαρακτήρες που εμφανίζονται στα ποιήματά σου είναι εμπνευσμένοι από πραγματικούς ανθρώπους που έχεις παρατηρήσει ή είναι καθαρά φανταστικοί;

Και τα δύο συμβαίνουν.

Ποιες θεματικές διατρέχουν τη συλλογή και τι σε ώθησε να τις εξερευνήσεις μέσα από την ποίηση;

Οι θεματικές με τις οποίες καταπιάνομαι είναι σχεδόν πάντα οι ίδιες: είναι πράγματα που σκέφτομαι και με απασχολούν, οπότε γράφω για τον θάνατο, για τον έρωτα (συνήθως τον αποτυχημένο, τον ανεκπλήρωτο ή τον μονομερή), για την μοναξιά, την αδικία, την ελευθερία. Μου αρέσει όμως να κοιτάζω και τη γλώσσα. Παλιότερα πειραματιζόμουν με νεολογισμούς και λογοπαίγνια. Τώρα μου αρέσει να την βλέπω σε σχέση με το κείμενο. 

 Στο ποίημα "Παράξενο Ζευγάρι", η επικοινωνία φαίνεται σχεδόν αδύνατη. Πόσο πιστεύεις ότι η σιωπή και η αποξένωση χαρακτηρίζουν τις σύγχρονες ανθρώπινες σχέσεις;

Δυστυχώς τις χαρακτηρίζουν σε μεγάλο βαθμό και είναι σημείο των καιρών.

Ο χώρος του καφέ συμβολίζει κάτι βαθύτερο για σένα πέρα από ένα σημείο συνάντησης;

Ναι, όπως είπα και πιο πάνω, είναι ένα σημείο συνάντησης ανθρώπων με ό,τι αυτό συνεπάγεται. 

Υπάρχουν ποιητές ή συγγραφείς που έχουν επηρεάσει τη γραφή σου και τη ματιά σου στην καθημερινότητα;

Σίγουρα. Μου αρέσει όπως έγραφαν οι υπερρεαλιστές και οι ντανταϊστές και πιστεύω ότι μπορεί να έχω επηρεαστεί από αυτούς σε έναν μικρό βαθμό. Και υπάρχουν και ποιητές και συγγραφείς που επηρεάζουν την καθημερινότητά μου με έναν πολύ θετικό και προσηνή τρόπο. Ο Μπόρχες είναι ένας από αυτούς. Όχι τόσο ως προς το πώς βλέπω την καθημερινότητα, γιατί αυτή δεν αλλάζει, αλλά ως προς το πώς θέλω να την βιώνω εγώ στο μικρόκοσμό μου. Και ο υπερρεαλισμός του Ελύτη το κάνει αυτό και ο έντονα λυρικός και πνευματικός Σικελιανός το κάνει αυτό επίσης. Είναι ποιητές που απολαμβάνω να διαβάζω, δηλαδή, και οι οποίοι αφενός μου φτιάχνουν τη διάθεση, αφετέρου δίνουν νόημα σε αυτό που ζω καθημερινά.

Η συλλογή περιλαμβάνει μόνο στιγμιότυπα από καφέ στην Αθήνα ή αντλεί έμπνευση και από άλλες πόλεις;

Οι πόλεις δεν έχουν σημασία όταν μιλάω για καφέ. Τα καφέ όλων των πόλεων είναι ίδια γιατί το βασικό χαρακτηριστικό τους είναι ότι απαρτίζονται από ανθρώπους. Η πόλη -βέβαια- στην συγκεκριμένη συλλογή είναι η Αθήνα και υπάρχουν μάλιστα μερικές τοπικές μετωνυμίες που την υπονοούν.

Πιστεύεις ότι η ποίηση έχει μια ιδιαίτερη δύναμη να αποτυπώνει στιγμές της καθημερινής ζωής με διαφορετικό τρόπο από την πεζογραφία;

Η κάθε τέχνη έχει τη δική της δύναμη και δυναμική. Ιδιαίτερη ή όχι δεν μπορώ να το κρίνω γιατί είναι υποκειμενικό θέμα πώς αντιλαμβάνεται και εκλαμβάνει το ερέθισμα ο καθένας. Σαν είδος όμως, επειδή η ποίηση είναι ιδιαίτερη και δύσκολη, θεωρώ ότι και η δύναμη και η δυναμική της είναι ιδιαίτερη και δύσκολη. Γενικά, η ποίηση απαιτεί εξάσκηση τόσο του πομπού όσο και του δέκτη για να γίνουν αντιληπτά τα μηνύματά της. Αυτό ως προς τα μηνύματα που μπορεί να έχει το συγκεκριμένο κειμενικό είδος. Από την άλλη, και η πεζογραφία εκτελεί έργο, φυσικά, και αποτυπώνει στιγμές, περνάει μηνύματα και ό,τιδήποτε άλλο και ίσως -κατά τη γνώμη μου- λίγο πιο εύκολα γιατί δεν έχει ανάγκη να τα πυκνώσει όλα αυτά σε στίχους. Έτσι κάπως το σκέφτομαι. Δεν ξέρω, μπορεί να είμαι και λάθος…

Ποιο είναι το επόμενο βήμα σου; Σκέφτεσαι να συνεχίσεις με μια νέα ποιητική συλλογή ή να πειραματιστείς με άλλες μορφές γραφής;

Άγνωστο τι θα φέρει το μέλλον! Σίγουρα θέλω να εκδώσω μια ποιητική συλλογή που την έχω έτοιμη …για να μην παλιώσει κι αυτή κι εγώ, και δεν την αναγνωρίζω μετά!

Της Αλεξίας Βλάρα, 18/2/2025