Διαβάσαμε και προτείνουμε: Νους ο Κυβερνήτης – Προσεγγίσεις

 

Νους ο Κυβερνήτης – Προσεγγίσεις

Το βιβλίο Νους ο Κυβερνήτης – Προσεγγίσεις της Ολυμπίας Γκίμπα-Τζιαμπίρη αποτελεί την τρίτη και καταληκτική προσθήκη στη ιατροφιλοσοφική τριλογία της συγγραφέως, προσφέροντας μια πολυδιάστατη και βαθυστόχαστη ανάλυση του θέματος του Νου. Με τη χαρακτηριστική της διεπιστημονική προσέγγιση, η συγγραφέας συνδυάζει φιλοσοφία, επιστήμη, θεολογία, φυσική και μυστικισμό, φέρνοντας στην επιφάνεια ερωτήματα και προβληματισμούς που διατρέχουν την ανθρώπινη σκέψη από την αρχαιότητα έως την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.

Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο ενότητες:

1. «Το Νοείν»: Εξετάζει τις διάφορες εκφάνσεις της συνείδησης, από την ενσυνείδητη σκέψη και τις μορφές συνειδητότητας έως το υποσυνείδητο και το ασυνείδητο. Η συγγραφέας εμβαθύνει στις διαφορές αυτών των εννοιών και αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο συνδιαμορφώνουν την ανθρώπινη εμπειρία και κατανόηση.
2. «Προσεγγίσεις»: Παρουσιάζει έξι οπτικές γωνίες ανάλυσης της συνείδησης: φιλοσοφική, νευροφυσιολογική, επιστημολογική, κοσμολογική, μυστικιστική και τεχνολογική. Κάθε προσέγγιση φωτίζει διαφορετικές πτυχές του Νου, αναδεικνύοντας τη σύνθετη φύση της ανθρώπινης νοητικής διεργασίας.

Η συγγραφέας ξεκινά από το ερώτημα της συνείδησης και το πώς αυτή επηρεάζεται από τις εμπειρίες και την αυτονομία της επιλογής, για να φτάσει στις προεκτάσεις που έχει η τεχνολογία – και κυρίως η τεχνητή νοημοσύνη – στον ανθρώπινο νου. Με τρόπο απλό αλλά επιστημονικά τεκμηριωμένο, αναδεικνύει τους κινδύνους της αποπροσωποποίησης που ελλοχεύουν στη χρήση της τεχνολογίας, θέτοντας την ευθύνη στον άνθρωπο και τις επιλογές του.

Σημαντική είναι η ισορροπία ανάμεσα σε ειδικές γνώσεις και τη δυνατότητα κατανόησης από μη ειδικούς. Ειδικά οι ενότητες που αναφέρονται στη νευροφυσιολογία και τη φυσική είναι εκτεταμένες, προσφέροντας λεπτομερείς αναλύσεις με στόχο την επιστημονική ακρίβεια.

Δύνατα Σημεία

1. Διεπιστημονικότητα: Η σύνδεση διαφορετικών γνωστικών πεδίων, από τη φιλοσοφία έως τη φυσική και τη νευροφυσιολογία, δίνει στο βιβλίο βάθος και πολυπλοκότητα. Αυτή η προσέγγιση επιτρέπει στον αναγνώστη να δει τη συνείδηση μέσα από πολλές οπτικές γωνίες.
2. Απλότητα γραφής: Παρά το πολυθεματικό περιεχόμενο, το ύφος της συγγραφέως είναι λιτό και κατανοητό. Αυτό καθιστά το βιβλίο προσιτό και σε μη εξειδικευμένο κοινό, χωρίς να θυσιάζει την επιστημονική του βάση.
3. Επίκαιροτητα: Η αναφορά στην τεχνητή νοημοσύνη και τους ηθικούς προβληματισμούς που αυτή γεννά τοποθετεί το βιβλίο στο επίκεντρο της σύγχρονης διανόησης, καθιστώντας το άκρως επίκαιρο.

Αδυναμίες

1. Εξειδίκευση σε ορισμένα κεφάλαια: Παρόλο που η συγγραφέας επιδιώκει απλότητα, ορισμένα κεφάλαια – κυρίως στη φυσική και τη νευροφυσιολογία – είναι ιδιαίτερα πυκνά, γεγονός που μπορεί να δυσκολέψει το ευρύ κοινό.
2. Περιορισμένη ανάπτυξη ορισμένων θεματικών: Ενώ η φιλοσοφική και μυστικιστική προσέγγιση είναι ενδιαφέρουσες, δεν αναλύονται στον ίδιο βαθμό με τις επιστημονικές θεματικές.

Το Νους ο Κυβερνήτης – Προσεγγίσεις είναι ένα βιβλίο που εμπλουτίζει τον αναγνώστη με γνώσεις και τον προκαλεί να σκεφτεί βαθύτερα για τη φύση της συνείδησης και τη σχέση της με την τεχνολογία, την επιστήμη και τη φιλοσοφία. Η Ολυμπία Γκίμπα-Τζιαμπίρη αποδεικνύει για ακόμη μία φορά την ικανότητά της να συνδυάζει διαφορετικές επιστήμες με σκοπό τη διεύρυνση της ανθρώπινης κατανόησης. Αν και απαιτεί συγκέντρωση και σκέψη από τον αναγνώστη, η ανάγνωσή του είναι μια απολαυστική και διανοητικά προκλητική εμπειρία.

Πρόκειται για μια εξαιρετική προσθήκη στη βιβλιογραφία της σύγχρονης σκέψης, ιδανική για όσους αναζητούν μια εις βάθος κατανόηση του ανθρώπινου νου και της σχέσης του με την τεχνολογία.

Της Αλεξίας Βλάρα, 10/2/2025