Είδαμε και προτείνουμε: «Όταν έκλαψε ο Νίτσε»: Λογοτεχνία που χτυπά κατευθείαν στο νευρικό σύστημα της ψυχής

 

Είναι σπάνιο μια θεατρική διασκευή να διατηρεί τον φιλοσοφικό παλμό και την ψυχοθεραπευτική ένταση ενός τόσο σύνθετου και πολυεπίπεδου έργου όσο το Όταν έκλαψε ο Νίτσε του Irvin D. Yalom. Η Ευαγγελία Ανδριτσάνου δεν έγραψε απλώς ένα θεατρικό κείμενο. Έστησε μια σκηνική μηχανή ενδοσκόπησης, τόσο ακριβή και ρυθμική, που δεν επιτρέπει στον θεατή να πάρει ανάσα, κι αυτό είναι αρετή.

Με λόγο κοφτερό αλλά βαθιά ανθρώπινο, η διασκευή καταφέρνει να διασχίσει τα νοητικά τοπία του Νίτσε, του Μπρόιερ και του Φρόιντ χωρίς να εκχυδαΐζει τις ιδέες τους, ούτε να τις εγκλωβίζει σε ακαδημαϊκούς λαβυρίνθους. 

Αντιθέτως, αποδίδει το βάθος τους με θεατρικότητα, χιούμορ και συγκίνηση, η ψυχή του λόγου παραμένει αυθεντική και η σκηνική της έκφραση, απολύτως ειλικρινής.

Το κείμενο της Ανδριτσάνου ξεχωρίζει για την ισορροπία ανάμεσα στην πυκνότητα των εννοιών και τη διαύγεια της αφήγησης. Μέσα από εναλλαγές ρόλων και αφηγηματικών επιπέδων, οι τρεις άντρες της σκηνής μετατρέπονται σε καθρέφτες ο ένας του άλλου μα και του κοινού. Δεν υπάρχει ίχνος περιττού λόγου· κάθε ατάκα, μια σκάλα προς το ασυνείδητο.

Σε μια εποχή που οι λέξεις σπαταλώνται εύκολα, αυτό το κείμενο υπενθυμίζει τη δύναμη του στοχαστικού θεάτρου. Το στοχαστικό όμως δεν σημαίνει ψυχρό. Το κείμενο αναπνέει, πάλλεται, συγκινεί. Και ναι, κάνει και τον Νίτσε να κλάψει, ίσως όχι από λύπη, αλλά από την ανακούφιση της απογύμνωσης.

Ομάδα Open Mind, 14/04/2025