Ελένη Χατζημανώλη: "Ο Πλάτανος είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου δέντρα που συμβολίζει το νερό, τον ίσκιο, την ανθεκτικότητα και τη ρωμαλεότητα!"

 

 Τι σας ενέπνευσε να γράψετε το «Ο κυρ-Πλάτανος και ο Ξυλοκόπος»;

Εκείνο που με ενέπνευσε είναι η απέραντη αγάπη για τη φύση γύρω μου, για καθετί πράσινο, καθετί χρωματιστό από τα έργα της!

 

Υπάρχει κάποιο πραγματικό γεγονός ή προσωπική εμπειρία που σας ώθησε να δημιουργήσετε αυτή την ιστορία;

Ολόκληρη η παιδική μου ηλικία από τα 6 και μετά, όταν πρωτοήλθα στην Ελλάδα από την Αμερική όταν γεννήθηκα. Συνυφάστηκε η παιδική μου ηλικία με τη φύση σε όλο της το μεγαλείο! Έζησα και ζω στο πιο λιόφυτο και πράσινο τόπο της Ελλάδας, για να μην πω και της γης ολόκληρης, πάνω στο “γκριζοπράσινο φύλλο” ριγμένο στο πέλαγο, στη μοναδική Λέσβο! (Σαν ένα πλατανόφυλλο μοιάζει το νησί αυτό σύμφωνα και με το δημιουργό του τραγουδιού Μπιθικώτση και Θεοδωράκη!). Οι γονείς μου ήταν αγρότες. Τον έζησα τον αγρό, μέσα από αυτούς, τους είδα να καλλιεργούν με μόχθο και μεράκι, κ’ ύστερα να δρέπουν τους καρπούς των κόπων τους.

Αν είχα ένα πραγματικό γεγονός είναι η ανάμνηση του πατέρα μου να φυτεύει δέντρα. Κι εγώ να τον ρωτώ: “Γιατί πατέρα φυτεύεις δέντρα; Μέχρι να μεγαλώσουν, εμείς δεν θα ζούμε πια…” Κι εκείνος κούνησε το κεφάλι του θλιμμένος: “Aχ, κόρη μου, αν σκέφτονταν όλοι μ’ αυτόν τον τρόπο, σήμερα δεν θα υπήρχε ούτε ένα δέντρο τριγύρω…”

Συμπέρασμα: Φυτέψτε δέντρα, φροντίστε το μέλλον των παιδιών σας.

 

 Ποιο είναι το βασικό μήνυμα που θέλετε να περάσετε στα παιδιά μέσα από αυτήν την ιστορία;

Υπάρχουν πάνω από ένα μηνύματα στο βιβλίο μου αυτό. Το βασικότερο είναι ότι είναι απαραίτητη η σχέση μεταξύ φύσης και ανθρώπου, καθώς από αυτήν ξεκινάμε και σε αυτήν καταλήγουμε.

 

  Γιατί θεωρείτε σημαντικό να μάθουν τα παιδιά για τη σχέση μεταξύ φύσης και ανθρώπου;

Διότι θα μάθουν από πού προέρχονται, θα μάθουν για τη ζωή την ίδια! Παρατηρώντας ας πούμε ένα μικρό σποράκι, θα διαπιστώσουν ότι αυτό ολοένα και μεγαλώνει και δυναμώνει, για να εξελιχθεί σε λεπτό κλαράκι και σιγά-σιγά σε ένα μεγάλο δυνατό φυτό ή δέντρο γεμάτο καρπούς! Θα παρατηρήσουν ότι όπως ακριβώς αυτό μεγαλώνει, έτσι θ’ αρχίσει και να γερνάει και σταδιακά να “πεθαίνει”. Ακριβώς όπως και η ζωή μας η ίδια! Γίνονται σοφότερα τα παιδιά! Και κατ’ επέκταση πιο πλήρης προσωπικότητες, με σεβασμό σε αυτό που τους δημιούργησε!

 

  Ο κυρ-Πλάτανος και ο Ξυλοκόπος είναι συμβολικοί χαρακτήρες. Τι αντιπροσωπεύει ο καθένας;

Ο Πλάτανος είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου δέντρα. Συμβολίζει το νερό, τον ίσκιο, την ανθεκτικότητα και τη ρωμαλεότητα. Έχει σώμα και νου! Αψηφά το χρόνο και δείχνει στον άνθρωπο το αρχαίο νόημα της ζωής: “Πάτα γερά στη γη και κοντά προς τον ουρανό”. Ο Ξυλοκόπος απ’ την άλλη, αντιπροσωπεύει και αντικατοπτρίζει την αδηφαγία του ανθρώπου, να καταστρέψει καθετί το φυσικό γύρω του στον βωμό των χρημάτων, αφήνοντας τρομακτικές συνέπειες.

 

Πόσο σημαντική θεωρείτε την εικονογράφηση σε ένα παιδικό βιβλίο;

Η εικονογράφηση σε ένα βιβλίο και ειδικότερα σε ένα παιδικό βιβλίο θεωρώ ότι είναι υψίστης σημασίας. Αρχικά, βοηθάει στην ανάπτυξη της αγάπης προς τα βιβλία και την ανάγνωση αυτών, καθώς ελκύουν την προσοχή του παιδιού, κάνοντας το πιο εύκολο και ευχάριστο να ασχοληθεί με αυτά. Επίσης, τα εικονογραφημένα βιβλία βοηθάνε το παιδί όσον αφορά στην ανακάλυψη του εαυτού και του κόσμου γύρω του, μέσω των συνδέσεων που μπορεί αυτό να κάνει μεταξύ των εικόνων του βιβλίου και  των αντικειμένων και καταστάσεων που βιώνει στην καθημερινή του ζωή. Εξίσου σημαντικό με τα παραπάνω είναι ότι η εικονογράφηση μαζί με το κείμενο ενισχύουν τη φαντασία του παιδιού, κάνοντας το να φανταστεί και άλλα πράγματα πέρα από αυτά που βλέπει στις σελίδες και να δημιουργήσει μία ξεχωριστή ιστορία, παράλληλα με αυτή που διαβάζει. Επιπλέον, ενισχύεται η κριτική σκέψη του παιδιού, καθώς βλέποντας τις εικόνες και χωρίς να γνωρίζει ακόμα την ιστορία κάνει υποθέσεις, καταλήγει σε συμπεράσματα και εκπλήσσεται όταν συμβαίνει κάτι που δεν το περίμενε. Τέλος, ανάμεσα σε πολλά άλλα τα εικονογραφημένα βιβλία γεφυρώνουν την ανάγνωση με το γραπτό λόγο. Αυτό συμβαίνει διότι αφού ο μικρός αναγνώστης διαβάσει το βιβλίο και παρατηρήσει τις εικόνες σε αυτό, μπορεί να αποτυπώσει την ιστορία σε μια δική του ζωγραφιά ή σε μια λέξη ή σε ένα μικρό κειμενάκι που να εξηγεί τι διάβασε!

 

 Συνεργαστήκατε με κάποιον εικονογράφο για αυτό το βιβλίο και πώς ήταν αυτή η συνεργασία σας;

Συνεργάστηκα με τους καλύτερους εικονογράφους για το βιβλίο μου αυτό. Τα παιδιά μου, όταν ήταν ακόμη στο δημοτικό σχολείο, αλλά και τους μαθητές μου στο Κέντρο Ξένων Γλωσσών μου, στο οποίο και διδάσκω!

Ήταν μια μοναδική εμπειρία, η οποία ενίσχυσε την φαντασία αλλά και τη μεταξύ τους συνεργασία, καθώς εγώ τους διάβαζα μια σελίδα από την ιστορία, κι εκείνα όλα μαζί σε μικρές ομάδες, ανέλαβαν την ιστορία αυτή να την ζωντανέψουν με το δικό τους ταλέντο και φαντασία.

 

 Πως μπορούν οι δάσκαλοι να χρησιμοποιήσουν το βιβλίο στην τάξη για να διδάξουν θέματα περιβαλλοντικής ευαισθησίας;

Υπάρχει πλήθος τρόπων, ώστε το βιβλίο αυτό να χρησιμοποιηθεί σε μια τάξη, για να διδάξει θέματα περιβαλλοντικής ευαισθησίας.

Αρχικά, ένα παιδί ντύνεται πλάτανος και ένα άλλο ξυλοκόπος και ζωντανεύουν το βιβλίο μέσα από ερωτήσεις:

π.χ. -Γιατί να μην σε κόψω;

       -Τι καλό προσφέρεις;

Τα γύρω παιδιά απαντάνε με επιχειρήματα ως βοηθοί του πλάτανου, έτσι ώστε να πείσουν τον ξυλοκόπο, να μην τον κόψει.  Επιπλέον, το βιβλίο είναι εξ’ ολοκλήρου και στην αγγλική γλώσσα, κάτι το οποίο συνδυάζει “Το τερπνόν μετά του ωφελίμου”. Πέραν τούτου, το βιβλίο συνοδεύει και τραγούδι με την ιστορία του βιβλίου και στις δύο γλώσσες! Υπέροχη εμπειρία!

Το τραγούδι αυτό θα το βρείτε και στη σελίδα μου στο Facebook αλλά και στο YouTube “Ο κυρ-Πλάτανος και ο Ξυλοκόπος” για μεγαλύτερη διασκέδαση. Οι στίχοι είναι δικοί μου και η μουσική του κ. Παπλωματά Ιωάννη.

Και δεν σταματάμε εδώ. Στο βιβλίο μου περιέχονται κρυπτόλεξα, ακροστιχίδες, ερωτήσεις και ασκήσεις όλα σχετικά με το περιβάλλον. Επίσης, αυτή τη διάδραση ζητώ από τους φίλους αναγνώστες και μέσα από τα social media του βιβλίου.

 

 Έχετε σχεδιάσει κάποια εκπαιδευτικά προγράμματα ή δραστηριότητες που συνοδεύουν το βιβλίο;

Έχω σχεδιάσει όλα τα παραπάνω τα οποία τα βιώνω με τους μικρούς φίλους σε σχολεία, συλλόγους κλπ. όχι μόνο στο νησί μου, αλλά και σε ολόκληρη την Ελλάδα, οπουδήποτε προσκληθώ.

 

 Ποια ήταν η πορεία σας μέχρι να φτάσετε στη συγγραφή παιδικών βιβλίων;

Η καθημερινή ενασχόληση μου με τα παιδιά από τη θέση της δασκάλας, αλλά και η ανάγκη μου να αποτυπώνω την ψυχή στο χαρτί, ήταν η πορεία που με οδήγησε στη συγγραφή παιδικών βιβλίων.

 

 

 Πως ισορροπείτε το έργο σας ως εκπαιδευτικός με τη συγγραφή;

Ο εκπαιδευτικός είναι δημιουργός. Το ίδιο και ο συγγραφέας. Η μία ιδιότητα λοιπόν συμπληρώνει την άλλη. Γράφοντας ένα παιδικό βιβλίο, δεν είμαι μόνο συγγραφέας αλλά και εκπαιδευτικός παράλληλα. Αντίστοιχα και όταν διδάσκω. Κείνη την ώρα δημιουργώ ιστορίες διδακτικές και εμπειρίες!

 

Ποιοι συγγραφείς ή βιβλία σας έχουν επηρεάσει περισσότερο;

Τριβιζάς (Φρουτοπία)

Άλκη Ζέη (Το καπλάνι της βιτρίνας)

Ζωρζ Σαρρή (Ο θησαυρός της Βαγίας)

Αναμφισβήτητα όμως επηρεάστηκε και από τον κλασσικό παραμυθά: Τον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν με πιο αγαπημένο “Το κοριτσάκι με τα σπίρτα” αλλά και από τους μύθους του Αισώπου. Τα ίδια αυτά που διάβαζα ως μητέρα και στα δικά μου παιδιά!

 

 Πως βλέπετε τη σχέση μεταξύ λογοτεχνίας και εκπαίδευσης;

Η σχέση της λογοτεχνίας και της εκπαίδευσης είναι ισότιμη. Από τη μία, η λογοτεχνία αποτελεί ένα σημαντικότατο μέρος της εκπαίδευσης, καθώς το άτομο μέσα από την τριβή του με τα λογοτεχνικά κείμενα καλλιεργεί τη φαντασία και τη κριτική του σκέψη, βλέπει την πραγματικότητα από ποικίλες οπτικές, αναπτύσσει τα συναισθήματα του, προβληματίζεται και ευαισθητοποιείται. Από την άλλη, η εκπαίδευση αποτελεί ένα έναυσμα για να έρθει κάποιος σε επαφή με τη λογοτεχνία, του συστήνει εξαιρετικούς συγγραφείς και πολύτιμα έργα, μέσα από τα οποία μπορεί να εκπληρώσει όσα αναφέρθηκαν παραπάνω.

 

 Έχετε σχέδια για άλλα βιβλία στο μέλλον; Αν ναι, μπορείτε να μας δώσετε μια μικρή προεπισκόπηση;

Έχω ήδη εκδώσει ένα ακόμη βιβλίο με τίτλο “Τέλος Εποχής. Καμπουρέλ’ ιμ Μιρακλή”. Είναι ένα επίπονο όσο και μακροχρόνιο έργο μου, το οποίο δεν μπορώ να κατατάξω σε ένα συγκεκριμένο είδος λογοτεχνίας. Μου πήρε 4 χρόνια να το γράψω και το ξεκίνησα την αμέσως επόμενη μέρα μετά τον θάνατο του λατρεμένου μου πατερούλη. Είναι ένα πολύπλευρο συναισθηματικό εγχείρημα μου, είναι ουσιαστικά μια κατάθεση ψυχής που πηγάζει από τον πόνο της απώλειας του λατρεμένου μου πατέρα. Πρόκειται για την πλέον κλασική μορφή Γέρας και περιχώρων, τον Γιώργο Χατζημανώλη, γνωστό περισσότερο με το παρατσούκλι Καμπουρέλ’. Το εν λόγω έργο λοιπόν εξιστορεί τη ζωή όχι μόνο του περί ου ο λόγος προσώπου, από τη μέρα της γέννησης του αλλά και τη ζωή των προγόνων του. Αποτυπώνει με τρόπο γλαφυρό  τον χαρακτήρα αυτού του ανθρώπου μέσα από τις ημέρες και τα έργα του, τις περιπέτειες του σε αυτήν εδώ τη γη, την αμέριστη αγάπη και συμπαράσταση προς όλους τους συνανθρώπους του, το ταξίδι του στο φως. Όμως, δεν μένει μόνο εκεί. Παρουσιάζει τη ζωή μου αλλά και ολόκληρου του περίγυρού μου μετά την απώλεια. Επιπλέον, παρουσιάζονται ηχητικά ντοκουμέντα του ίδιου του Καμπουρέλ’, αλλά και μαρτυρίες φίλων και συντοπιτών του, οι οποίες έχουν καταγραφεί στην ντοπιολαλιά αλλά και έχουν μεταφραστεί στην καθομιλουμένη. Συνεχίζοντας το ξεφύλλισμα αυτής της ξέχειλης από αγάπη και πόνο δημιουργίας, θα «χαθούμε» μέσα σε πλήθος φωτογραφιών και στιγμιότυπων της ζωής του.  Θα γνωρίσουμε το γενεαλογικό του δέντρο και θα ταξιδέψουμε σε περασμένες δεκαετίες. Περίτεχνα οργανωμένα θα δούμε όλα τα αφιερώματα και τις συνεντεύξεις που κατά καιρούς του είχαν γίνει στον τοπικό τύπο, τις αναρτήσεις και τα σχόλια στο διαδίκτυο από όλους όσους τον αγάπησαν μετά την ανακοίνωση του φευγιού του. Καθ’ ότι ήταν και μουσικός θα μάθουμε και ποια ήταν τα αγαπημένα του τραγούδια με τα οποία ταυτίστηκε, και θα περιπλανηθούμε στα γεμάτα λατρεία ποιήματα και τραγούδια που έγραψα για εκείνον. Είναι μια υπέρτατη έκφραση αγάπης, είναι θεραπεία, είναι παυσίπονο, είναι o συγκλονισμός της απώλειας, είναι η έκφραση! Όσοι το διαβάσουν, θ’ αγαπήσουν και τα χώματα που πάτησε, στο νησί της Λέσβου, στο Τάρτι που γέννησε και τον γέννησε! Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, το μόνο που δεν θα συμβεί, είναι να βγει ο πατέρας μου σαν σώμα μέσα από τις σελίδες του. Είναι το μόνο που δεν μπόρεσα να κάνω! Θα βγει όμως από μέσα όλη η ζωή του, η ψυχή του, τα έργα του, τα τραγούδια του, το άρωμά του και το αποτύπωμα που άφησε στον κόσμο τούτο! Θα το αδικούσα όμως, εάν έλεγα ότι είναι μόνο βιογραφικό. Αναπόφευκτα, είναι και ένα κομμάτι πολιτισμού, λαογραφίας, ηθογραφίας και ιστορίας του τόπου μας. Κυκλοφορεί από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗ. Υπάρχει στο Facebook σελίδα με τον όνομα «Τέλος Εποχής. Καμπουρέλ’ ιμ Μιρακλή» και στο YouTube κανάλι «Καμπουρέλ’ ιμ’ Μιρακλή» όπου μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μου.

 

 

  Ποια άλλα θέματα θα θέλατε να εξερευνήσετε μέσω της συγγραφής;

Θα ήθελα να εξερευνήσω τις ιστορίες των πραγματικών ηρώων της ζωής, αλλά και τις ανθρώπινες σχέσεις. Με ποιον τρόπο δηλαδή μια σειρά γεγονότων και συγκυριών φτάνουν να “πλάσουν” το μέλλον, το πεπρωμένο. Τόσο το δικό μας, όσο και των υπόλοιπων που βρίσκονται κοντά μας… Ή και μακριά μας…

 

 Ποια ήταν η ανταπόκριση του κοινού και των παιδιών μέχρι τώρα για το βιβλίο;

Η ανταπόκριση ήταν απρόσμενα θετική! Χαρούμενη θα την έλεγα! Το αγκάλιασαν αμέσως, και οι ήρωες του, έγιναν φίλοι τους!

 

 Έχετε λάβει κάποια σχόλια ή ανατροφοδότηση που σας έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση;

Λαμβάνω συνεχώς ζωγραφιές με τους ήρωες μας, που είναι ο,τι πιο ενθαρρυντικό και ελπιδοφόρο! Όχι μόνο ζωγραφιές όμως! Έχω λάβει ολόκληρη νέα εικονογράφηση του βιβλίου μου, από πλήθος σχολείων! Παιδιά που δεν γνωρίζω, διάβασαν το βιβλίο μου και το ζωγράφισαν ξανά, με την φαντασία και τα χεράκια τους! Τι άλλο να ζητήσω;

 

 Τι συμβουλές θα δίνατε σε κάποιον που θέλει να ξεκινήσει να γράφει παιδικά βιβλία;

Εάν μπορούσα να δώσω συμβουλή θα ήταν: “Βάλτε όλη την παιδικότητα που κρύβετε μέσα σας, και σίγουρα το βιβλίο σας θα αγαπηθεί!”. Και μην ξεχνάμε: Τα παιδιά είναι οι αυστηρότεροι κριτές! Επειδή είναι ειλικρινείς! Αν κάτι τους ενθουσιάσει, θα σου το δείξουν αμέσως!!

 

 Ποια είναι τα μεγαλύτερα μαθήματα που έχετε πάρει από τη δική σας συγγραφική πορεία;

Όλη  η συγγραφική πορεία από μόνη της είναι ένα μάθημα ζωής. Επειδή βουτάς βαθειά μέσα στην ψυχή σου. Κι ανακαλύπτεις δρόμος που δεν ήξερες ότι υπάρχουν. Γκρεμούς, αλλά και ξέφωτα.

Με άλλα λόγια, με τη συγγραφή έρχεται και η αυτογνωσία. Και ίσως, παράλληλα να γινόμαστε και λίγο καλύτεροι άνθρωποι.

 

 Tης Αλεξίας Βλάρα, 14/6/2024