Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης του Matei Visniec
Θέατρο Χώρος
«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» είναι η ιστορία δύο γυναικείων πεπρωμένων που διασταυρώνονται στην αναταραχή του πολέμου της Βοσνίας. Μέσα από αυτή τη συνάντηση ο Βίσνιεκ εξυφαίνει όχι μόνο την ιστορία των Βαλκανίων αλλά και όλων των εθνοτικών συγκρούσεων, το δράμα της Ανατολής αλλά και τις ενοχές της Δύσης, την ανθρώπινη ανθεκτικότητα, το προσωπικό τραύμα, αλλά και την ατέρμονη αναζήτηση των ριζών μας.
Κάπου στη Γερμανία, σε μια κλινική συναντώνται η Ντόρα, μια νεαρή γυναίκα θύμα βιασμού κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία, και η Κέιτ, μια Αμερικανίδα ψυχολόγος που ήρθε εκεί για να βοηθήσει τις ομάδες των Κυανόκρανων που άνοιγαν τους ομαδικούς τάφους να αντιμετωπίσουν τη φρίκη.
Η Ντόρα… Γεννημένη στη Βοσνία μιλά σερβοκροάτικα. Που ανήκει εθνοτικά; Μια θολή ταυτότητα. Η Ντόρα… το θύμα που βιάστηκε στη διάρκεια του πολέμου από κάποιον που μπορεί να ήταν γείτονάς της, συμμαθητής της ή φίλος του αδελφού της, χωρίς συγκεκριμένη ταυτότητα…
Η Κέιτ… Γεννημένη στην Αμερική με καταγωγή από την Ιρλανδία. Στην ουσία ξένη σε οικείο τόπο. Η Κέιτ… Συμπληρώνει το πάζλ της φρίκης μέσα από φύλλα παρατήρησης γραμμένα για την ασθενή της Ντόρα. Η Κέιτ… που επιχειρεί να αναλύσει τη φρίκη και να κατανοήσει το παράλογο, αναφερόμενη σε έννοιες της ψυχανάλυσης, σε μαρτυρίες για τους ομαδικούς τάφους της Βοσνίας, στη βία των ανθρώπινων σχέσεων και στο παραλήρημα της Ντόρας.
Εμπνευσμένος από το δράμα στη Βοσνία, ο Βίσνιεκ εστιάζει στις συνέπειες του βιασμού ως στρατιωτική στρατηγική που στοχεύει στην ηθική εξόντωση του εχθρού, ακόμα κι αν ο εχθρός είναι στην πραγματικότητα ο γείτονας. «Ο βιασμός της γυναίκας από τον εθνικό της εχθρό μοιάζει με απόλυτη νίκη». Γιατί όταν τα συνηθισμένα όπλα δεν είναι πια αρκετά, ο φανατικός στρατιώτης χρησιμοποιεί ένα άλλο ζωντανό όπλο, τη μητέρα, την αδελφή, τη γυναίκα, την κόρη του εχθρού του. Έτσι, διεισδύοντας στην οικογένεια, καταστρέφοντάς την ή χωρίζοντάς την για πάντα, κατακτά σιγά σιγά την εχθρική επικράτεια. Το φύλο της γυναίκας αποτελεί λοιπόν το αυλάκι που χαράζεται από την αρχέγονη ανδρική βία και το οποίο ανανεώνεται σε κάθε πόλεμο.
Η Κέιτ και η Ντόρα, δύο κόσμοι που συναντιούνται, η Δύση και η Ανατολή, δύο γυναίκες που συγκλονίζονται από την ιστορία, αμφότερες σημαδεμένες για τη ζωή.
Η Κέιτ που βρίσκεται στο στρατιωτικό νοσοκομείο για να θεραπεύσει το δικό της τραύμα. Το τραύμα που πεισματικά αρνείται μέχρι τη στιγμή που η Ντόρα την αναγκάζει να παραδεχτεί ότι και η ίδια κατέρρευσε μπροστά στη φρίκη της Σρεμπρένιτσα. Η Κέιτ της οποίας οι ψυχαναλυτικές αναλύσεις σχετικά με τη φοβική νεύρωση ή τον καταθλιπτικό εθνικισμό των ανθρώπων υποδηλώνουν ότι το τραύμα που υφίσταται η ίδια δεν καλύπτεται. Η Αμερικανίδα, κυριολεκτικά εκμηδενισμένη από αυτό που είδε, ανακαλεί το ευρωπαϊκό παρελθόν της οικογένειάς της για να ξαναβρεί την πορεία της, ενώ η Ντόρα, διαυγής και δυνατή, εκφράζει λεκτικά τη φρίκη των τρελών εθνικιστών, αυτή των πατεράδων και των συζύγων.
Η Ντόρα που αντιστέκεται πεισματικά στις επαναλαμβανόμενες και υπομονετικές προσπάθειες της Κέιτ να τη βγάλει από την αφασία και την αλαλία λόγω του πόνου. Η σιωπή γίνεται λόγος, και ο διάλογος ξεκινά όταν η Ντόρα μαθαίνει ότι είναι έγκυος. Αυτό το παιδί, του οποίου ο πατέρας είναι ο πόλεμος, δεν θα είναι το σύμβολο της βαρβαρότητας για τη μητέρα του σε όλη του τη ζωή; Αυτή είναι η άποψη της Ντόρας, ενώ η Κέιτ θεωρεί ότι το δικαίωμα στη ζωή δεν μπορεί να τύχει διαπραγμάτευσης και ότι αυτό το παιδί θα μπορούσε, αντίθετα, να είναι το σύμβολο του θριάμβου της ζωής.
Η μια σε αναζήτηση των ριζών της, η άλλη κλεισμένη στην απομόνωση της συνείδησής της. Από αυτή τη συνάντηση αυτή θα γεννηθεί ένας διάλογος, μια βαθιά φιλία, μια συνενοχή για να βρεθεί μια διέξοδος από τον εφιάλτη.
Το έργο παρουσιάζει παράλληλα πολλά και σημαντικά θέματα. Εγείρει πρώτα απ' όλα το πρόβλημα των εθνοτικών ταυτοτήτων, των συγκρούσεων που επιφέρουν, αλλά και των στερεοτύπων που δημιουργούν, τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην ίδια την Ευρώπη.
Το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Μπορούν δυο διαφορετικές εθνότητες να συνυπάρξουν αρμονικά στον ίδιο χώρο; Και τι γίνεται στην περίπτωση που η μια εθνότητα διεκδικεί την κυριότητα του χώρου; Θέτει επίσης υπό αμφισβήτηση την τύχη της γυναίκας θύματος σε καιρό πολέμου. Εγείρει το πρόβλημα των σχέσεων μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής, για το οποίο υπάρχουν πολλά να ειπωθούν, καθώς η Ντόρα δείχνει έντονη δυσπιστία για τη χώρα της Κέιτ. Το έργο αμφισβητεί στερεότυπα, επιφανειακές και βαθιές πραγματικότητες. Θέτει το πρόβλημα της κτηνώδους ανθρώπινης φύσης και του γενικευμένου κακού. Τέλος, θέτει πολλά αλληλένδετα προβλήματα ψυχολογίας και ιστορίας.
Μαρία Κουμαριανού,29/3/2024
«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης»
του Ματέι Βισνιέκ
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα
Σκηνοθεσία: Στέλιος Πατσιάς
Πρεμιέρα 13 Μαρτίου
Θέατρο Χώρος
Η εταιρεία θεάτρου OneTwoFree παρουσιάζει για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό το έργο «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» του Ματέι Βισνιέκ στο θέατρο Χώρος, από 13 Μαρτίου έως 25 Απριλίου, σε σκηνοθεσία Στέλιου Πατσιά.
Λίγα λόγια για την υπόθεση:
Δύο γυναίκες με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο συναντιούνται στον απόηχο του εθνοτικού πολέμου της Βοσνίας. Η Κέιτ, μια Αμερικανίδα ψυχολόγος γνωρίζει τη Ντόρα, θύμα γενοκτονικού βιασμού. Μέσα από ένα κολλάζ πραγματικών και φανταστικών εικόνων και καταστάσεων ξετυλίγεται η ιστορία των δύο αυτών γυναικών και ο αγώνας τους να ξεπεράσουν τη φρίκη, τα τραύματα του πολέμου καθώς και τα προσωπικά τους αδιέξοδα.
Η κεντρική θεματολογία του έργου είναι ο πόλεμος, και δυστυχώς παραμένει τραγικά επίκαιρη. Παράλληλα ,αναδύονται η εθνικιστική τρέλα, η μισαλλοδοξία, ο βιασμός ως πολεμικό όπλο, ο ρατσισμός, η μετανάστευση, η βία αλλά και η αλληλεγγύη, η πίστη στον άνθρωπο και το θαύμα της ζωής που δεν είναι άλλο από τη γέννηση.
Μέσα από τις δύο αυτές γυναίκες που μπορεί να σώθηκαν από τον πόλεμο σωματικά αλλά παλεύουν να σωθούν και ψυχικά- αντιλαμβανόμαστε ότι στο πλαίσιο μιας βίαιης σύγκρουσης υπάρχει και ένας τύπος βίας εκτός της δολοφονικής, που δεν στοχεύει να επιτύχει τον θάνατο ενός εχθρού ως κύριο σκοπό, αλλά στοχεύει στο να καταστρέψει τον ίδιο τον πυρήνα του ανθρώπινου όντος ενώ κρατά το σώμα ζωντανό.
Από συνέντευξη του Ματέι Βισνιέκ: «Από την αρχαιότητα το θέατρο αναφέρεται στη βία, χωρίς να είναι αντίδοτο. Ξυπνάει τις συνειδήσεις, καταγγέλλει, προκαλεί συζητήσεις. Τα έργα μου που θίγουν τον πόλεμο τείνουν δυστυχώς να είναι επίκαιρα. Πιστεύω ότι οι γυναίκες παίζουν τεράστιο ρόλο προκειμένου η ανθρωπότητα να βγει από αυτό το μεταφυσικό τούνελ που είναι ο πολιτισμός της βίας. Η γυναίκα μόνο από το γεγονός ότι γεννάει τη ζωή, δεν είναι ικανή να σκοτώσει με την ευκολία ενός άνδρα»
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:
Ο Ματέι Βισνιέκ γεννήθηκε στη βόρεια Ρουμανία, το 1956. Σπούδασε στο Βουκουρέστι φιλοσοφία και ξεκίνησε τη συγγραφική του δραστηριότητα.
Το 1984 βραβεύεται η συλλογή «Ο σοφός την ώρα του τσαγιού». Αντίθετα, τα θεατρικά του έργα απαγορεύτηκαν όλα από τη λογοκρισία.
Τον Σεπτέμβριο του 1987 ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο. Από τότε ζει στη Γαλλία, εργάζεται ως δημοσιογράφος στο ραδιοφωνικό σταθμό Radio France Internationale και γράφει θεατρικά έργα στα γαλλικά.
Από το 1992 η παρουσία του στις γαλλικές σκηνές είναι διαρκής, με περισσότερα από 20 έργα, ανάμεσα στα οποία: «Τα άλογα στο παράθυρο»,« Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης», «Πώς να γίνω πουλί», «Ζητείται ηλικιωμένος κλόουν», «Μηχανή Τσέχωφ», «Η ιστορία του κομμουνισμού παρουσιασμένη σε ψυχοπαθείς»,«Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» κ.α
Έργα του έχουν ανέβει σ’ όλο τον κόσμο.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Συγγραφέας: Ματέι Βισνιέκ
Μετάφραση: Νατάσα Σίδερη
Σκηνοθεσία: Στέλιος Πατσιάς
Σκηνικά - Κοστούμια: Μαρία Παλάντζα
Σχεδιασμός φωτισμών: Ναυσικά Χριστοδουλάκου
Μουσική σύνθεση: Γιώργος Κασσαβέτης
Φωτογραφίες - trailer: Archlabyrinth
Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη
Ερμηνεύουν: Νικόλ Δημητρακοπούλου, Σοφία Παλάντζα
Συμμετέχουν: Αντώνης Παπαδάκης και Λευτέρης Καταχανάς
Τρέιλερ: https://www.youtube.com/watch?v=JIOxe5xLQ2I
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Πρεμιέρα: 13 Μαρτίου
Ημερομηνίες: από 13 Μαρτίου έως 25 Απριλίου
Ημέρες & ‘Ώρες παραστάσεων: Τετάρτη & Πέμπτη στις 21:00
Διάρκεια: 90’ (χωρίς διάλειμμα)
Τιμή εισιτηρίου: 15€ (γενική είσοδος), 12€ (μειωμένο)
Κρατήσεις τηλεφωνικά στο : 210 3426736 και στο more.gr
https://www.more.com/theater/to-soma-tis-gynaikas-os-pedio-maxis/
Χώρος: Θέατρο Χώρος
Διεύθυνση: Πραβίου 6-8, Βοτανικός, 11855
Παραγωγή: OneTwoFree Theatre
Η παράσταση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.
Under the auspices and with the financial support of the Ministry of Culture.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου