Μαριάντζελα Κατσιαβριά: "Η αγάπη υιοθετεί έναν ρόλο τιμωρίας στο συγκεκριμένο έργο".

Ο τίτλος του έργου σας είναι τολμηρός και προκαλεί έντονη εντύπωση. Ποιο ήταν το σκεπτικό πίσω από την επιλογή αυτού του τίτλου;

Η αλήθεια είναι πως έχω έρθει πολλές φορές αντιμέτωπη με αυτή την ερώτηση, όπως και με τη διερώτηση αν αυτή μου η επιλογή στον τίτλο είχε ως σκοπό να προκαλέσει και ίσως με αυτόν τον τρόπο να προσελκύσει περισσότερη προσοχή στο έργο μου. Δε ξέρω αν ενδόμυχα κάτι από αυτά ισχύει, αλλά ο τίτλος δημιουργήθηκε πριν τον ίδιο το έργο. Ίσως κάπως το έργο εντέλει να χτίστηκε γύρω από αυτόν. Μου βγήκε αυθόρμητα ένα βράδυ σαν μια δήλωση και σκέφτηκα πως πράγματι θα μπορούσε να αποτελέσει έναν ενδιαφέροντα τίτλο. Από αυτόν γεννήθηκε και όλη η ιστορία.

Η ιστορία της Α και του Κ περιγράφεται ως ένας αέναος κύκλος συνύπαρξης με διαφορετικούς ρόλους. Πώς προσεγγίζετε την έννοια της ταυτότητας μέσα από αυτούς τους χαρακτήρες;

Η ταυτότητα σαν έννοια είναι πράγματι από του βασικούς πυρήνες του συγκεκριμένου έργου. Συγκεκριμένα η εναλλαγή της ταυτότητας ανάλογα με το εκάστοτε σχεσιακό ή κοινωνικό πλαίσιο αλλά και οι έμφυλες εκδηλώσεις μέσω της υιοθέτησης συγκεκριμένων ταυτοτήτων. Οι πολλαπλές ταυτότητες που υιοθετούν οι δύο χαρακτήρες του έργου έχουν στόχο να αναδείξουν αφενός τους τρόπους με τους οποίους οι ταυτότητες δομούνται και αφετέρου να ασκήσουν μια κριτική στην ευκολία με την οποία φέρουμε ταυτότητες που δεν επιλέξαμε συνειδητά να υιοθετήσουμε σε όλες τις διαφορετικές μορφές σχέσεων που δομούμε.

Το όνομα «Αγάπη» για το μωρό έχει ισχυρό συμβολισμό. Τι εκπροσωπεί η Αγάπη στο έργο σας και πώς συνδέεται με την τιμωρία που αναφέρετε;

Η αγάπη υιοθετεί έναν ρόλο τιμωρίας στο συγκεκριμένο έργο. Ενσαρκώνει το διαγενεακό τραύμα, τη διαιώνιση των έμφυλων καταπιέσεων και τη βία. Αποτελεί το προϊόν μιας μικρής επανάστασης. Μιας άρνησης της Α να ασκήσει βία απέναντι στον Κ. Έρχεται σαν υπενθύμιση της μοίρας από την οποία δεν μπορείς να ξεφύγεις. Η ίσως και των τραυμάτων που θα επανέρχονται ξανά και ξανά μέχρι να τα αντιμετωπίσεις πραγματικά. Η τιμωρία λοιπόν που φέρει η γέννηση αυτού του μωρού στο συγκεκριμένο έργο έχει να κάνει περισσότερο με τη συμμόρφωση που η κοινωνία πάντα βρίσκει έναν τρόπο να απαιτεί από εμάς. Ακόμα δηλαδή κι αν βρεις το θάρρος να ξεφύγεις από το τραύμα σου θα καταλάβεις πως το επόμενο πράγμα που πρέπει να πολεμήσεις είναι αυτό που η κοινωνία αναμένει από εσένα. Ειδικότερα αυτό που η κοινωνία περιμένει από εσένα ως μια γυναίκα.

Η απόφαση της Α να σπάσει τη «λούπα» σηματοδοτεί μια επανάσταση ή μια απόδραση; Πώς διαχειρίζεστε το θέμα της ελευθερίας και της μοίρας στο κείμενό σας;

Μάλλον και τα δυο. Άλλωστε το θάρρος της απόδρασης είναι μια μορφή επανάστασης. Η ελευθερία στο συγκεκριμένο έργο παρουσιάζεται ως μια επιλογή, ως μια δράση που το άτομο μπορεί να κάνει πραγματικότητα οπότε το αποφασίζει. Η μοίρα από την άλλη έρχεται σαν υπενθύμιση πως όσο κι αν θέλουμε να πιστεύουμε πως έχουμε τη δύναμη να έχουμε ή όχι την ελευθερία μας υπάρχουν άλλες δυνάμεις που το αποφασίζουν για εμάς. Από την άλλη η μοίρα και η ελευθερία σαν έννοιες εξετάζονται και κριτικά. Έχουμε εν τέλει ευθύνη αν αρνούμαστε να αποδράσουμε από λούπες ευκολίας μέσα από τις οποίες στερούμαστε την ελευθερία μας; Μήπως η μοίρα είναι άλλη μια παρηγορητική ανώτερη αξία που μας απαλλάσσει από το βάρος των ευθυνών των επιλογών μας;

Το έργο σας φαίνεται να θίγει ζητήματα όπως η τοξική συνύπαρξη, οι ανθρώπινες σχέσεις και οι ρόλοι. Τι σας ενέπνευσε να γράψετε αυτήν την ιστορία;

Μια προσωπική μου ανάγκη να μιλήσω για τον έρωτα και τη σεξουαλικότητα όπως εγώ τα έχω βιώσει. Τις διάφορες μορφές σχέσεων που έχω παρατηρήσει να ξεδιπλώνονται γύρω μου και τις τοξικές δυναμικές που φαίνεται να βρίσκουν πάντα τρόπους να εμφανίζονται σε αυτές.

Ως νέα συγγραφέας και μέλος της ομάδας Atropa Belladonna, πώς βλέπετε τη θέση των νέων δημιουργών στον χώρο της θεατρικής γραφής στην Ελλάδα;

Σίγουρα πρόκειται για έναν κλειστό και μερικές φορές άδικο κύκλο. Τα άτομα που ασχολούνται με τη τέχνη και ειδικότερα με το θέατρο στην Ελλάδα έχουν μια μεγάλη άρνηση να αφήσουν πίσω τους το παρελθόν και να δώσουν χώρο σε κάτι νέο. Σε αυτό το πλαίσιο η τέχνη και ειδικά εκείνη που έχει ανάγκη τα θεσμικά πλαίσια για να υπάρξει αναγκάζεται να συντηρητικοποιηθεί. Ταυτόχρονα πρόκειται για άλλον έναν χώρο στον οποίο η κακοποίηση είναι κανονικοποιημένη και πλήρως συγκεκαλυμένη. Προσωπικά κατάλαβα νωρίς πως δε συμφωνώ ηθικά με τον τρόπο που λειτουργεί το θέατρο στην Ελλάδα. Ευτυχώς φυσικά δεν είμαι μόνη μου σε αυτό. Υπάρχουν πολλά νέα άτομα που αγαπούν τη τέχνη τους και είναι εξαιρετικά καλά σε αυτό που κάνουν αλλά δε θέλουν να χάσουν τον εαυτό τους μέσα σε αυτό που απαιτεί ο χώρος. Γι αυτό πιστεύω πως η δημιουργία μικρών ομάδων μπορεί να αποτελέσει μια απελευθερωτική πράξη. Γιατί ξαφνικά δίνεται χώρος από εμάς για εμάς με τους τρόπους που εμείς το έχουμε ανάγκη.

Η συγγραφή θεατρικών έργων είναι ένα ιδιαίτερο είδος γραφής. Πώς σας επηρέασε η φοίτησή σας στη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής και τι σας προσέφερε στη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής σας ταυτότητας;

Μέχρι να αρχίσω τα σεμινάρια στο θέατρο Πορεία δεν είχα σκεφτεί ποτέ πως θα μπορούσα να γράφω θεατρικά έργα. Γενικά δεν είχα φανταστεί πως θα μπορέσω ποτέ να γράψω όντως κάτι. Υπήρχε πάντα μέσα μου σαν ένα παιδικό όνειρο που ήταν δεδομένο πως δε θα γίνει πραγματικότητα. Οι δάσκαλοί μου στο Πορεία λοιπόν μα κυριότερα οι συμμαθήτριες και συμμαθητές μου μου έμαθαν να πιστεύω σε μενα και σε όσα έχω ανάγκη να πω. Με βοήθησαν να καταλάβω πως η τέχνη και ειδικά η συγγραφή που είναι φύσει μοναχική χρειάζεται την κοινότητα για να επιβιώσει. Χωρίς τους ανθρώπους μου δε θα είχα καταφέρει τίποτα. Αυτό σαν παραδοχή θα το οφείλω πάντα στις αξίες που μου καλλιέργησαν οι δάσκαλοί μου.

Οι σπουδές σας στις Σπουδές Φύλου φαίνεται να επηρεάζουν τη θεματολογία και την οπτική σας. Πώς ενσωματώνετε ζητήματα φύλου και ταυτότητας στα έργα σας;

Ακόμα βρίσκομαι σε μια φάση της ζωής μου που προσπαθώ να τελειώσω το προπτυχιακό μου στις πολίτικες επιστήμες και ένας από τους στόχους μου είναι να ακολουθήσω μεταπτυχιακές σπουδές στον κλάδο των σπουδών φύλου. Στα έργα μου αυτά τα ζητήματα πάντα θα υπάρχουν. Ακόμα κι αν η έκδηλη θεματική ενός κειμένου μου δεν είναι πάντα αυτή, οι ταυτότητες που φέρω και ο τρόπος με τον οποίο έχω κοινωνικοποιηθεί, αλλά και η ανάγκη μου να μιλήσω για προσωπικά βιώματα θα κάνουν τα έργα μου να διέπονται πάντα από έμφυλα ζητήματα και προβληματικές.

Η θεατρική ομάδα σας, Atropa Belladonna, φαίνεται να αποτελεί έναν χώρο δημιουργικής έκφρασης και πειραματισμού. Ποιοι είναι οι στόχοι σας ως ομάδα;

Αυτό το διάστημα, μετά την περσινή μας διάκριση στο φεστιβάλ OFF-OFF του Θεάτρου Eπι Κολωνώ πρόκειται να ανεβάσουμε ξανά την παράστασή μας «Όνομα μητρός Λίλιθ» στο ίδιο θέατρο στα πλαίσια του φεστιβάλ Μπιζζ τον Μάϊο για 10 περίπου παραστάσεις. Έχουμε επικεντρωθεί λοιπόν στο να δουλέψουμε για αυτό όσο το δυνατόν περισσότερο και να δημιουργήσουμε κάτι για το οποίο θα είμαστε περήφανες.

Τι μήνυμα θέλετε να αφήσετε στους θεατές και αναγνώστες του έργου σας; Πώς ελπίζετε να επηρεάσετε το κοινό μέσα από την ιστορία της Α, του Κ, και της Αγάπης;

Δε ξέρω αν θέλω να επηρεάσω κάποιο άτομο. Μου φαίνεται μια πολύ μεγάλη ευθύνη για την οποία δε νιώθω πως είμαι έτοιμη. Θα ήθελα όμως από αυτό το κείμενο τα άτομα να νιώσουν πως δεν είναι μόνα. Πως βιώματα που μοιάζουν μοναχικά και τραυματικά μπορεί να είναι κοινά και το μοίρασμα αυτών πάντα θα είναι απελευθερωτικό και θεραπευτικό.

 Oι φωτογραφίες είναι από τη Ρεγγίνα Κορκοβέλου 

Της Αλεξίας Βλάρα, 3/2/2025