O SONKE ...ΠΑΕΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ ΜΕ ΚΑΡΟΥΖΕΛ

 

SONKE

«Blaue Reiter»

Αφιέρωμα στα καρουζέλ

 

Στον χώρο τέχνης G.E. Kapopoulos στο Μοναστηράκι

 

Έναρξη 19 Οκτωβρίου

 

Μια νέα ενότητα έργων, όπου πρωτοστατούν τα καρουζέλ, παρουσιάζει ο Sonke στην ατομική του έκθεση, με τίτλο «Blaue Reiter» («Γαλάζιος Καβαλάρης») που φιλοξενείται στον χώρο τέχνης G.E. Kapopoulos στο Μοναστηράκι από τις 19 Οκτωβρίου. Ο Sonke αισθάνεται οικεία σ αυτήν την down town πλευρά της Αθήνας, εκεί όπου ανθεί το street art, του οποίου αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους στη χώρα μας. Το curating της έκθεσης υπογράφει η Νίκη Καποπούλου.

Ο σύγχρονος καλλιτέχνης, με την ποπ αρτ αισθητική,  στον νέο κύκλο δουλειάς του, καταβυθίζεται στην παιδική του ηλικία, ανασύρει μνήμες από το λούνα-παρκ και στέκεται ιδιαίτερα στα καρουζέλ που στροβιλίζονται αρμονικά, για να μας οδηγήσουν σε κόσμους ονειρικούς. Το μπλε άλογο έρχεται να γίνει το όχημα απόδρασης, ένα δυνατό σύμβολο κίνησης και αναγέννησης που σηματοδοτεί την ελευθερία και την ψυχική ανάτασή μας.

Οι έφιππες κοπέλες με τα ξέπλεκα μαλλιά και οι αναβάτες με τα σπαθιά γίνονται οι εκφραστές της ανεμελιάς. Ωστόσο οι μορφές παραμένουν μελαγχολικές, καθώς τα πρόσωπα γέρνουν στο πλάι και τα μάτια παραμένουν κλειστά. Τα χρώματα είναι έντονα, σαν τους μαρκαδόρους της παιδικής ιχνογραφίας. Ο Sonke δίνει χρώμα στα καρουζέλ και τα άλογα του, κρατώντας το ασπρόμαυρο για τις φιγούρες του. Άλλες φορές στη θέση του αλόγου βάζει ένα αυτοκινητάκι ή αεροπλανάκι, αγαπημένα σύμβολα της παιδικής ηλικίας.  Τα πουλιά που πετούν γύρω τους, γίνονται ένα με τα καρουζέλ του και συνδέουν τους κύκλους δουλειάς του καλλιτέχνη.

Ο Sonke κάνει μια νοητή, ασυνείδητη, συνάντηση με τον Καντίνσκι και το κίνημα του «Γαλάζιου Καβαλάρη», εκατό και πλέον χρόνια μετά την ίδρυση του, αποδεικνύοντας ότι η μεγάλη τέχνη ανατροφοδοτείται, γεννά νέες εμπνεύσεις που γεφυρώνουν το παρελθόν με το μέλλον.  

Όπως σημειώνει η ιστορικός τέχνης Ίρις Κρητικού, αναφορικά με τον νέο κύκλο έργων του Sonke:  

«Κινούμενος ανάμεσα στην urban art και την αστείρευτη δυνατότητα του στροβιλιστικού αρχαιοελληνικού σχεδίου αλλά και του στιλπνού ονειρικού γοτθικού χρώματος, ισορροπώντας ανάμεσα στη ρυθμική ασπρόμαυρη καμπύλη επανάληψη της γραμμής και την κύκλια αφήγηση του νυχτερινού μπλε τοπίου, αιωρούμενος ανάμεσα στους έφιππους ακροβάτες του Chagall και σε παιδικές μονοκονδυλιές που ακουμπούν σε φτερά πηγαίας και ανεξάντλητης φαντασίας, προτείνοντας απεικονιστικά αφηγήματα που ανατρέπουν το συμβατό και διασχίζοντας με θάρρος και χιούμορ τη νεραϊδοχώρα του νου, ο Sonke στη νέα του έκθεση σχεδιάζει ένα μαγικό και περιστρεφόμενο έφιππο συγκινησιακό σύμπαν με ανεξερεύνητα βάθη και καλλιγραφικά περιγράμματα. Αγνοώντας με χάρη κάθε τρέχοντα παγκόσμιο περιορισμό, λιγνά κορίτσια με ξέπλεκα παραμυθένια μαλλιά που ελαύνουν ανάλαφρα επάνω σε άλογα, τρυφεροί μονόκεροι που εξέρχονται διστακτικά από τη νήσο της ουτοπίας, νυχτερινά καρουσέλ εν κινήσει με αινιγματικούς αναβάτες και ξύλινα κουνιστά αλογάκια που καταμεσής ενός αθέατου παιδικού δωματίου καλπάζουν εντέλει σε σκοτεινά δάση, φωλιάζουν στην ενδοχώρα της συναρπαστικής ετούτης και περιπετειώδους ενόρασης.       

Σύμφωνα με την ερμηνευτική των ονείρων, το μπλε άλογο αναγγέλλει την εκπλήρωση κάποιας μύχιας ευχής σε αναπάντεχο χρόνο. Αφήνοντας το βλέμμα να εισχωρήσει ευφορικά στα έργα ετούτα του Sonke που κατά κάποιον τρόπο νιώθω ότι αποτελούν μέρος ονείρων και μαζί μια δική του προσωπική ευχή, βυθιζόμενη στις εύθραυστες αυτές νεορομαντικές και μαζί τόσο σύγχρονες οραματικές αφηγήσεις όπου οι ήρωες σαν νέοι ιππότες ακολουθούν απάτητα μονοπάτια και όπου η βαθυκύανη χρωματική κλίμακα είναι κατά κύριο λόγο ψυχική, ανακαλώ έναν ακόμη στίχο της Mary Oliver από την ποιητική συλλογή της «Blue Horses»: «η μαγεία ορισμένες φορές, έχει ρίζες βαθύτερες από τη λογική…».

Έναρξη έκθεσης: Δευτέρα 19 Οκτωβρίου (Από τις 11.00 – 21.00) Διάρκεια έκθεσης ως την 1^η Νοεμβρίου.

G.E. Kapopoulos: Νορμάνου 3, 10555 Μοναστηράκι, τηλ. 2103216593, 2106833048, e-mail:info@kapopoulosart.gr

Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη 10.00-15.00, Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 10.00-18.00, Σάββατο, Κυριακή 10.00-16.00.

 

«Ονειρεύτηκα ένα μπλε άλογο»

 

 

I’ll just leave you with this. I don’t care how many angels can dance on the head of a pin. It’s enough to know that for some people, they exist, and that they dance.

 

                                                    Mary Oliver, Blue Horses

 

 

Round and round like a horse on a carousel, we go,

Will I catch up to love? I could never tell, I know,

Chasing after you is like a fairytale, but I,

Feel like I'm glued on tight to this carousel…

      

 

                        Melanie Martinez, Carousel       

 

 

Μελετώντας τη νέα ενότητα έργων του χαρισματικού Sonke, τη σκέψη μου μονοπώλησε ευθύς το βραχύβιο, λαμπερό κίνημα του Γαλάζιου Καβαλάρη. Τον Ιανουάριο του 1909, ο Wassily Kandinsky ίδρυσε μια ομάδα νέων καλλιτεχνών του Μονάχου που μοιράζονταν μαζί του την επιθυμία απόσχισης από το ισχύον εκθεσιακό καθεστώς, έχοντας υιοθετήσει ένα εξπρεσιονιστικό ύφος που αντλούσε απεικονιστικά στοιχεία τόσο από τον Φωβισμό όσο και από το κίνημα του Συμβολισμού. Το 1911, ο ίδιος και ο Franz Marc, αποσπώμενοι από τον Συνεταιρισμό των Νέων Καλλιτεχνών καθώς έκριναν ότι έχοντας πλέον  τραπεί σε μια συνθήκη πιο αυστηρά παραδοσιακή, δεν τους εξέφραζε πλέον, αλλά και μοιραζόμενοι ένα κοινό ενδιαφέρον για την αφαιρετική φόρμα στη ζωγραφική, την ξυλογραφία και το πρισματικό χρώμα στο οποίο απέδιδαν πνευματικές αξίες, ίδρυσαν στο Μόναχο, από κοινού με ομοϊδεάτες τους ρώσους και γερμανούς δημιουργούς, το καλλιτεχνικό κίνημα του Γαλάζιου Καβαλάρη (Der Blaue Reiter). Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, πραγματοποιήθηκε στην πόλη η πρώτη έκθεση του νέου κινήματος, με επιπλέον μέλη καλλιτέχνες όπως οι Paul Klee, August Macke, Gabriele Münter και Marianne von Werefkin. Ο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911-14) και η Γέφυρα (Die Brücke) που είχε ιδρυθεί το 1905, υπήρξαν δυο θεμελιώδη κινήματα για την πορεία του Εξπρεσιονισμό στην Ευρώπη. *

Το όνομα της ομάδας «Blaue Reiter» προερχόταν από έναν ομότιτλο πίνακα του 1903, ζωγραφισμένο από τον Kandinsky. Ολοκληρωμένος σε πρώιμο, συμβολικό στιλ, ο πίνακας αποτέλεσε σταθμό αναφοράς για τον καλλιτέχνη, καθώς, για πρώτη φορά, διατύπωνε εδώ τη φόρμα και το χρώμα με λιγότερο διακριτά όρια. Το 1911, έτος ίδρυσης της ομάδας, ο τίτλος αυτός είχε σταδιακά αποκτήσει ένα νέο νόημα, λόγω των παράλληλων σχετικών γραπτών των Kandinsky και Marc, ενώ το 1912, οι ίδιοι εξέδωσαν το «Αλμανάκ του Γαλάζιου Καβαλάρη», χρησιμοποιώντας ως εξώφυλλο μια ξυλογραφία φιλοτεχνημένη από τον Kandinsky. Κύριο σώμα του Αλμανάκ ήταν μια συλλογή από δοκίμια για την τέχνη, ένα πειραματικό θεατρικό έργο αλλά και περισσότερες από 140 αναπαραγωγές έργων πρωτόγονης, λαϊκής και παιδικής τέχνης που ως σύνολο απαντούσε στο αδιέξοδο της δυτικής αναπαραστατικής παράδοσης και έθιγε την ανάγκη της ανανέωσης.

Και για τους δύο ζωγράφους, το μπλε χρώμα συνδεόταν με μια έντονη, μυστικιστική πνευματικότητα. Ο Franz Marc αποτύπωνε τα αγαπημένα του άλογα σε πολλούς πίνακές του (μεταξύ των οποίων το περίφημο «Μπλε άλογο I» και τα «Μεγάλα μπλε άλογα» του 1911), προτείνοντάς τα ως σύμβολα αναγέννησης, συνδιαλεγόμενος με τις αρχές του πριμιτιβισμού και υπαινισσόμενος την ανάγκη επιστροφής στη φύση, ενώ, για τον Kandinsky, ο αναβάτης μεταξύ άλλων λειτουργούσε σαν σύμβολο κίνησης σε πεδία πέρα από τη ρεαλιστική ζωγραφική, σηματοδοτώντας την ελευθερία, την ψυχική δύναμη, αλλά και την επιθυμητή μετάβαση από την αναπαράσταση του κόσμου στην ουράνια αφαίρεση. Το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο πρώιμος θάνατος των Macke και Marc και ο αναγκαστικός επαναπατρισμός του Kandinsky στη Ρωσία, σήμαναν και το τέλος του Γαλάζιου Καβαλάρη. Η επίδρασή του, ωστόσο, στη μετέπειτα πορεία της τέχνης υπήρξε σημαίνουσα, καθώς, αναπτύσσοντας τις αρχές τις αφαίρεσης και της πνευματικότητας, έδωσε ως κίνημα τη σκυτάλη τόσο στη διατύπωση του Σουπρεματισμού από τον Malevich στη Ρωσία, όσο και στην ανάπτυξη του κινήματος De Stijl και στη συνέχεια του Bauhaus στη Ευρώπη αλλά και αργότερα, στη διάδοση του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού στην Αμερική με εκπροσώπους  καλλιτέχνες τόσο σημαντικούς όσο ο Pollock, ο Gorky και ο Rothko.

 

Κινούμενος -έναν αιώνα μετά- ανάμεσα στην urban art και την αστείρευτη δυνατότητα του στροβιλιστικού αρχαιοελληνικού σχεδίου αλλά και του στιλπνού ονειρικού γοτθικού χρώματος, ισορροπώντας ανάμεσα στη ρυθμική ασπρόμαυρη καμπύλη επανάληψη της γραμμής και την κύκλια αφήγηση του νυχτερινού μπλε τοπίου, αιωρούμενος ανάμεσα στους έφιππους ακροβάτες του Chagall και σε παιδικές μονοκονδυλιές που ακουμπούν σε φτερά πηγαίας και ανεξάντλητης φαντασίας, προτείνοντας απεικονιστικά αφηγήματα που ανατρέπουν το συμβατό και διασχίζοντας με θάρρος και χιούμορ τη νεραϊδοχώρα του νου, ο Sonke στη νέα του έκθεση σχεδιάζει ένα μαγικό και περιστρεφόμενο έφιππο συγκινησιακό σύμπαν με ανεξερεύνητα βάθη και καλλιγραφικά περιγράμματα. Αγνοώντας με χάρη κάθε τρέχοντα παγκόσμιο περιορισμό, λιγνά κορίτσια με ξέπλεκα παραμυθένια μαλλιά που ελαύνουν ανάλαφρα επάνω σε άλογα, τρυφεροί μονόκεροι που εξέρχονται διστακτικά από τη νήσο της ουτοπίας, νυχτερινά καρουσέλ εν κινήσει με αινιγματικούς αναβάτες και ξύλινα κουνιστά αλογάκια που καταμεσής ενός αθέατου παιδικού δωματίου καλπάζουν εντέλει σε σκοτεινά δάση, φωλιάζουν στην ενδοχώρα της συναρπαστικής ετούτης και περιπετειώδους ενόρασης.       

 

Σύμφωνα με την ερμηνευτική των ονείρων, το μπλε άλογο αναγγέλλει την εκπλήρωση κάποιας μύχιας ευχής σε αναπάντεχο χρόνο. Αφήνοντας το βλέμμα να εισχωρήσει ευφορικά στα έργα ετούτα του Sonke που κατά κάποιον τρόπο νιώθω ότι αποτελούν μέρος ονείρων και μαζί μια δική του προσωπική ευχή, βυθιζόμενη στις εύθραυστες αυτές νεορομαντικές και μαζί τόσο σύγχρονες οραματικές αφηγήσεις όπου οι ήρωες σαν νέοι ιππότες ακολουθούν απάτητα μονοπάτια και όπου η βαθυκύανη χρωματική κλίμακα είναι κατά κύριο λόγο ψυχική, ανακαλώ έναν ακόμη στίχο της Mary Oliver από την ποιητική συλλογή της «Blue Horses»: «η μαγεία ορισμένες φορές, έχει ρίζες βαθύτερες από τη λογική…». **

 

 

                                                          Ίρις Κρητικού

                                                           Σεπτέμβριος 2020Αρχή φόρμας

 

ABOUT BLUE HORSES

In this stunning collection of new poems, Mary Oliver returns to the imagery that has defined her life’s work, describing with wonder both the everyday and the unaffected beauty of nature.

Herons, sparrows, owls, and kingfishers flit across the page in meditations on love, artistry, and impermanence. Whether considering a bird’s nest, the seeming patience of oak trees, or the artworks of Franz Marc, Oliver reminds us of the transformative power of attention and how much can be contained within the smallest moments.

At its heart, Blue Horses asks what it means to truly belong to this world, to live in it attuned to all its changes. Humorous, gentle, and always honest, Oliver is a visionary of the natural world.

Αρχή φόρμας

ABOUT BLUE HORSES

In this stunning collection of new poems, Mary Oliver returns to the imagery that has defined her life’s work, describing with wonder both the everyday and the unaffected beauty of nature.

Herons, sparrows, owls, and kingfishers flit across the page in meditations on love, artistry, and impermanence. Whether considering a bird’s nest, the seeming patience of oak trees, or the artworks of Franz Marc, Oliver reminds us of the transformative power of attention and how much can be contained within the smallest moments.

At its heart, Blue Horses asks what it means to truly belong to this world, to live in it attuned to all its changes. Humorous, gentle, and always honest, Oliver is a visionary of the natural world.

 

 

* Βλ και https://www.sothebys.com/en/art-movements/der-blaue-reiter

** Mary Oliver, Blue Horses, Penguin Random House, 2016.

Στη ποιητική συλλογή της Oliver που εξυμνεί με χιούμορ και τρυφερότητα το σιωπηλό θαύμα της φύσης, ερωδιοί, σπουργίτια και κουκουβάγιες, συνδιαλέγονται με την τέχνη και την αγάπη, ανάμεσα στις βελανιδιές και τα ονειρικά έργα του Franz Marc με τα παραμυθένια ελεύθερα μπλε άλογα που κοσμούν και το εξώφυλλο του βιβλίου.