Ο Στέφανος Καρυδάκης είναι σκηνοθέτης, συγγραφέας και καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου Σαλαμίνας. Με βαθιά αγάπη για την ποίηση, τη λογοτεχνία και τη θεατρική δημιουργία, έχει αφιερώσει την καλλιτεχνική του πορεία στη διερεύνηση του ανθρώπινου ψυχισμού μέσα από δυνατά κείμενα και προσεγμένες σκηνικές συνθέσεις.
Το τελευταίο του έργο, «Επέκεινα της Επιστροφής», είναι μια θεατρική προσέγγιση της ζωής και του έργου του Κωνσταντίνου Καβάφη, που αναδεικνύει τη διαχρονικότητα του λόγου του και τη σχέση του ποιητή με την Αλεξάνδρεια. Η παράσταση, που θα κάνει πρεμιέρα στην Αίγυπτο με την υποστήριξη των Ελληνικών Κοινοτήτων Καΐρου & Αλεξάνδρειας, καθώς και σημαντικών πολιτιστικών φορέων, αποτελεί ένα ακόμα δείγμα της ικανότητάς του να παντρεύει την ιστορία, την ποίηση και το θέατρο με μοναδικό τρόπο.
Ο Στέφανος Καρυδάκης δεν είναι απλώς ένας σκηνοθέτης· είναι ένας αφηγητής ιστοριών που μιλούν στην καρδιά. Οι παραστάσεις του ξεχωρίζουν για τη βαθιά τους συναισθηματική φόρτιση, την ατμοσφαιρική σκηνογραφία και την προσεγμένη αισθητική. Κάθε νέο του βήμα αποτελεί μια πρόσκληση στο κοινό να ανακαλύψει την τέχνη μέσα από μια νέα, συναρπαστική οπτική.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, μας μιλά για την έμπνευσή του, τις προκλήσεις της δημιουργίας και το πώς το θέατρο μπορεί να γίνει γέφυρα ανάμεσα σε πολιτισμούς και εποχές.
1. Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που
αντιμετωπίσατε κατά τη συγγραφή του έργου «Επέκεινα της Επιστροφής»;
Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν η ισορροπία μεταξύ του βιογραφικού στοιχείου και της
θεατρικής αφήγησης. Ήθελα να αποδώσω την προσωπικότητα του Καβάφη με τρόπο που
να μην είναι απλώς μια ιστορική καταγραφή, αλλά να δίνει χώρο στη φαντασία, στο
συναίσθημα και στη θεατρική μαγεία. Επίσης, η σύνδεση των ποιημάτων του με τη
δράση του έργου χωρίς να φαίνονται ως απλή απαγγελία, αλλά ως ζωντανά κομμάτια
της αφήγησης, αποτέλεσε ένα ακόμα στοίχημα.
2. Πώς επιλέξατε τους ηθοποιούς για τους
ρόλους του έργου και τι αναζητούσατε σε αυτούς;
Αναζητούσα ηθοποιούς με βαθιά συναισθηματική νοημοσύνη, ικανούς να αποδώσουν τη
λεπτότητα και την εσωτερικότητα που απαιτεί ένα έργο βασισμένο στον Καβάφη.
Ήθελα ανθρώπους που θα μπορούσαν να κατανοήσουν όχι μόνο την ιστορία του ποιητή
αλλά και τη βαθύτερη αίσθηση των λέξεών του, τη μουσικότητα του λόγου του και
το βάθος των σιωπών του. Επίσης, ήταν σημαντικό να υπάρχει χημεία ανάμεσα στους
ηθοποιούς, ώστε να αποδοθεί η οικειότητα και η συναισθηματική ένταση που έχει
το έργο.
3. Ποια είναι η σημασία του τίτλου
«Επέκεινα της Επιστροφής» και πώς συνδέεται με το περιεχόμενο του έργου;
Ο τίτλος είναι μια αναφορά στο μεταίχμιο ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον,
στη ζωή και την αιωνιότητα. Ο Καβάφης έζησε σε μια διαρκή αναζήτηση, μια
επιστροφή στις μνήμες του, αλλά το έργο τον τοποθετεί «πέρα από αυτή την
επιστροφή», σε μια σφαίρα όπου η ποίησή του συνεχίζει να υπάρχει και να
συνομιλεί με εμάς. Είναι ένα ταξίδι που δεν έχει τέλος, γιατί τα ποιήματά του
συνεχίζουν να αναπνέουν και να μεταδίδουν το νόημά τους σε κάθε νέα εποχή.
4. Πώς ενσωματώνονται οι προβολές
(projections) στην παράσταση και τι ρόλο παίζουν στη σκηνική αφήγηση;
Οι προβολές λειτουργούν ως μια προέκταση της σκέψης του Καβάφη. Δεν είναι απλώς
σκηνικό, αλλά μια ζωντανή απεικόνιση του εσωτερικού του κόσμου. Μέσα από
εικόνες της Αλεξάνδρειας, ιστορικές αναφορές, ατμοσφαιρικά στοιχεία και
ποιητικούς συμβολισμούς, βοηθούν το κοινό να «βυθιστεί» στην ψυχολογία του
ήρωα, να αισθανθεί τον εγκλωβισμό, τη νοσταλγία, αλλά και τη διαχρονικότητα του
έργου του.
5. Ποια είναι η ανταπόκριση του
αιγυπτιακού κοινού στην παράσταση και πώς επηρεάζει αυτό την προσέγγισή σας;
Αν και βρισκόμαστε ακόμα στην προετοιμασία της παράστασης, τα μηνύματα που
λαμβάνουμε από τις αντιδράσεις στα κοινωνικά μας δίκτυα και τις πληροφορίες που
μας μεταφέρουν οι Αιγύπτιοι ηθοποιοί μου, δείχνει πως το κοινό μάς περιμένει με
μεγάλο ενδιαφέρον και αγάπη. Η Αλεξάνδρεια, ως πόλη του Καβάφη, έχει ένα κοινό
που γνωρίζει βαθιά το έργο του, ενώ και στο Κάιρο υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για
την παράσταση. Αυτό μας δίνει ακόμη μεγαλύτερη ευθύνη να αποδώσουμε με σεβασμό
και ακρίβεια την ατμόσφαιρα και το πνεύμα του Καβάφη στη σκηνή.
6. Πώς η μουσική συμβάλλει στη δημιουργία
της ατμόσφαιρας της παράστασης και ποια ήταν η διαδικασία επιλογής της;
Η μουσική παίζει καθοριστικό ρόλο στη συναισθηματική δυναμική της παράστασης.
Βοηθά στη δημιουργία της ατμόσφαιρας, στην ένταση των στιγμών και στην
υπογράμμιση των ποιητικών εικόνων. Επειδή ήθελα η μουσική να υπηρετεί απόλυτα
το όραμα της παράστασης, ανέλαβα ο ίδιος την επιμέλειά της, επιλέγοντας ήχους
που δένουν με το ύφος του έργου. Συνδυάζω ελληνικά και ανατολίτικα μουσικά
στοιχεία, καθώς ο Καβάφης ανήκει και στις δύο αυτές κουλτούρες. Το ηχητικό
τοπίο εναλλάσσεται από μελωδικές και λυρικές στιγμές μέχρι πιο δυναμικές
συνθέσεις που τονίζουν την εσωτερική του πάλη και τις μεταβάσεις του έργου.
7. Ποια είναι η προσωπική σας σχέση με
την ποίηση του Καβάφη και πώς αυτή επηρέασε τη δημιουργία του έργου;
Η ποίηση του Καβάφη ήταν πάντα για μένα ένας καθρέφτης στοχασμού και
αυτογνωσίας. Οι στίχοι του έχουν αυτή τη μοναδική ικανότητα να μιλούν προσωπικά
στον αναγνώστη, να δημιουργούν μια αίσθηση οικειότητας, σαν να γράφτηκαν για
σένα. Αυτή την αίσθηση ήθελα να μεταφέρω και στο κοινό μέσα από το έργο: όχι
απλώς να διηγηθώ τη ζωή του, αλλά να δείξω πώς τα ποιήματά του συνομιλούν με
τις δικές μας ζωές.
8. Ποια μηνύματα επιθυμείτε να
μεταδώσετε στο κοινό μέσα από την παράσταση;
Θέλω το κοινό να νιώσει ότι ο Καβάφης δεν είναι ένας «μακρινός» ποιητής, αλλά
ένας άνθρωπος που βίωσε όσα βιώνουμε κι εμείς: την ανάγκη να βρει την ταυτότητά
του, τη μοναξιά, την αγάπη, τη σύγκρουση με την κοινωνία. Επίσης, θέλω να
αναδείξω το διαχρονικό μήνυμα του Καβάφη: να ζούμε τη ζωή μας με αλήθεια, να
αγκαλιάζουμε τις επιλογές μας και να μην αφήνουμε τα «τείχη» να μας
περιορίσουν.
9. Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση κατά
την προετοιμασία της παράστασης στην Αίγυπτο;
Καθώς βρισκόμαστε στην τελική φάση των προβών, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η
οργάνωση μιας διεθνούς παραγωγής με δύο διαφορετικές γλώσσες, διαφορετικούς
χώρους και ένα μεικτό καστ. Έπρεπε να συνδυάσουμε την ελληνική και αιγυπτιακή
κουλτούρα χωρίς να χαθεί η ταυτότητα του έργου. Επίσης, η επιλογή των σωστών
χώρων, η τεχνική προσαρμογή των προβολών και η προετοιμασία των ηθοποιών από
διαφορετικές χώρες απαιτούσε απόλυτο συντονισμό. Είμαστε όμως ενθουσιασμένοι
για την πρεμιέρα στις 22 Μαρτίου στην Αλεξάνδρεια και στις 24 Μαρτίου στο Κάιρο
και ανυπομονούμε να μοιραστούμε το έργο με το κοινό.
10. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια
μετά την ολοκλήρωση αυτής της παραγωγής;
Υπάρχουν ήδη επαφές με διάφορους φορείς ώστε η παράσταση να έρθει και στην
Ελλάδα, με σκοπό να παρουσιαστεί στο ελληνικό κοινό. Παράλληλα, ετοιμάζω το
επόμενο μου έργο, το «Ποιος Ανακάλυψε την Αμερική;» της Χρύσας
Σπηλιώτη, το οποίο θα παρουσιαστεί στο Εδιμβούργο. Είναι ένα έργο που είχε
ξεκινήσει να στήνεται από κοινού με τη Χρύσα, αλλά δυστυχώς δεν πρόλαβε να
ολοκληρωθεί. Η παρουσίασή του στο Εδιμβούργο αποτελεί για μένα μια βαθιά
συγκινητική στιγμή, καθώς εκπληρώνεται ένα όνειρό της.
Tης Αλεξίας Βλάρα, 3/3/2025
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου