Είδαμε και προτείνουμε: ΥΠΕΡΒΑΡΟ, ασήμαντο: ΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΟ του Βέρνερ Σβαμπ

 

Ο Αυστριακός συγγραφέας Βέρνερ Σβαμπ, γνωστός για την τολμηρή, προκλητική γραφή του, συνθέτει στο ΥΠΕΡΒΑΡΟ, ασήμαντο: ΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΟ ένα ζοφερό, ωμό πορτρέτο των κοινωνικών αποκλεισμών. Η γλώσσα του είναι κοφτερή, σχεδόν μουσική, και το ύφος του ταλαντεύεται ανάμεσα στο γκροτέσκο και το σπαρακτικά ρεαλιστικό.  

Η δράση εκτυλίσσεται σε ένα καταγώγιο, έναν χώρο που μοιάζει να βρίσκεται έξω από την κοινωνία, έναν τόπο-καταφύγιο για όλους όσοι έχουν απορριφθεί από τον "καθώς πρέπει" κόσμο. Εκεί συναντάμε μια σειρά από περιθωριακές προσωπικότητες, ανθρώπους που έχουν γκρεμιστεί από το σύστημα ή έχουν επιλέξει να ζουν στο περιθώριό του.  

Σε αυτόν τον μικρόκοσμο, οι χαρακτήρες του Σβαμπ δεν είναι απλώς φιγούρες μιας μίζερης ζωής, είναι άνθρωποι που κουβαλούν απογοήτευση, καταχρήσεις, μοναξιά. Ανάμεσα σε ποτήρια αλκοόλ και αποτυχημένες προσπάθειες επικοινωνίας, αυτοί οι ήρωες φιλοσοφούν, τσακώνονται, ερωτεύονται και εξομολογούνται, δημιουργώντας ένα μωσαϊκό βαθιά ανθρώπινο, όσο και κωμικοτραγικό.  

Όμως, η εύθραυστη αυτή "κανονικότητα" του περιθωρίου ανατρέπεται όταν ένας ξένος εισβάλλει στον χώρο. Και τότε το έργο μετατρέπεται σε ένα σφοδρό, κανιβαλιστικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Το βίαιο ξέσπασμα που ακολουθεί δεν είναι απλώς μια σκηνή ωμής αγριότητας, αλλά μια αλληγορία για τις κοινωνικές συγκρούσεις, για το πώς η διαφορετικότητα μπορεί να οδηγήσει σε σύγκρουση, για το πώς η καταπίεση μπορεί να γίνει θηριωδία.  

Ο Σβαμπ, με τη μοναδική του λογοτεχνική γλώσσα, μετατρέπει την ωμότητα σε ποίηση και το φρικιαστικό σε γκροτέσκο χιούμορ. Δεν γράφει απλά για τη βία, τη διαπερνά σε κάθε πτυχή του έργου, όχι μόνο ως σωματική πράξη, αλλά ως τρόπο ύπαρξης, ως γλώσσα επικοινωνίας αυτών που δεν έχουν άλλη επιλογή. Οι χαρακτήρες του δεν διστάζουν να κατασπαράξουν ο ένας τον άλλον, κυριολεκτικά και μεταφορικά.  

Η σύγκρουση δεν είναι τυχαία: είναι αποτέλεσμα μιας κοινωνίας που φέρει την υποκρισία του εξευγενισμού, ενώ ταυτόχρονα γεννά και συντηρεί τη βία στις σκοτεινές της γωνίες. Το έργο δεν μας αφήνει περιθώριο για άνετες αποστάσεις, μας αναγκάζει να κοιτάξουμε κατάματα τις πιο σκληρές πτυχές της ανθρώπινης φύσης.  

Το έργο ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, δίνοντας στο ελληνικό κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει έναν συγγραφέα που δεν γράφει για να ευχαριστήσει, αλλά για να αφυπνίσει. Το θέατρο του Σβαμπ είναι σκληρό, αλλά ταυτόχρονα βαθιά λυρικό. Το γκροτέσκο στοιχείο δεν χρησιμοποιείται για να σοκάρει απλώς, αλλά για να απογυμνώσει τις κοινωνικές δομές και να δείξει πόσο εύθραυστες είναι οι γραμμές που χωρίζουν την "κανονική" κοινωνία από το περιθώριό της.  

Μια παράσταση που δεν φοβάται να αγγίξει το άβολο, που μας αναγκάζει να αναρωτηθούμε: πόσο απέχει ο εξευγενισμός από τη βία; Και τελικά, ποιος είναι πραγματικά ο "παράφρων" σε αυτή την ιστορία;  

Το ΥΠΕΡΒΑΡΟ, ασήμαντο: ΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΟ είναι ένα έργο που δεν προσφέρει εύκολες απαντήσεις. Είναι μια θεατρική εμπειρία ωμή, σοκαριστική, αλλά και βαθιά ανθρώπινη. Ένα έργο που αποκαλύπτει την πιο άγρια πλευρά της κοινωνίας, χωρίς ωραιοποιήσεις, χωρίς φίλτρα. Μια παράσταση απαιτητική που, είτε θα την αγαπήσετε είτε θα σας τρομάξει, σίγουρα όμως δεν θα σας αφήσει αδιάφορους.

Της Αλεξίας Βλάρα, 03/03/2025