Γιαννίσης Βαγγέλης: "Ο συνδυασμός του στιλ με το περιεχόμενο ήταν μια πρόκληση για εμένα!"

Σκοτεινός, υπαρξιακός και βαθιά ανθρώπινος, ο “Βινούσκα” του Βαγγέλη Γιαννίση δεν είναι απλώς ένα ακόμα αστυνομικό μυθιστόρημα. Είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που παλεύει με τις τύψεις, την ενοχή και τον ίδιο του τον εαυτό, μέσα σε μια κοινωνία που καταρρέει αθόρυβα. Ο Λάζαρος, πληρωμένος δολοφόνος και υπάλληλος βιντεοκλάμπ, κινείται σε μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στη βία και την τρυφερότητα, στην καταστροφή και την αναζήτηση νοήματος. Με φόντο την Αθήνα της οικονομικής κρίσης, ο Γιαννίσης χτίζει έναν κόσμο γεμάτο μελαγχολία, αποξένωση και αδιέξοδα, αλλά και με στιγμές λυτρωτικής ανθρωπιάς. Στη συζήτησή μας, μιλήσαμε για την έννοια της ενοχής, τη σχέση του ήρωα με τον έρωτα, την αστυνομική λογοτεχνία ως όχημα κοινωνικού προβληματισμού και τις λογοτεχνικές και κινηματογραφικές επιρροές που διαμόρφωσαν αυτό το ιδιαίτερο σύμπαν.


 Ο πρωταγωνιστής σου φέρει το κωδικό όνομα Βινούσκα, που προέρχεται από τη ρωσική λέξη για τις τύψεις. Πώς συνδέεται η ενοχή με την εξέλιξή του ως χαρακτήρα;

Συνδέεται τόσο με το παρελθόν όσο και με την εξέλιξή του. Ο μέντορας του Λάζαρου, ο Ρίνο, ήταν ο πρώτος που είχε διακρίνει αυτό το κομμάτι του χαρακτήρα του και γι’ αυτό του έδωσε την εν λόγω κωδική ονομασία. Στην περίπτωση του Λάζαρου, οι ενοχές δεν έχουν να κάνουν μόνο με τη δουλειά του, δηλαδή ενοχές επειδή σκοτώνει, αλλά και με την προσωπική του ζωή. Ενοχές για το διδακτορικό που ακόμα δεν έχει τελειώσει. Ενοχές που δεν μπορεί να βοηθήσει τον κατατονικό πατέρα του. Ενοχές που μένει ακόμα με τον πατέρα του. Γενικά, ο Λάζαρος δεν περνάει καλά.

Παρουσιάζεις το Βινούσκα ως ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης μέσα από ένα αστυνομικό πλαίσιο. Ποια ήταν η πρόκληση στο να συνδυάσεις αυτά τα δύο είδη;

Πιστεύω πως το είδος της αστυνομικής λογοτεχνίας προσφέρεται για τέτοιους συνδυασμούς ανάμεσα σε είδη, οπότε δεν ήταν πρόκληση με την έννοια της δυσκολίας –ήταν κάτι που βγήκε με πολλή φυσικότητα και άνεση. Πρόκληση, ωστόσο, ήταν ο συνδυασμός του στιλ με το περιεχόμενο. Με άλλα λόγια, να μη βγει το βιβλίο απλά ένα πανέμορφο, αλλά κενό κοστούμι.

Στο βιβλίο μιλάς για τη γενιά που μεγάλωσε στην οικονομική κρίση, την ανεργία και την αίσθηση ασφυξίας. Πόσο αυτοβιογραφικά ή βιωματικά είναι αυτά τα στοιχεία στην ιστορία του Λάζαρου;

Η γενιά μου έχει ζήσει απίστευτες (με την αρνητική έννοια) καταστάσεις, οπότε όλα αυτά τα βιώματα είναι κοινά. Δεν θα έλεγα ότι είναι αυτοβιογραφικά, με την έννοια πως δεν έτυχαν μόνο σε εμένα, δεν είναι μόνο δικά μου βιώματα –οπότε ίσως θα έλεγα ότι είναι βιογραφικά χαρακτηριστικά μιας ολόκληρης γενιάς που μεγάλωσε σε αυτό το περιβάλλον.

Ο Λάζαρος ισορροπεί ανάμεσα στον κόσμο του βιντεοκλάμπ και τον κόσμο των εκτελέσεων. Ποια από αυτές τις δύο ζωές τον ορίζει περισσότερο;

Η καθεμία τον ορίζει με διαφορετικό τρόπο. Το βιντεοκλάμπ συμβολίζει τη βαλτωμένη προσωπική του ζωή, από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει. Ο κόσμος των πληρωμένων δολοφόνων, από την άλλη, είναι η δουλειά από την οποία θέλει, αλλά δεν μπορεί να δραπετεύσει. Με άλλα λόγια, και οι δύο ζωές θα έλεγα πως είναι δύο χέρια που τον πνίγουν. Δεν ξέρω αν έχει νόημα να συζητάμε ποιο χέρι σφίγγει περισσότερο τον λαιμό, την ώρα που κόβεται η ανάσα.

Πώς λειτουργεί ο έρωτας ως μοχλός αλλαγής στην ψυχολογία του ήρωα; Μπορεί πραγματικά να ξεφύγει από το παρελθόν του μέσα από αυτόν;

Ο έρωτας είναι μία καταιγίδα που σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά της. Φυσικά, δεν είναι όλα ρόδινα, υπάρχουν και έρωτες που καταστρέφουν, ωστόσο στην περίπτωση του Λάζαρου ο έρωτας έχει θετικό αντίκτυπο. Τον βγάζει από τη βαλτωμένη του κατάσταση και τον παρακινεί να κάνει ένα βήμα μπροστά. Φυσικά, ο Λάζαρος δεν ξέρει αν το βήμα αυτό θα είναι για καλό ή για κακό. Ξέρει μόνο ότι θα τον βγάλει από έναν φαύλο κύκλο –και αυτό είναι το ζητούμενο.

Το βιβλίο σου θίγει ζητήματα όπως η οικογένεια, η ψυχική υγεία και η ανάγκη διαφυγής. Πόσο σημαντικό είναι για σένα να συνδυάζεις τον κοινωνικό προβληματισμό με το αστυνομικό στοιχείο;

Είναι, θεωρώ, έμφυτος με το είδος αυτός ο συνδυασμός. Τουλάχιστον με το είδος στην πιο σύγχρονη μορφή του. Το έγκλημα δεν είναι ένα φαινόμενο που μπορεί να μελετηθεί σε συνθήκες εργαστηρίου, μελετάται στο γενικότερο πλαίσιο της κοινωνίας, οπότε το αστυνομικό στοιχείο στο είδος μας πάει πακέτο με το κοινωνικό.

Στο Βινούσκα υπάρχει μια αίσθηση μελαγχολίας και υπαρξιακής αναζήτησης. Ποιες ήταν οι βασικές λογοτεχνικές και κινηματογραφικές σου επιρροές για να χτίσεις αυτή την ατμόσφαιρα;

Από κινηματογράφο πήρα πολλά στοιχεία από το σύμπαν του JohnWick, από το TheKiller του Φίντσερ και το Collateral(με τον υπέροχο χαρακτήρα που ενσάρκωσε ο Τομ Κρουζ). Λογοτεχνικά, επηρεάστηκα πολύ από έργα των KotaroIsakaκαι Un-suKim –και η επιρροή από Ασία φαίνεται με τη μία στο βιβλίο.

Ο χαρακτήρας του Ρίνο φαίνεται να λειτουργεί ως κάτι περισσότερο από ένας απλός συνεργάτης του Λάζαρου. Είναι μια πατρική φιγούρα, ένας καθοδηγητής ή κάτι άλλο;

Ο Ρίνο ξεκίνησε ως ο μέντορας του Λάζαρου και, πράγματι, εξελίχθηκε σε κάτι παραπάνω. Πονάει τον Λάζαρο, θέλει το καλό του –για παράδειγμα, βλέπει πόσο ο Λάζαρος θέλει να αποκοπεί από τη δουλειά και του δίνει μία διέξοδο, να γίνει συνεργάτης στο μπαρ του– και, όσο κι αν προσπαθεί να διατηρήσει τον επαγγελματισμό του, στο τέλος δρα σαν πατέρας.

Στο βιβλίο σου, το καλό και το κακό δεν είναι ξεκάθαρα διαχωρισμένα. Πώς ήθελες να προσεγγίσεις το ζήτημα της ηθικής μέσα από τη διαδρομή του Λάζαρου;

Ακριβώς με αυτόν τον τρόπο το προσεγγίζω: με τη λογική πως καλό και κακό είναι αλληλένδετα και πολλές φορές δεν διαχωρίζονται. Ο Λάζαρος, ας πούμε, είναι πληρωμένος δολοφόνος, αλλά ταυτόχρονα είναι ένας συμπαθητικός χαρακτήρας. Τον συμπαθείς; Ταυτίζεσαι μαζί του; Κι αν ταυτίζεσαι μαζί του, τι σημαίνει αυτό για σένα; Είναι δύσκολες ερωτήσεις. Αλλά το ίδιο δεν συμβαίνει και με ανθρώπους στη ζωή μας; Έχουν καλά και άσχημα στοιχεία (οκ, ίσως να μη σκοτώνουν βέβαια). Τι κάνουμε με αυτούς;

Το Βινούσκα αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας συνέχειας; Υπάρχει περίπτωση να ξαναδούμε τον Λάζαρο ή σχεδιάζεις κάτι εντελώς διαφορετικό στο μέλλον;

Τον Λάζαρο δεν θα τον ξαναδούμε, ωστόσο θα υπάρξει τουλάχιστον ένα ακόμα βιβλίο στο ίδιο σύμπαν, το οποίο ομολογώ πως δυσκολεύομαι να αφήσω.


Της Αλεξίας Βλάρα, 08/04/2025

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ακούσαμε και προτείνουμε: «Εκ Βαθέων»: Ένα άλμπουμ-κατάδυση στην ουσία του ελληνικού τραγουδιού

Ρενάτα Ντελία: "Πιστεύω πως όλοι μας θέλουμε να είμαστε ξεχωριστοί, μοναδικοί, ίσως γιατί αυτό θα μας έκανε αναντικατάστατους μέσα στην περατότητα μας".

Είδαμε και προτείνουμε: Troilus and Cressida

Είδαμε και προτείνουμε: Φωτεινή & Θλιμμένη