Διαβάσαμε και προτείνουμε: Γη του Άγριου Καιρού του Θοδωρή Παπαθεοδώρου

Το δεύτερο και τελευταίο μέρος της κυπριακής διλογίας του Θοδωρή Παπαθεοδώρου, Γη του Άγριου Καιρού, έρχεται ως μια σπαρακτική συνέχεια της Γης της Πικραμένης Παναγίας, ολοκληρώνοντας την αφήγηση ενός από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της κυπριακής ιστορίας. Ο συγγραφέας επιστρέφει με ένα έργο που συνδυάζει την ιστορική μαρτυρία με την ανθρώπινη τραγωδία, παραδίδοντας ένα συγκλονιστικό ανάγνωσμα γεμάτο απόγνωση, απώλεια, αλλά και άσβεστη ελπίδα.

Ο Παπαθεοδώρου μας μεταφέρει στο καλοκαίρι του 1974, το καλοκαίρι της εισβολής. Η Κύπρος σπαράσσεται από τον πόλεμο, η Κερύνεια, η Αμμόχωστος, η Λευκωσία και η Μόρφου γίνονται θέατρα θανάτου, ξεριζωμού και προδοσίας. Η αφήγηση αναβιώνει την κτηνωδία της εισβολής μέσα από τις ιστορίες ανθρώπων που είτε έχασαν τα πάντα είτε έμειναν να περιμένουν μάταια μια επιστροφή που ποτέ δεν ήρθε.

Η Ευγενία, μια από τις ηρωίδες του βιβλίου, αντιπροσωπεύει το δράμα των Κυπρίων γυναικών που υπέστησαν φρικαλεότητες. Η Μαρίτσα, η οποία στο προηγούμενο βιβλίο είχε ήδη βιώσει απώλειες, βλέπει τη ζωή της να αδειάζει, καθώς η καταστροφή σαρώνει ό,τι είχε απομείνει. Ο Βαγορής και η Φιλίτσα, δύο παιδιά με μάτια γεμάτα φόβο, κρατούν το νήμα της αγωνίας, περιμένοντας έναν πατέρα που δεν γυρνά. Ο Νίκος, ο Ανδρέας, ο Μάρκος – οι άνδρες που πάλεψαν, εγκαταλελειμμένοι από συμμάχους, ηττημένοι όχι από την έλλειψη γενναιότητας, αλλά από την προδοσία.

Η γραφή του Παπαθεοδώρου διατηρεί τη γνωστή της ποιότητα: δυνατή, άμεση, βαθιά συναισθηματική αλλά χωρίς υπερβολές. Η ένταση δεν είναι προϊόν τεχνητής δραματοποίησης, αλλά αποτέλεσμα της ίδιας της Ιστορίας, η οποία αποτυπώνεται με αυθεντικότητα, ρεαλισμό και σεβασμό. Η γλώσσα του παραμένει πλούσια, με εικόνες σπαρακτικές, που εντυπώνονται στη μνήμη του αναγνώστη.

Ένα από τα μεγαλύτερα προτερήματα του βιβλίου είναι η πολυφωνική του αφήγηση. Ο συγγραφέας δεν επιλέγει έναν μόνο ήρωα για να αφηγηθεί την τραγωδία. Αντίθετα, υφαίνει ένα μωσαϊκό από διαφορετικές φωνές, κάθε μία εκ των οποίων φωτίζει και μια άλλη πτυχή της κυπριακής δοκιμασίας. Το ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο αποδίδεται με σαφήνεια, χωρίς ωραιοποιήσεις ή προσπάθεια να αποδοθούν εύκολα συμπεράσματα.

Όπως και στο πρώτο βιβλίο, η Γη του Άγριου Καιρού δεν είναι απλώς ένα μυθιστόρημα. Είναι μια ιστορική παρακαταθήκη, ένας φόρος τιμής σε όσους υπέφεραν, σε όσους δεν γύρισαν, σε όσους ακόμα περιμένουν. Ο Παπαθεοδώρου δεν γράφει μόνο για το παρελθόν – γράφει για τις πληγές που παραμένουν ανοιχτές. Η Κύπρος του ’74 δεν είναι μια μακρινή μνήμη, αλλά μια ιστορία που ακόμα ζητά δικαιοσύνη.

Η Γη του Άγριου Καιρού ολοκληρώνει τη διλογία με τρόπο συγκλονιστικό. Δεν προσφέρει εύκολες λύσεις, δεν καταφεύγει σε απλοϊκές αφηγήσεις. Είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται με κομμένη την ανάσα, που προκαλεί δάκρυα, θυμό, και στο τέλος αφήνει μια βαριά σιωπή. Η δύναμη της λογοτεχνίας του Παπαθεοδώρου έγκειται στο ότι δεν προσπαθεί να συγκινήσει, απλώς αφηγείται. Και αυτή η αφήγηση αρκεί για να χαραχθεί στη μνήμη του αναγνώστη.

Ένα βιβλίο που δεν πρέπει να λείπει από καμία βιβλιοθήκη. Ένα βιβλίο που μας θυμίζει, που μας διδάσκει, που μας πονά.

Της Αλεξίας Βλάρα, 7/4/2025