"Σονόρχ" της Τζένης Δάγλα- Κριτική και συνέντευξη

 Βρότσλαφ, 21 Αυγούστου

«Εν Αρχή ην το Τέλος» - το πινέλο του ζωγράφου σχεδίαζε τη φράση με ασημένιο χρώμα. Πλησίασα στον πίνακα, η ασημένια φράση αντίκρυ μου, νωπή... Απόγευμα στο Βρότσλαφ, στην άκρη μιας τεράστιας πλατείας με φροντισμένες ζαρντινιέρες και σιντριβάνια, έναν σιωπηλό ναό, περαστικούς και περιστέρια κάτω από σύννεφα θολά, παραγεμισμένα με βροχή και νύχτα... Το τέλος του καλοκαιριού με βρήκε στην Πολωνία, να εκπληρώνω μια παλιά υπόσχεση που είχα δώσει στον εαυτό μου να την επισκεφθώ· κάθε μέρα έπαιρνα στο κατόπι τα μυστικά πεντάγραμμα μιας μουσικής που η παραμυθοχώρα τούτη συνθέτει για τους επισκέπτες της - νότες από χαμηλούς λόφους πνιγμένους στην ομίχλη, κάστρα αχνά στο ξέφωτο του ορίζοντα και πολιτείες που λαμποκοπούν...

«Εν Αρχή ην το Τέλος» - η φράση φανέρωσε συνειρμούς που σάλευαν μέσα μου σαν κλαριά στον άνεμο, παγίδευσε στο φως σκιές που παίζανε κρυφτό θέλοντας να ξεφύγουν την αγωνία της αναζήτησης, τη στυφή περιδίνηση της σκέψης. Προχώρησα προς τον ναό, οι δειλινές αχτίδες σιγότρεμαν στα τοξωτά παράθυρα· ήταν κλειστός. Γύρισα το βλέμμα μου στον ζωγράφο· μια παρέα πανκ με μαλλιά-λοφιο μπήκε ανάμεσά μας, τον έκρυψαν, να τος πάλι, το πινέλο του έσταζε γράμματα, ασημένια... (Από την έκδοση)

Σονόρχ, αναγραμματισμός του Χρόνου. Ο χρόνος είναι αμείλιχτος και πολλές φορές λειτουργεί σαν ίαση των πληγών. Η λυρικότητα της κ. Δάγλα είναι έντονη και γλαφυρή σε όλο το εύρος του βιβλίου.Είτε διάβαζα ποίηση είτε αυτό το μυθιστόρημα τα συναισθήματα ταξίδευαν σε πολλά μέρη και με ποικίλα συναισθήματα. Το βιβλίο αυτό βρίθει απο συναισθήματα και χρώματα. Μπορεί να σε κάνει να αλλάξεις την ψυχολογία σου και να σε προβληματίσει σχετικά με τις αξίες και τα όρια του ανθρωπίνου γένους. Είναι ένα βιβλίο που θα το λατρέψεις για το ανάλαφρο ύφος και τα χρώματα που θα ξεπροβάλλουν μπροστά σου!

Νέο βιβλίο. Τι πραγματεύεται;

 Το Σονόρχ είναι η αναμέτρηση με το μεγάλο μέγεθος της ζωής μας, τον Χρόνο. Προτείνει μια νέα τάξη πραγμάτων, ένα νέο τρόπο σκέψης, μια κοινωνία προσανατολισμένη στην ευτυχία μας. Προτείνει να περάσει ο άνθρωπος στη διάσταση Σονόρχ: να γίνει δημιουργός του προσωπικού του Χρόνου, ο Χρόνος να είναι πλαστελίνη στα χέρια του : "...πλαστελίνη διαρκείας σε χεράκια διαρκείας..." , όπως γράφεται στο βιβλίο.

 Γιατί αποκαλείτε το Σονορχ "υβρίδιο";

Γιατί γράφοντας το "ζούσα": ήμουν μέσα σε ένα "γραπτό βίντεο" ή "γραπτό φίλμ".

Ήθελα να "σηκώσω" το κείμενο από το χαρτί, να δώσω -προτεινοντας  ένα νέο κόσμο - και μια νέα εμπειρία: 

Ανάγνωση "live", τρισδιάστατη, ένα συνδυασμό visual arts και συγγραφής.

Το Σονόρχ εξωτερικά έχει τη μορφή βιβλίου, όμως είναι προσομοιωτής πραγματικότητας, 3D κείμενο.

  Αγαπάτε το ίδιο και το θέατρο. Αν επιλέγετε ανάμεσα στο θέατρο, δηλαδή να ανεβάζετε θεατρικά βιβλία ή να κάνετε κάποιο μυθιστόρημα;

Δεν επεμβαίνω στη ροή μου. Αναδύονται κείμενα με την ώρα τους: θέατρο, πεζό. Ο,τι είναι να βγει, αφήνεται να βγει. Μυθιστόρημα δεν γράφω, έχω άλλη οπτική.

 Γιατί αποκαλείτε τα θεατρικά σας κείμενα "θεατρικά σχόλια";

Γιατί δεν έχουν πλοκή, αλλά "τοπία ζωής", δεν έχουν χαρακτήρες αλλά ευέλικτες "φιγούρες". Είναι ένας ψίθυρος στο αυτί του θεατή, μαγικός και δυναμικός. Δεν υπάρχει δομή, ούτε συνταγή, ούτε κανόνες : τα σχόλια βγαίνουν πολύ διαφορετικά το ένα από το άλλο. 

"Υβρίδιο", "virtual writing", "θεατρικά σχόλια"... Αρθρώνετε ένα νέο λόγο με τη δουλειά σας. Που οφείλεται αυτό;

Η δουλειά μου βαφτίζεται από την πρόθεση: Αγκαλιάζω τον άνθρωπο, είναι θύμα του πολιτισμού του, προσπαθώ να διακρίνω μονοπάτια για τη συλλογική ευτυχία... Σκέφτομαι οικουμενικά. Στόχος μου είναι ο άνθρωπος, να πλατύνει, να ψηλώσει, να νοιώσει γίγαντας.

Ποια είναι τα σχόλια των αναγνωστών;

Ότι το "ζουν" διαβάζοντας. Κάποιοι αναγνώστες μου είπαν ότι εκεί που ήταν  να εκτροχιαστεί η Χρονοταχεια, κράταγαν την ανάσα τους ! Ή, εκεί που  περπάταγε η αφηγήτρια, "έβλεπαν" ολόγυρα μαζί της. Χάρηκα ! Μπήκαν στον προσομοιωτή Σονόρχ επιτυχώς.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Δεν σχεδιάζω, καλωσορίζω τη ροή της συνείδησης, το ρεύμα. Αυτό ξέρει, αυτό θα φέρει....

Ένα μήνυμα προς τους αναγνώστες μας.

 Να μην λέμε ποτέ "όταν γεράσω...", "όταν πεθάνω...". Υπάρχει ένα γιγάντιο αυτί στο Σύμπαν που μας ακούει. Ο,τι ξεστομίζουμε, μας το φέρνει στο πιάτο. Κυρίως τα γηρατειά και τον θάνατο.

Της Αλεξίας Βλάρα, 15/9/2020