Είδαμε και προτείνουμε: «Οι Δανειστές»

 ΟΙ Δανειστές του Auguste Strinberg

Θέατρο ΕΛ.ΕΡ, σκηνοθ. Άρης Τρουπάκης

Η κατάδυση στον Στρίντμπεργκ είναι η κατάδυση στην Κόλαση. Στην κόλαση του πολέμου, των δυο φύλων και της ταξικής πάλης. Στην κόλαση του παρανοϊκού παραληρήματος και της ριζικής παρακμής. Στην κόλαση της έκρηξης του ζευγαριού και η κατάρρευση του Εαυτού. Με τα βάθη της ψυχής ως πεδίο μάχης, τον εγκέφαλο ως όπλο και τον σαρκικό έρωτα ως αντικείμενο, το θέατρο του Στρίντμπεργκ ξεδιπλώνει τη νίκη των σκοτεινών επιθυμιών.

Ζήλια, εκδίκηση, χειραγώγηση αλλά και τρυφερότητα ανάμεσα σε ένα ζευγάρι όπου η γυναίκα απαιτεί την ανεξαρτησία και την πλήρη ελευθερία της. Οι Δανειστές είναι μια διπλή ιστορία εμμονικής αγάπης μεταξύ δύο ανδρών μιας γυναίκας - γνωστής μυθιστοριογράφου. Αυτό είναι το ντεκόρ των Δανειστών που φαίνεται να έχει τη διαφάνεια του παραληρήματος βαμμένη στα χρώματα της διαύγειας. Ένα τρίο, σε περιστροφικά ντουέτα, όπου ο ένας σύζυγος επιδιώκει να διώξει τον άλλο.

Πιο συγκεκριμένα, ένας πρώην σύζυγος καταδιώκει μέχρι θανάτου τον διάδοχό του, ο οποίος του έκλεψε τη θέση δίπλα σε μια εγγενώς άπιστη σύζυγο. Υπόθεση συζυγικής εκδίκησης; Ίσως – αφού το παρελθόν μας δένει, μας υποχρεώνει και μας χρωστάει και μπορεί, ανά πάσα στιγμή, ως ανεπιθύμητος πιστωτής, να έρθει να χτυπήσει την πόρτα του παρόντος για να απαιτήσει τα χρωστούμενα.

Εκτός αν πρόκειται για μια περίπτωση φρενήρη διπλασιασμού. Με φανταστικό αντίπαλο έναν Άλλο που δεν είναι άλλος από ίδιο τον Εαυτό, εκπεφρασμένο με τη μορφή εμμονής. Ο πρώτος σύζυγος εμφανίζεται ως η προβολή ενός άρρωστου πνεύματος, ο δεύτερος σύζυγος αισθάνεται πάντα τον εαυτό του δευτερεύοντα, υποβαθμισμένο, ευνουχισμένο από μια μοιραία γυναίκα που συνεχώς φεύγει με άλλους.

Ο υπότιτλος του έργου τραγική κωμωδία για τους Δανειστές μας στρέφει στον ορισμό της τραγωδίας και στην αναζήτησή της στη συγχρονικότητα του παρόντος. Στην ουσία παρακολουθούμε την άρθρωση του οντολογικού θέματος της σχέσης άνδρα/γυναίκας. Το έργο παρουσιάζεται επί σκηνής ως ένα αίνιγμα: ποιος θα κερδίσει στο τέλος? Οι χαρακτήρες των προσώπων παρουσιάζονται ανάγλυφοι, η αξιοπιστία της δράσης παραμένει επαληθεύσιμη, η τραγική φιλοδοξία είναι κλασική: συμμετρικό έργο που αποτελείται από εναλλασσόμενα ζευγάρια, γραμμικότητα της δράσης, πιστότητα στην ενότητα του τόπου και λύση του έργου στον πραγματικό χρόνο της αναπαράστασης.

Δυο άνδρες που αγάπησαν και πρόσφεραν αγάπη σε μιαν επιπόλαιη και άπιστη γυναίκα, η οποία όμως αγαπά και στους δυο, όπως και τόσους άλλους που περνούν από τη ζωή της. Ζητούν αποκλειστικότητα ως αντίτιμο για την προσφορά τους. Οι χαρακτήρες, αν και εξυπηρετούν ένα ουσιαστικό οντολογικό πρόβλημα, παραμένουν εγκλωβισμένοι στις επιθυμίες τους.

Η πλοκή ξεκινά όταν ο πρώην σύζυγος με φαινομενικά αθώο αλλά ύπουλο τρόπο σπέρνει αμφιβολία στο μυαλό του δεύτερου συζύγου και πρώην ερωτικού αντιζήλου του για το κατά πόσο η γυναίκα του είναι πιστή. Αυτό λοιπόν που ξεκινά ως πράξη αντεκδίκησης και διεκδίκηση των οφειλών καταλήγει στην καταστροφή και των τριών προσώπων.

Λιτή σκηνοθεσία, όπως ακριβώς θα ταίριαζε σε ένα σκανδιναβικό εσωτερικό χώρο, εξαιρετικές οι ερμηνείες του Φίλιππου Σοφιανού και του Γιώργου Σταυριανού να κερδίσουν την προσοχή της Θέκλας (Δήμητρα Χατούπη).

Μαρία Κουμαριανού, 19/11/2024

«Οι Δανειστές» 

                                     του Άουγκουστ Στρίντμπεργκ

                                       σκηνοθεσία Άρης Τρουμπάκης

                                                 Πρεμιέρα 14 Οκτωβρίου

                                                         Θέατρο ΕΛΕΡ

 

                                                          

 

Ο Άρης Τρουπάκης σκηνοθετεί το αριστούργημα του Άουγκουστ Στρίντμπεργκ «Οι Δανειστές». Στη σκηνή θα απολαύσουμε τη Δήμητρα Χατούπη, τον Φίλιππο Σοφιανό και τον Γιώργο Σταυριανό. Η παράσταση θα παρουσιάζεται  Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15, στο Θέατρο ΕΛΕΡ. Η πρεμιέρα αναμένεται για τις 14 Οκτωβρίου.

Τρέιλερ: https://www.youtube.com/watch?v=T1ekey0TSys

 

Λίγα λόγια για την υπόθεση:

Οι «Δανειστές» είναι ένα έργο ακραιφνούς νατουραλισμού που συνδυάζει το δράμα με την κωμική σκληρότητα, καθώς οι “ήρωες” ορμούν ακάθεκτοι και αφύλακτοι προς την κορυφή των παθών τους.

Η δράση τοποθετείται σε ένα θέρετρο, έναν σύγχρονο Παράδεισο – Νεκροτομείο, όπου το τυπικό τρίγωνο, ο κάποτε απατημένος σύζυγος, η αιώνια μοιχαλίδα και ο νυν σύζυγος -άλλοτε εραστής-, παίζουν παιχνίδια εξουσίας, άλλοτε “εκδραματίζοντας” και άλλοτε εσωτερικεύοντας ο ένας την οπτική του άλλου. Τα πρόσωπα περιχαρακώνονται, αυτοσχεδιάζουν και ανατρέπουν συνεχώς ο ένας το παιχνίδι του άλλου, χρησιμοποιώντας τόσο τη σύμβαση του γάμου, όσο και την καθοδηγημένη ανατρεπτικότητα της πολυχρησιμοποιημένης “αγάπης”.

Ο Άντολφ και η Τέκλα, οι “καλλιτέχνες”, που έως τώρα δεν υπολόγιζαν τη δύναμη του -καθηγητή νεκρών γλωσσών- πρώην συζύγου εκείνης, διαλύονται μόλις ο τελευταίος εισβάλει στην υποτιθέμενα αντισυμβατική ζωή τους. Ο απατημένος Γκούσταφ ξεκινά ένα φαινομενικά αθώο παιχνίδι εκδίκησης, το οποίο θα πάρει απρόβλεπτες διαστάσεις, καθώς τα τρία πρόσωπα μπλέκουν όλο και πιο βαθιά στα γρανάζια ενός μηχανισμού –καλοκουρδισμένου όπως στις καλές φάρσες- που αποκαλύπτει τις προσωπικές πληγές που νομίζουν πως έχουν επουλώσει και τις αδυναμίες που ελπίζουν πως ελέγχουν.

Ο Στρίντμπεργκ γράφει το έργο ως ιδιοφυή ανατομία ενός “νεκρού” -και, ως εκ τούτου, φαιδρού- ερωτικού τριγώνου, ακριβώς τη χρονιά που ο Τέσλα διερευνά τις δυνατότητες του εναλλασσόμενου ρεύματος, ο Έντισον παρουσιάζει τον φωνόγραφο, ο Γουλιέλμος Β΄ ενθρονίζεται ως ο τελευταίος Γερμανός Κάιζερ, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης διασφαλίζει την ελεύθερη διέλευση της Διώρυγας του Σουέζ, ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης αναλαμβάνει δράση στους δρόμους του Λονδίνου, ενώ κατοχυρώνεται το εμπορικό σήμα της Kodak. Η εποχή είναι μεταιχμιακή, το έργο επίσης. Και αν το τέλος του 19ου αιώνα, η εποχή του Στρίντμπεργκ, βιάζεται να θάψει το παρελθόν της και καλπάζει προς το αβέβαιο μέλλον της, τον επελαύνοντα 20ό αιώνα, σήμερα καλπάζουμε ήδη στον 21ο, έχοντας κρατήσει στην ντουλάπα τους σκελετούς του 20ού που, σιγά σιγά αποκαλύπτονται.

Σκηνοθετικό σημείωμα:

Τα κωμικά κλειδιά που μεταφέρουν το δράμα στη λοξή οπτική του σήμερα, απεμπολούν τα συνήθη έμφυλα στερεότυπα -άλλωστε, μισογύνης ή όχι, ο Στρίντμπεργκ -ως δαιμόνιος συγγραφέας- υπερβαίνει σταθερά τις απόψεις του, ενώ συνεχώς παραπλανά ως προς το ποιος είναι ισχυρότερος ή ποιος οδηγεί σε κάθε στιγμή το παιχνίδι, το οποίο αν και  είναι δομημένο μαθηματικά, μοιάζει μ’ ένα μεγάλο αυτοσχεδιασμό.

Το έργο διατρέχουν με –συγχρόνως- βαθύ και ανάλαφρο τρόπο θέματα φύλων, γενεών, διαφορετικότητας, καθώς και εννοιολόγησης της προόδου. Μεταφέροντας το θέμα στο σήμερα, δεν μπορεί να μην παρατηρήσει κανείς, αν και με πικρό γέλιο, πώς η πρόοδος και η “προοδευτικότητα” συγκρούονται μετωπικά, τόσο στο έργο, όσο και στη σύγχρονη πραγματικότητα.

Εντέλει, οι «δανειστές» μας, όλοι κάπου χρωστούν. Παράλληλα, όλοι αγωνιούν για την επιδραστικότητά τους.

Άρης Τρουπάκης

 

 

Ταυτότητα της παράστασης:

Μετάφραση: Έλσα Ανδριανού

Σκηνοθεσία: Άρης Τρουπάκης

Σκηνικά, κοστούμια: Θοδωρής Χρυσικός

Βοηθοί σκηνοθέτη: Γωγώ Μπόμπολα, Θάνος Ψαρράς

Φωτισμοί: Δημήτρης Λογοθέτης

Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη

Φωτογραφίες: Ζαφείρω Βλάχου

Παραγωγή: Η Πάνδημος Ηώς

Εκτέλεση και Οργάνωση παραγωγής: Θάνος Ψαρράς

Ηθοποιοί: Δήμητρα Χατούπη, Φίλιππος Σοφιανός, Γιώργος Σταυριανός

 

Από 14/10 και κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15

Τιμή: 15 ευρώ (γενική είσοδος), 10 ευρώ μειωμένο (ανέργων, άνω των 65, φοιτητικό, ΑΜΕΑ)

Προσφορά προπώλησης: 10 ευρώ

Διάρκεια: 80'

Θέατρο ΕΛ.ΕΡ. Φρυνίχου 10, Αθήνα (5 λεπτά από το Μετρό  Ακρόπολη)

 

Η παράσταση «Οι Δανειστές» πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.