Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου" της Πηνελόπης Δέλτα

Το γνωστότερο ίσως ιστορικό μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα διαδραματίζεται στη βυζαντινή Μακεδονία, στην αυγή της 2ης χιλιετίας μ.Χ. Ο Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος, Αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης, και ο Σαμουήλ, Τσάρος των Βουλγάρων, είναι οι δύο πρωταγωνιστές ενός σκληρού και μακροχρόνιου πολέμου, χωρίς σαφή σύνορα μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Σε αυτό το σκηνικό, οι πρωταγωνιστές της Δέλτα, οι νεαροί Βυζαντινοί ευγενείς Μιχαήλ και Κωνσταντίνος, κατάσκοποι στην υπηρεσία του Αυτοκράτορα και ερωτευμένοι και οι δύο με την Αλεξία, έρχονται αντιμέτωποι με αδυσώπητα ηθικά διλήμματα, καθώς καλούνται -θυμίζοντας ενίοτε τους ήρωες του Βίκτωρος Ουγκώ- να θυσιάσουν την προσωπική ευτυχία μπροστά στο χρέος τους έναντι της πατρίδας.

 

Κατασκοπεία, προδοσία, ίντριγκες και συνωμοσίες, περιπέτειες, ανατροπές, μοιραίοι και παράφοροι έρωτες, πίστη σε ιδανικά και αίσθηση του καθήκοντος, δοσμένα με την ευαισθησία και τον λυρισμό της Δέλτα, δημιουργούν ένα κλασικό ιστορικό μυθιστόρημα που ανασυνθέτει με τρόπο γλαφυρό μια χρυσή εποχή του Βυζαντίου.

 

Ο Κωνσταντίνος και ο Μιχαήλ, δυο πιτσιρίκια, που γίνονται κατάσκοποι καθώς μεγαλώνουν δίπλα στον προστάτη τους, το Νικήτα. Ζώντας ανάμεσα στους Βούλγαρους του Σαμουήλ φέρονται ως Βούλγαροι, κατασκοπεύουν και υπηρετούν τον Βασίλειο Βουλγαροκτόνο. Πρόσωπο επίσης του βιβλίου είναι η Αλεξία που στο μεγαλύτερο μέρος εμφανίζεται ως βουβή Βουλγάρα.

 

Η Δέλτα πλέκει το μύθο με άξονα ιστορικά γεγονότα όπως η καταστροφή της Αδριανούπολης το Δεκαπενταύγουστο του 1004, οι μάχες του Σπερχειού 997, του Αξιού 1004, του Κλειδίου 1014 με τη γνωστή τύφλωση των Βούλγαρων στρατιωτών, κλπ.

 

Το μυθιστόρημα έχεις σαφώς ιστορικά στοιχεία ιδωμένα από την «ελληνική» οπτική. Πατρίδα και θρησκεία είναι οι υπέρτατες αξίες που τονίζονται με κάθε ευκαιρία. Οι ήρωες του βιβλίου υπηρετούν την πατρίδα, με τη σημερινή έννοιά της, όπως αυτή προβάλλεται στο παρελθόν του 10-11ου αι. Τολμούν, κινδυνεύουν υπόκεινται σε βασανιστήρια βάζοντας τον εαυτό τους σε δεύτερη μοίρα. Και εδώ βρίσκεται η ένσταση σχετικά με τον ιστορικό χαρακτήρα του βιβλίου.

 

Βέβαια η σχετική αξιοποίηση και χρησιμοποίηση της ιστορίας για πολιτικούς και ιδεολογικούς σκοπούς είναι αυταπόδεικτη, δεν γίνεται να έχουμε «ουδέτερη» ιστορία αλλά το εν λόγω μυθιστόρημα θυμίζει το «Μακεδονία ξακουστή…». Είναι συνεχείς οι φράσεις για την Πατρίδα και το Θεό («ύστερα από το Θεό, ένα πράμα στον κόσμο πρέπει να λατρεύομε, την Πατρίδα…», «για το Θεό σας πολεμάτε και για το Βασιλέα…», «για την Πατρίδα και το Βασιλέα» κλπ.

 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο γεωγραφικός χώρος της ευρύτερης Μακεδονίας όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα. Τα τοπωνύμια (Γκιουμουλτζίνα, Μελένικο, Βοδενά, Μογλενά, κλπ) και η φυσιολογία των εδαφών όπως περιγράφονται από τη συγγραφέα μαρτυρούν την κατάσταση που επικρατούσε ίσως και κατά την εποχή της συγγραφής του βιβλίου, δηλαδή το 1911 λίγο πριν ξεσπάσουν οι Βαλκανικοί πόλεμοι.

 

Υσ: Το ύφος του εργου γίνεται σε ορισμένα στοιχεία γλαφυρό και αποκτά μια λυρικότητα που κάλλιστα θα μπορούσε να μεταφερθεί σε μια θεατρική σκηνή...

 

 Της Αλεξίας Βλάρα, 31/8/2015

http://all4fun.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=11234&catid=78&Itemid=159#sthash.oSX7ILfN.gbpl&st_refDomain=www.facebook.com&st_refQuery=/