Διονύσης Σγούρος: " Η προσωπική εξέλιξη του καθενός αποτελεί μια απόλυτα συνειδητή επιλογή".

 

Τι σας ενέπνευσε να γράψετε μια ιστορία που διερευνά την πολυπλοκότητα των σχέσεων και τη δυναμική των ερωτικών τριγώνων;   

     Η αρχική ιδέα, η έμπνευσή αν θέλετε, ήταν η σύγκριση της ερωτικής σχέσης μεταξύ δύο ανθρώπων και μεταξύ τριών. Όντως, οι ερωτικές σχέσεις είναι πολύπλοκες και δεν είμαι ο πρώτος συγγραφέας που προσπάθησε να τις διερευνήσει.  Αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια της ζωής μας, για κάποιους το σημαντικότερο. Και δεν θα ήταν τόσο σημαντικές αν δεν ήταν τόσο πολύπλοκες και σε αρκετό βαθμό ανεξερεύνητες. Δεν μπαίνουν σε λογικούς κανόνες γιατί όταν υπάρχει έρωτας, η λογική, λίγο ή πολύ, αποχωρεί. Και κάθε ερωτική σχέση έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες.

    Όσο για τα ερωτικά τρίγωνα, σαν αυτό που περιγράφω, έχουν την ιδιαιτερότητα να μη συμβαίνουν στον καθένα μας. Γι’ αυτό ακριβώς τα χαρακτηρίζει μια ιδιαίτερη δυναμική, διαφορετική από τη δυναμική της ερωτικής σχέσης ενός ζευγαριού. Και η αλήθεια είναι πως δεν είναι πολλοί οι συγγραφείς που έχουν ασχοληθεί με τέτοια τρίγωνα. Το συνηθέστερο τρίγωνο που συναντά κανείς στα βιβλία είναι το τρίγωνο που δημιουργείται από την παράλληλη σχέση τους ενός μέλους του ζευγαριού. Το δικό μου τρίγωνο είναι διαφορετικό. Δεν έχει να κάνει με παράλληλη σχέση, αλλά με μια ευθεία σχέση τριών ανθρώπων. Και γίνεται ακόμα πιο ιδιαίτερο γιατί στη σχέση αυτή, εκτός απ’ το ερωτικό πάθος, μπαίνει και το συναίσθημα. Παράγοντας που, όπως αποδεικνύεται, λειτουργεί διαλυτικά. Γίνεται θυσία στον έρωτα των δύο.  

Ο πρωταγωνιστής βιώνει δύο είδη έρωτα: τον μονόπλευρο και τον αμοιβαίο. Ποια είναι για εσάς η διαφορά μεταξύ αυτών των δύο εμπειριών και ποιο είδος έρωτα θεωρείτε πιο δυνατό;

     Σαφώς τον αμοιβαίο. Η αμοιβαιότητα είναι το πρωταρχικό στοιχείο σε κάθε είδους σχέση, πόσο μάλλον στην ερωτική. Κι εδώ βέβαια υπεισέρχεται η πολυπλοκότητα. Η απόλυτη αμοιβαιότητα δεν υπάρχει - αυτό που λέμε 50-50. Το θέμα είναι να αισθάνεται κανείς ευτυχισμένος με τα λίγα ή τα πολλά που παίρνει. Όμως κι ο μονόπλευρος έρωτας δεν είναι εντελώς απορριπτέος. Έχεις την τύχη να βιώσεις τα έντονα συναισθήματα που προκαλεί κι ας συνοδεύονται από περισσότερες απογοητεύσεις παρά χαρές. Είσαι πιο τυχερός απ’ όσους δεν τα έχουν βιώσει, είτε γιατί δεν τους έτυχε, είτε γιατί φοβούνται τις συναισθηματικές δεσμεύσεις. Κι ύστερα, κουβαλάς μια σημαντική εμπειρία για τις επόμενες σχέσεις σου.

Ο τίτλος "Όταν το δυο δεν λειτουργεί… υπάρχει το τρίο" είναι τολμηρός και προκαλεί σκέψεις. Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσα από αυτόν;

    Επεδίωξα έναν τίτλο που να ιντριγκάρει τον αναγνώστη. Κι αν κατορθώνει να του προκαλεί σκέψεις, τότε είναι ένα πετυχημένος τίτλος. Το μήνυμα του τίτλου είναι πως μέσα στο βιβλίο ίσως βρει κάτι διαφορετικό απ’ όσα μπορεί να έχει διαβάσει ως τώρα. Όπως έχει πει ο Προύστ, «η τέρψη που μας προσφέρει ένας καλλιτέχνης είναι ότι μας κάνει να γνωρίζουμε έναν ακόμη κόσμο».

Ποια είναι η δική σας άποψη για τις μη συμβατικές σχέσεις, όπως αυτές που περιγράφετε στο βιβλίο; Πιστεύετε ότι μπορούν να λειτουργήσουν ή οδηγούν πάντα σε σύγκρουση;

    Η συμβατικότητα των σχέσεων είναι υποκειμενική και, όπως όλοι διαπιστώνουμε, αλλάζει με τα χρόνια. Για παράδειγμα, τα ομόφυλα ζευγάρια κάποτε ήταν κοινωνικά κατακριτέα. Τώρα μπορούν να παντρεύονται και, σε χώρες που το επιτρέπει η νομοθεσία, να υιοθετούν παιδιά. Όμως, μια τριγωνική σχέση, όπως αυτή που περιγράφω στο βιβλίο μου, δεν μπορεί να λειτουργήσει για πολύ καιρό. Δεν ξέρω αν θα οδηγήσει σε σύγκρουση, αλλά δεν θα διαρκέσει. Η πεποίθηση πως πρέπει να είμαστε ζευγαρωμένοι κι όχι τριγωνισμένοι είναι ενσωματωμένη στο DNA μας. Πιστεύουμε πως μόνο στο ζευγάρωμα κρύβεται η πραγματική ευτυχία. Όμως, δεν αποκλείω, μετά από πολλά χρόνια, να θεωρείται φυσιολογική μια τριγωνική συμβίωση.

Ο πρωταγωνιστής φαίνεται να προσπαθεί να μάθει από τις εμπειρίες των άλλων. Πιστεύετε ότι μπορούμε πραγματικά να διδαχτούμε από τις ιστορίες των άλλων ή τελικά μαθαίνουμε μόνο από τις δικές μας εμπειρίες;

    Οποιαδήποτε εμπειρία μπορεί να γίνει κτήμα μας είναι χρήσιμη. Σαφώς και οι δικές μας εμπειρίες είναι σημαντικότερες. Χαράζονται πιο έντονα στην μνήμη μας και, αν τις αξιολογήσουμε σωστά, αποτελούν σημαντική παρακαταθήκη για το μέλλον μας. Όμως και οι εμπειρίες των άλλων μπορούν να αποτελέσουν διδάγματα, και περισσότερο αν πρόκειται γι’ αποστάγματα της ζωής ηλικιωμένων ανθρώπων. Με λίγα λόγια, δεν πετάμε τίποτα.

Στο βιβλίο σας, η ερωτική πράξη παρουσιάζεται ως κάτι βαθύ και έντονο. Πόσο σημαντικό θεωρείτε ότι είναι το ερωτικό στοιχείο στις ανθρώπινες σχέσεις;

      Εξίσου σημαντικό με το επικοινωνιακό στοιχείο. Η έκφραση των συναισθημάτων μέσα από την ερωτική πράξη εξυψώνει τους εραστές. Η ερωτική πράξη μεταξύ δύο ανθρώπων που τρέφουν συναισθήματα ο ένας για τον άλλο, δεν λειτουργεί μόνο σαν εκτόνωση του πάθους αλλά ταυτόχρονα ανατροφοδοτεί τα συναισθήματα.

Υπάρχουν στιγμές που ο ήρωάς σας βλέπει τις απόψεις του να ανατρέπονται από τα γεγονότα της ζωής του. Ποια είναι η άποψή σας για την προσωπική εξέλιξη μέσω των εμπειριών; Είναι κάτι που το βλέπουμε σε όλους ή είναι μια επιλογή;

    Η προσωπική εξέλιξη του καθενός αποτελεί μια απόλυτα συνειδητή επιλογή. Και η επιλογή αυτή απαιτεί ικανότητα αυτοκριτικής και δεκτικότητα στην κριτική των άλλων. Δυστυχώς, αυτά τα προτερήματα δεν τα διαθέτουν όλοι οι άνθρωποι. Οι εμπειρίες μας, είτε όμορφες είτε ανατρεπτικές, γίνονται χρήσιμες όταν είμαστε ικανοί να τις επεξεργαστούμε χωρίς το φίλτρο του εγωισμού ή του φόβου πως δεν θα τα καταφέρουμε να κάνουμε ένα αποφασιστικό βήμα. Όσο για την κριτική των άλλων, μπορεί να μην είναι πάντα σωστή, αλλά ας επεξεργαζόμαστε την κριτική των ανθρώπων που εκτιμούμε, γιατί αφορά την εικόνα που βγάζουμε προς τα έξω και κατ’ επέκταση την προσωπικότητά μας.

Πώς πιστεύετε ότι η κοινωνία μας αντιμετωπίζει την ιδέα των πολυσυντροφικών σχέσεων σήμερα; Έχει αλλάξει η αντίληψη τα τελευταία χρόνια;

    Την αντιμετωπίζει με ανοχή αλλά όχι αποδοχή. Είναι κι αυτό μια πρόοδος αν σκεφτούμε πως, παλαιότερα, τέτοιες σχέσεις ήταν κατακριτέες. Είναι χιλιοειπωμένη η φράση «δεν με νοιάζει τι κάνει ο άλλος στο κρεβάτι του αλλά…». Σαφώς κι έχουν αλλάξει οι αντιλήψεις τα τελευταία χρόνια αλλά, όπως είπαμε, τέτοιες αλλαγές απαιτούν μεγάλο βάθος χρόνου.

Ο ήρωας βιώνει τον έρωτα με διαφορετικούς τρόπους και μέσα από διαφορετικές γυναίκες. Ποιος ήταν ο σκοπός σας παρουσιάζοντας αυτές τις διαφορετικές σχέσεις;

    Να αναδείξω την πολυπλευρότητα και την πολυπλοκότητα αυτού του συναισθήματος καθώς και την αξία των εμπειριών για την ανάδειξη της αυτογνωσίας μας και όλων εκείνων των «θέλω» που μπορούν να μας κάνουν ευτυχισμένους.

Ο έρωτας είναι ο οδηγός του πρωταγωνιστή στο βιβλίο σας. Θεωρείτε ότι το συναίσθημα μπορεί να είναι πραγματικά ο “οδηγός” στη ζωή μας ή είναι απαραίτητο και το λογικό κομμάτι;

    Μια σχέση που μπορεί να έχει διάρκεια απαιτεί και το συναισθηματικό και το λογικό κομμάτι. Σε τι ποσοστό θα συμμετέχει το καθένα εξαρτάται από τα μέλη του ζευγαριού. Σίγουρο πάντως είναι πως μόνο με το ένα ή μόνο με το άλλο καμία σχέση δεν μπορεί να διαρκέσει. 

 Εκτός από τη συγγραφή, ασχολείστε με τη φωτογραφία. Πώς πιστεύετε ότι η ενασχόλησή σας με τη φωτογραφία έχει επηρεάσει τη συγγραφική σας έκφραση;

     Τόσο η φωτογραφία όσο και η συγγραφή αποτελούν εκφράσεις της καλλιτεχνικής πλευράς του εαυτού μου. Θυμάμαι ότι από τα εφηβικά μου χρόνια είχα αυτά τα δύο «ψώνια». Πραγματικά δεν μπορώ να απαντήσω αν το ένα επηρέασε το άλλο ή συμβαδίζουν μέσα μου πιασμένα χέρι-χέρι. Αυτό που μπορώ να πω είναι πως η φωτογραφία άλλαξε την οπτική μου για άλλες συγγενείς μορφές τέχνης, όπως η ζωγραφική.

Στην ιστορία σας, ο έρωτας φαίνεται να είναι κινητήριος δύναμη και πηγή ανατροπών. Πιστεύετε ότι η αγάπη και ο έρωτας είναι πιο δυνατοί όταν υπάρχουν εμπόδια και ανατροπές;

    Για μένα ο έρωτας είναι πάντα κινητήριος δύναμη. Για τις μεγαλύτερες επιτυχίες αλλά και για τα μεγαλύτερα λάθη. Τα εμπόδια και οι ανατροπές έρχονται, ούτως ή άλλως, από την ίδια τη ζωή κι ο έρωτας καλείται να δοκιμαστεί, να τα ξεπεράσει. Και κάθε φορά που ξεπερνάει κάποιο, αισθάνεται πιο δυνατός να συνεχίσει. Όπως ένας αθλητής που αγωνίζεται στα 3000 μέτρα με εμπόδια. Αν σκοντάψει σε κάποιο, έχασε. Όσο ξεπερνάει τα εμπόδια τόσο αισθάνεται πιο δυνατός να φτάσει στον τερματισμό.

Το βιβλίο αγγίζει τα όρια των κοινωνικών προκαταλήψεων για τις σχέσεις. Σας ενδιαφέρει να προκαλέσετε τη σκέψη των αναγνωστών πάνω σε αυτά τα θέματα;

     Εννοείται. Δεν γνωρίζω τις σκέψεις των αναγνωστών που έχουν διαβάσει, ή πρόκειται να διαβάσουν, το βιβλίο αλλά είμαι σίγουρος πως κάποιοι θα δυσανασχετήσουν, κάποιοι θα προβληματιστούν και κάποιοι θα το τελειώσουν μ’ ένα χαμόγελο ευχαρίστησης. Εξαρτάται από το πόσο απελευθερωμένος είναι ο καθένας και πόσο δεκτικός στο γνωρίσει έναν διαφορετικό κόσμο.

Ο πρωταγωνιστής στο τέλος της ιστορίας φαίνεται να καταλήγει κάπου. Μπορείτε να μας αποκαλύψετε αν αυτό το “κάπου” είναι η εσωτερική γαλήνη ή είναι κάτι άλλο;

     Ο πρωταγωνιστής, αφού έχει ζήσει μονόπλευρους και αμοιβαίους έρωτες, τόσο με μία όσο και με δύο γυναίκες, καταλήγει στο να αφεθεί στις ανατροπές της ζωής, χωρίς φόβο, με τη θέληση να τις βιώσει στο έπακρο. Έχει γίνει πιο δυνατός και πιο ώριμος. Αυτό, σίγουρα, έχει δημιουργήσει μια εσωτερική γαλήνη μέσα του.

Η συγγραφή αυτού του βιβλίου άλλαξε καθόλου τις δικές σας απόψεις για τον έρωτα και τις σχέσεις;

     Η εμπειρία μου, τόσο από τη φωτογραφία όσο και από τη συγγραφή, με έχει διδάξει πως μεταξύ δημιουργού και δημιουργήματος υπάρχει μια αμφίδρομη επίδραση. Ο δημιουργός θα συλλάβει τις βασικές δομές του δημιουργήματος, αλλά, κατά τη διάρκεια της δημιουργίας, και το ίδιο το δημιούργημα θα δείξει με τον τρόπο του στον δημιουργό το πώς θα συνεχίσει. Επομένως, η απάντησή μου στο ερώτημα είναι πως, κατά βάση, δεν μου άλλαξε τις απόψεις αλλά τις συμπλήρωσε.

Ως πρώην μετεωρολόγος και καθηγητής φυσικών επιστημών, βλέπετε κάποιες αναλογίες μεταξύ των φυσικών φαινομένων και των ανθρώπινων συναισθημάτων;

     Η Φυσική επιστήμη διέπεται από νόμους και κανόνες. Οι ατμοσφαιρικές μεταβολές διέπονται κι αυτές από νόμους και κανόνες της Θερμοδυναμικής, γι’ αυτό και μπορούν να προβλεφθούν με μεγάλη ακρίβεια. Δεν ξέρω όμως αν μπορούμε να βάλουμε κανόνες στα ανθρώπινα συναισθήματα. Είναι τόσο ευμετάβλητα. Μία μόνο λέξη, ένα μόνο βλέμμα, μπορεί να φέρει ανατροπή. Πραγματικά, δεν μπορώ να βρω αναλογίες σ’ αυτά τα δύο. Οι καιρικές μεταβολές είναι πλέον, σε πολύ μεγάλο βαθμό, προβλέψιμες. Οι ανθρώπινες συναισθηματικές μεταβολές εξακολουθούν να μην είναι. Όμως αυτή η ‘δυσκολία’ είναι και η γοητεία τους.

Αναφέρετε ότι έχετε ταξιδέψει πολύ. Έχουν επηρεάσει αυτά τα ταξίδια τη συγγραφή σας και τον τρόπο που βλέπετε τις ανθρώπινες σχέσεις;

      Ο τρόπος που είναι δομημένη μια κοινωνία καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις ανθρώπινες σχέσεις. Για παράδειγμα, σε πολλούς τόπους η θρησκεία, με τα ταμπού που έχει επιβάλλει, περιορίζει τις συναισθηματικές εκδηλώσεις των ανθρώπων, πράγμα που επηρεάζει και τις σχέσεις τους. Σε φτωχές χώρες πάλι, οι ανθρώπινες σχέσεις επηρεάζονται από την ανάγκη της επιβίωσης. Τα ταξίδια μου, λοιπόν, με έχουν διδάξει πως εμείς που ανήκουμε στις δυτικές κοινωνίες είμαστε τυχεροί. Τόσο η θρησκεία μας όσο και η οικονομική μας κατάσταση επιτρέπουν να αισθανόμαστε πιο ελεύθεροι – το αν πραγματικά είμαστε είναι θέμα άλλης συζήτησης. Τα δικά μου βιώματα είναι βιώματα μια δυτικής κοινωνίας και ασχολούμαι με τις ανθρώπινες σχέσεις όπως λειτουργούν μέσα σε αυτές. Θα έλεγα λοιπόν πως τα ταξίδια μ’ έχουν κάνει πλουσιότερο σε εικόνες και πληροφορίες αλλά δεν έχουν επηρεάσει τον τρόπο που βλέπω τις ανθρώπινες σχέσεις.  

Το βιβλίο πραγματεύεται το θέμα της αναζήτησης της αγάπης και της ολοκλήρωσης. Τι πιστεύετε ότι ψάχνουμε πραγματικά μέσα από τις σχέσεις;

     Μα, αυτό ακριβώς ψάχνουμε μέσα από τις σχέσεις. Την αγάπη και την ολοκλήρωση. Νομίζω πως όλη μας η ζωή είναι μια αέναη αναζήτηση αυτών. Και πρέπει να θεωρούμε τους εαυτούς μας τυχερούς αν ζήσουμε περιόδους που αισθανόμαστε ολοκληρωμένοι κι ευτυχισμένοι. Μόνο που, κατά την ταπεινή μου άποψη, αυτές οι περίοδοι έχουν ημερομηνία λήξης. Κι αυτό γιατί, βασικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης είναι η αναζήτηση. Την ευτυχία μας, κάποια στιγμή, αρχίζουμε να την αισθανόμαστε σαν ρουτίνα. Μας γίνεται τόσο οικεία που χάνει την αξία της. Παύουμε να νιώθουμε ευτυχισμένοι αν και μπορεί να είμαστε. Κάποιες φορές  μπορεί να μετατραπεί και σε δυστυχία, χωρίς να έχει αλλάξει κάτι ουσιαστικό. Και ξεκινάμε απ’ την αρχή την αναζήτηση της ευτυχίας μας.

Ποιο μήνυμα θα θέλατε να περάσετε στους αναγνώστες μέσα από την ιστορία σας; Υπάρχει κάποιο “μάθημα” που ελπίζετε να πάρουν;

     Ο κάθε αναγνώστης θα πάρει το δικό του μήνυμα που εξαρτάται από την προσωπικότητα και τις εμπειρίες του. Κάποιοι μπορεί να μην πάρουν κανένα μήνυμα. Το μήνυμα πάντως που ήθελα εγώ να περάσω είναι: «Αφήστε τη ζωή να σας πάει εκεί που θέλει. Μείνετε ανοιχτοί σε προκλήσεις και μην κολλάτε σε στεγανά. Επιδιώξτε ό,τι μπορεί να σας κάνει ευτυχισμένους ακόμα κι αν αυτό δεν είναι κοινωνικά αποδεκτό. Κι όλα αυτά, πάντα με ειλικρίνεια και σεβασμό στους άλλους».

Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια; Σκοπεύετε να συνεχίσετε με παρόμοια θέματα ή να εξερευνήσετε κάτι εντελώς διαφορετικό;

     Απ’ όλα όσα σας είπα, θα καταλάβατε πως ο έρωτας είναι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για μένα. Αυτός λοιπόν είναι το κύριο θέμα και στην επόμενη συγγραφική μου δουλειά που ελπίζω να φτάσει στο σημείο να εκδοθεί (δεν το ξέρω ακόμα). Όμως, ναι, έχω ήδη υποκύψει στην πρόκληση να γράψω κάτι διαφορετικό.  

Tης Αλεξίας Βλάρα, 21/11/2024