Χρύσα Αλεξοπούλου: "Ο τίτλος Τῆς Γραφῆς είναι και αφιερωματικός, δηλαδή για χάρη της γραφής, αλλά και αναφορικός, περί της γραφής".

 

 

 

Ποια ήταν η κύρια πηγή έμπνευσης για τη νέα σας ποιητική συλλογή; Υπάρχει κάποιο προσωπικό βίωμα ή κοινωνικό θέμα που αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης;

Πηγή έμπνευσης ήταν το καθημερινό μας μέσο  έκφρασης που είναι η γλώσσα και -ας μου επιτραπεί ο όρος-  τα «εργαλεία της», όπως αυτά διαμορφώθηκαν ανά τους αιώνες, καθώς επίσης και η καταγραφή και διατήρηση  σκέψεων και συναισθημάτων μέσω της διαδικασίας της γραφής.

Ο τίτλος της συλλογής είναι πολύ χαρακτηριστικός. Τι θέλετε να εκφράσετε μέσα από αυτόν;

Ο τίτλος Τῆς Γραφῆς είναι και αφιερωματικός, δηλαδή για χάρη της γραφής, αλλά και αναφορικός, περί της γραφής. Ο στόχος και η προσπάθεια ήταν να αναδειχθεί αυτή η σύνθετη δημιουργία του ανθρώπινου πνεύματος, η γραφή, η διαδικασία δια της οποίας η άυλη σκέψη, τα συναισθήματα παίρνουν υπόσταση, γράφονται, αποτυπώνονται, διαρκούν. 

Ποια είναι τα κύρια θέματα που πραγματεύεστε στα ποιήματά σας; Πώς σχετίζονται με την εποχή μας;

Όπως φάνηκε από τις προηγούμενες αναφορές στο θέμα της ποιητικής συλλογής, το κύριο ζήτημα με το οποίο ασχολείται είναι διαχρονικό, επομένως και σύγχρονο. Όσο θα υπάρχει ο άνθρωπος θα χρησιμοποιεί τη γλώσσα κι όσο θα υπάρχει πολιτισμός τη γραφή.

Πώς οργανώσατε τα ποιήματα της συλλογής; Υπάρχει μια συγκεκριμένη αφηγηματική ροή ή μια λογική θεματική διαδοχή;

Η συλλογή είναι οργανωμένη σε δύο ενότητες. Στην πρώτη περιγράφεται η διαδικασία της γραφής. Σε αυτή την ενότητα με απασχόλησε να δείξω πώς κατακτάται το νόημα και αποδίδεται μέσω της ποιητικής έκφρασης, πώς πορεύεται ο ποιητής εσωτερικά και πώς δημιουργεί, πώς η γλώσσα είναι το μέσον και το καταφύγιό του. Στο δεύτερο μέρος και στις υποενότητες με τίτλους  «Σημεία στίξης», «Τόνοι και πνεύματα», «Σχήματα λόγου» ήθελα να αναδείξω  τα  επιπλέον «εργαλεία»,  της γραφής. Να φωτίσω  τη λειτουργικότητά τους, την οποία συχνά παραβλέπουμε. Τι μπορεί, για παράδειγμα, να κρύβει πίσω του ένα θαυμαστικό ή τα ομοιωματικά και τα αποσιωπητικά;  Αυτό το «πίσω» θέλησα να προσδιορίσω ποιητικά.

Υπάρχει κάποιο ποίημα που θεωρείτε ότι είναι η «καρδιά» της συλλογής; Αν ναι, ποιο και γιατί;

Θα μπορούσα να πω ότι είναι το ποίημα που έχει τον ίδιο τίτλο με τη συλλογή, γιατί προσπαθεί να στεγάσει όλη την έκταση της ποιητικής γραφής. Να εξηγήσει για ποια θέματα γράφουμε, ίσως και να δώσει απάντηση στο ερώτημα γιατί γράφουμε. Γράφουμε για τις καλές και τις δυσάρεστες στιγμές μας, για τις νίκες και κυρίως για τις ήττες μας, για τον εσωτερικό αγώνα της ψυχής μας, για τις ενοχές μας και για τις απώλειες, για μας και για τον Άλλον.

Ποια είναι η συνήθης διαδικασία σας όταν γράφετε ποίηση; Ξεκινάτε από μια εικόνα, μια λέξη ή ένα συναίσθημα;

 Εδώ με δυσκολεύετε με το ερώτημά σας. Μπορεί να ξεκινάω από αυτά που λέτε και από άλλα που δεν μπορώ να προσδιορίσω πάντοτε με ακρίβεια. Το βέβαιο είναι ότι θέλω να εκφραστώ, να καταθέσω στο χαρτί τον «οβολό» μου σαν εξαγορά ελευθερίας, σαν τίμημα αυτεπίγνωσης, να εξηγήσω αλλιώς τα «γύρω» μου  και τα «μέσα» μου με τόλμη και αλήθεια.

Πιστεύετε ότι η έμπνευση είναι κάτι αυθόρμητο ή ότι μπορεί να προκληθεί μέσω της παρατήρησης και της σκέψης;

Η έμπνευση ως κατάσταση είναι πολυσχιδής και γι’ αυτό δυσερμήνευτη. Σίγουρα τροφοδοτείται από παρατηρήσεις, σκέψεις, βιώματα και εμπειρίες. Κανείς δεν γράφει «εν κενώ», γράφει γιατί προκαλείται από τα «γύρω», όπως είπαμε, και από τα «μέσα». Αυτή η διαδικασία, όμως, αφήνει χώρο και για το αυθόρμητο, απλώς κανείς δεν γνωρίζει τη δοσολογία, ούτε, πιστεύω, μπορεί να την επηρεάσει χωρίς  κίνδυνο. Εννοώ τον κίνδυνο να καταστρατηγηθεί η αλήθεια της γραφής.

Υπήρξαν στιγμές στη συγγραφή αυτής της συλλογής που δυσκολευτήκατε; Πώς τις αντιμετωπίσατε;

Σε κάθε συγγραφή υπάρχουν  δυσκολίες ποικίλων ειδών. Μπορεί να σχετίζονται με τη σύλληψη του νοήματος, αλλιώς να το σκέφτηκες και άλλο μέγεθος να παίρνει, να σου «ξεφεύγει», κατά κάποιον τρόπο να «αυτονομείται» και να πρέπει να το παρακολουθήσεις.  Αλλά η μεγαλύτερη για μένα δυσκολία είναι σύμφυτη με την έκφραση του νοήματος, με τη διατύπωσή του μέσω των λέξεων. Αυτή η διαδικασία πιστεύω ότι είναι η πιο δύσκολη στον ποιητικό λόγο.

 Συμβουλεύεστε κάποιον κατά τη διάρκεια της συγγραφής σας ή είναι μια καθαρά προσωπική διαδικασία;

Είναι απολύτως μια καθαρά προσωπική διαδικασία, η οποία όμως υπόκειται σε αλλεπάλληλους ελέγχους, σε μια διαρκή  «βάσανο» από μένα την ίδια, γιατί δύσκολα με ικανοποιεί το αποτέλεσμα.  

Τι συναισθήματα θα θέλατε να προκαλέσετε στους αναγνώστες σας μέσα από αυτή τη συλλογή;

Θα ήθελα να προκαλέσω πρώτα στοχασμούς με αφορμή αυτές τις κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος: τη γλώσσα και τη γραφή. Και τα συναισθήματα του θαυμασμού, του σεβασμού, γιατί όχι και της αγάπης, γι’ αυτά που κατέχουμε και ίσως να μην έχουμε αναλογισθεί τη σημασία τους. Αλλά επιθυμώ συγχρόνως να προκληθεί και η αισθητική απόλαυση από το έργο, αφού η ποίηση είναι τέχνη και κάθε τέχνη αποσκοπεί στην αισθητική απόλαυση. Μακάρι οι επιθυμίες μου να βρουν σύμφωνους τους αναγνώστες. Θα ήμουν πολύ τυχερή!

Πιστεύετε ότι η ποίηση έχει τη θέση που της αξίζει στη σύγχρονη κοινωνία; Τι θα μπορούσε να γίνει για να προσεγγίσει περισσότερους ανθρώπους;

Να σας πω δεν ξέρω τι της αξίζει. Δεν είμαι ικανή να το προσδιορίσω, γιατί είμαι τόσο κατώτερη από αυτό που είναι η Ποίηση.  Επίσης, το «περισσότερους» ανθρώπους δεν ξέρω αν είναι μέτρο επιτυχίας για την Ποίηση. Ας προσεγγίζει όσους την αναζητούν και την έχουν ανάγκη, όσοι αναπαύονται σε αυτή, αρκεί να τους προσεγγίζει και να τους «αλλοιώνει» με την ποιότητά της.

Υπάρχουν ποιητές ή συγγραφείς που θεωρείτε ότι έχουν επηρεάσει τη γραφή σας σε αυτή τη συλλογή;

Για τη συγκεκριμένη συλλογή δεν έχω να αναφέρω συγκεκριμένους δημιουργούς που την επηρέασαν. Όμως, είμαι μονίμως κάτω από την πνευματική επίδραση πολλών δημιουργών Ελλήνων και ξένων. Έχω τη σφραγίδα τους, αλλιώς δεν γίνεται. Τόσοι αιώνες εξαιρετικής Γραμματείας, από την αρχαία, τη μεσαιωνική, τη νεότερη, τη δημοτική παράδοση μέχρι τους μεγάλους μας ποιητές, επηρεάζουν καθέναν που ασχολείται με τη γραφή.

Πώς αισθάνεστε ότι έχει εξελιχθεί η γραφή σας από την προηγούμενη δουλειά σας μέχρι τώρα;

Αν έχει εξελιχθεί η γραφή μου θα το πουν άλλοι, οι αναγνώστες των έργων μου, οι ομότεχνοί μου, η κριτική. Εγώ κάθε φορά επιδιώκω το καλύτερο, προσπαθώ να το επιτύχω, αλλά δεν ξέρω σε ποιο βαθμό το κατορθώνω, γιατί μπαίνει και το συναίσθημα της αγάπης γι’ αυτό που προέκυψε, οπότε η υποκειμενική εκτίμηση μεγαλώνει και η αξιολόγηση μπορεί να μην είναι αληθής.

Τι σημαίνει για εσάς η ποίηση; Είναι ένας τρόπος έκφρασης, λύτρωσης ή κάτι άλλο;

Είναι όντως τρόπος έκφρασης, παραμυθία, μέσω ελευθερίας, οδός αυτογνωσίας, λύτρωση, είναι εν τέλει στοιχείο της ύπαρξής μου, είναι ζωή.

Πώς ορίζετε την επιτυχία για αυτή τη συλλογή; Είναι ο διάλογος με το κοινό, η προσωπική σας ικανοποίηση, ή κάτι άλλο;

Θα είναι επιτυχής αυτή η συλλογή, αν «μιλήσει» στον αναγνώστη, αν τον «κρατήσει», αν τον προβληματίσει, αν τον «αλλοιώσει» νοητικά και συναισθηματικά. Και βέβαια κάθε τι κρίνεται μέσα στον χρόνο. Από την άλλη πλευρά, έστω κι αν ακουστεί εγωιστικό, θα πω ότι η ικανοποίηση του δημιουργού, όταν κρατά το έργο στα χέρια του έτοιμο κα κυκλοφορηθεί είναι μια δυνατή στιγμή, ακόμα κι αν δεν σχετίζεται με αναγνωρισμένη επιτυχία. Είναι στιγμή πνευματικής ευφορίας και χαράς.

Αν μπορούσατε να συνοψίσετε σε μία φράση το μήνυμα της συλλογής σας, ποιο θα ήταν αυτό;

Επιτρέψτε μου  γι’ αυτό να αναφέρω κάποιους στίχους από το ομότιτλο με τη συλλογή ποίημα:

   Τῆς γραφῆς εἶναι

   ἡ πτήση τοῦ ζεϊμπέκικου,  ὅταν στεγάζει 

   κάτω ἀπό τά φτερά τοῦ μύστη ζάλη χαρᾶς,

   ἤ ἄλλοτε πνιγμένα δάκρυα  κρυφῆς ἀπώλειας.

   Εἶναι τά ἄρρητα πού δέν χωροῦν στό τίποτα

   καί ψηλαφοῦν ρωγμές νά δραπετεύσουν.

…………………………………………………….

    Τῆς γραφῆς εἶναι

   ὅ,τι μπορεῖ καί  ἀπειλεῖ τή στασιμότητα,

   ὅλες οἱ τεταμένες μας ἀναμονές.

  Τῆς γραφῆς εἶναι…

Tης Αλεξίας Βλάρα, 21/11/2024